“İşyerinde psikolojik yıldırma”, “Mobbing”, çok eskilerden bu yana var olan, ancak açığa çıkarılmaktan kaçınılan, adeta bilinmezden gelinen karmaşık, çok boyutlu ve çok disiplinli bir konudur. Yıldırma, sistematik olarak bireyin iş yaşamında psikolojik tacize uğramasıdır.

İş hayatı içerisinde yer alan  psikolojik yıldırma (Mobbing),kurbana yönelik etki altında bırakılan zararlı davranışlar ve baskılar olarak tarif edilebilir. Mobbing, kimi zaman içinde bulunulan örgüt kimi zaman örgüt kültürü ya da sadece içinde yaşadıkları döneme , çalışma arkadaşlarına, astlarının veya üstlerinin kişilik yapılarına has tutumlar sebebi ile bulundukları kurum içerisinde olumsuz davranımlara maruz kalabilmektedir. 

Yaşam, kişin her zaman en zor mücadelesidir. Küçük yaşlarda başlayan bireyin aile  içindeki yer edinme gayreti, bunun sonrasında okula ve oradan da iş yaşamına taşınmaktadır.  Kişi hayatının her döneminde , zaman zaman artan veya azalan dozlarda mobbing baskısını yaşayacaktır. Kendisine haksızlıklar yapıldığını düşünecek, kimi zaman  yönetime kızacak, kimi zaman da arkadaşlarına sitem edecektir.

Psikolojik Yıldırmanın oluşmasında, genellikle küçük sorunlar bir araya gelir, önemli sorunlara yol açar, bunlar da sinerjik etkileşimi, ekip olmayı zorlaştırır veya imkânsız kılar. Küçük birikimler büyük patlamalara, damlalar sellere sebep olur. Küçük birikimlerin yol açtığı büyük sorunlardan üç tanesinin adını belirtecek olursak şunları sıralayabiliriz: Yıldırma, kurum depresyonu ve işyeri fobisi. Bunlar, birbirlerinden bağımsız olarak ortaya çıkabilecekleri gibi, birbirleriyle karşılıklı etkileşim içinde de görülebilirler

İş yerinde psikolojik yıldırma , çeşitli aşamaları içeren bir süreçtir ve bu sürece çeşitli psikolojik faktörler eşlik etmektedir.  Ayrıca kişilerin ruhsal ve bedensel sağlıklarını olumsuz yönde etki altında bırakmaktadır. Mobbing olgusunun çalışanlar üzerinde nasıl uygulandığı konusunda herhangi bir sınırı bulunmayan yıldırma  davranışları, bir örgütsel Psiko-şiddet biçimidir. Bastırma, sindirme, bunaltma, korkutma, tehdit etme gibi taktiklerle uygulanan yıldırma  iş tatminsizliğinin, örgütsel çatışma ve verimsizliğin temel kaynağı olarak görülmektedir.

İş yerlerinde  mobbing davranışlarına maruz kalan  çalışanları ele aldığımızda mobbingin yol açtığı psikolojik sonuçları şu şekilde sıralanabilir.

- Psikosomatik şikâyetler
- Depresyon
- Anksiyete (endişe)
- Post-travmatik stres bozukluğu
- Saplantı

Kendisine mobbing uygulanan çalışanın motivasyonunda ve iş veriminde azalma görülmektedir. Kendini baskı altında hisseden mobbing kurbanının hata yapma oranı artarken sinirlilik hali ve yukarıda belirtilen psikolojik sonuçlar ortaya çıkabilmektedir.  

Benzer şekilde mobbingin çalışma ortamındaki performansa ilişkin sonuçları aşağıdaki şekilde sıralanabilir.

- Devamsızlık
- İşe geç kalma
- Örgüt içi huzursuzluk
- Verimlilik düşüşü
- Sabote etme

Örgütsel performansa ilişkin olumsuz sonuçlar; örgüt içi huzursuzluğa, örgüt verimliğinin düşmesine neden olabilmekte ve bu sebeple mobbing kurbanının işi bırakması da söz konusu olabilmektedir. Bu ve benzer sonuçlar örgütlerde maddi kayıpların yanı sıra, yasal sonuçlar ortaya çıktığı takdirde itibar kayıplarına da neden olacaktır (Tutar, 2000).

Tutar’a (2004) göre, örgütlerde duygusal tacizin ortaya çıkmasının asıl sorumlusu duygusal zekaya sahip olmayan yöneticilerdir. Yöneticinin insan ilişkileri noktasında zayıflığı ve duygusal zekadan yoksun olusu, duygusal tacizin zemin bulmasına neden olmaktadır. Yöneticiler duygusal tacizin tarafları arasında bir uzlaşma noktası bulup, duygusal tacizi ortadan kaldıramazsa, her geçen gün taciz biraz daha yayılır ve önlenemez hal alacak boyutlara varabilmektedir.

Yıldırmaya uğrayan kurban sadece sağlığını değil, işini de kaybetme tehlikesi içindedir. Çünkü kurban ya istifaya zorlanmakta, ya da yaşadığı rahatsızlıklar bahane gösterilerek işten çıkarılmaktadır.

Psikolojik Yıldırmadan kurtulmak için ne yapmalıyız?

- Kendinizi yıpratmayın,
- Sevdiğiniz dostlarınızla ve arkadaşlarınızla zaman geçirin
- Sosyal faaliyetlere katılın
- Özgüveninizi geliştirin,
- Öfke, kayıp ve ihanetin üzerine gidin, hakkınızı savunun
- Sevdiğiniz işlere ve sevdiğiniz etkinliklere vakit ayırın,
- Olaylara geniş açılı yaklaşın,
- Psikoloji yıldırmayı üzerinizden atın,
- Gücün sizde olduğunu ve değerli olduğunuzu sakın unutmayın.
- Muhakkak bir uzmandan yardım alın

 Aile ve arkadaşlar ne yapmalı

Aile ve arkadaşlardan, uzun süreler boyunca destek vermeleri çok istenen bir şeydir. Onlar da sıkılabilmektedir. Sevdikleri birini acı çekerken görmek, onlara çaresizlik hissettirir. Nasıl davranacaklarını bilemez, bir yandan da sevdiklerini krizde, korku dolu ve sürekli endişe içinde görürler. Her iki tarafta diğerlerinin ihtiyaçlarını, isteklerini anlamalıdır. Bu, yıldırma sırasında ve sonrasında ilişkiye yardımcı olacak ve destekleyecektir.

Eğer mümkünse yıldırmaya uğrayan kişinin  “savaş alanı” ndan uzaklaştırmasını sağlayacak destek verilmelidir. Ancak aile bireylerine ve yakınlarına düşen en önemli görev kesinlikle olayın kurban tarafından abartıldığını söylememek; derdini küçümsemeden ona inanç ve sabırla destek olmaktır. Aşağıdaki maddeler aile bireylerine ve yakınlarına bu konuda yardımcı olacaktır (Davenport ve ark. 2000).

- Mutlaka ama mutlaka dinleyin,
- Yıldırma olgusunu tanımlamaya yardım edin,
- Terapi önerin ve terapist isimleri bulun. Aramayı önerin,
- Doktora gitmeyi önerin. Tıbbın yardımcı olabileceğini söyleyin,
- Yasal danışma önerin. Avukat isimleri bulun ve randevu almayı üstlenin,
- Mali durumun kontrol altında tutulmasını sağlayacak yollar önerin,
- Zaman geçirmeden başka iş olanakları aramasını önerin,
- Özgeçmişini hazırlamasına yardım edin, iş olanakları bulup önerin,
- Sinemaya, yemeğe gitmek, yürüyüşe çıkmak gibi ortak etkinlikler önerin, arayın, kart ve çiçek gönderin.