DEHB'na sahip olan anne veya babanın çocuklarının DEHB olma olasılığı % 50 oranında daha fazladır. Bu bilgi bize DEHB li çocuğun anne babasının özelliği hakkında ipuçları vermektedir. DEHB hem çocuğu hem de ebeveyni etkileyen bir bozukluktur. DEHB'li bir çocukla yapılan görüşmelerde ailelerin mutlaka sürece dâhil edilmeleri gerekmektedir. Bu sadece kolektif çalışmanın sağlanması için değil, ebeveyndeki ruhsal sorunların da tedavi edilmesinin zorunluluğundan kaynaklanmaktadır. Eğer anne veya baba depresif, obsesif veya panik bozukluk, alkol bağımlılığı, anti sosyallik gibi psikiyatrik rahatsızlıklar yaşıyorsa bu DEHB'li çocuğun tedavi sürecinin gecikmesine veya daha kronik hale gelmesine neden olacaktır.

Ruhsal sorunları olan bir anne veya babanın tahammül eşiği düşüktür. Sorun çözme yöntemleri ya sorunu görmemek ya da soruna aşırı anlam yüklemek gibi iki uç noktalardadır. Destekleyici ebeveyn tutumundan değil eleştirici, suçlayıcı ebeveyn tutumlarından beslenmektedir.

Ebeveyndeki ruhsal sorunlar da genetik kökeni olan rahatsızlıklar olarak değerlendirilmektedir. Dolayısıyla bu ebeveynlerdeki ruhsal sorunlar DEHB'una sahip bir çocuğun varlığından kaynaklanmamaktadır. Ebeveyndeki ruhsal sorunların çocuklarının DEHB'una sahip olma riskini arttırmaktadır. Bunun akside olmaktadır. DEHB'u yaşayan çocukların karşı gelme, dürtüsellik ve hareketlilik gibi özellikler göstermesi de ebeveynde şu şikayetlerin oluşmasına neden olmaktadır:

Çaresizlik
Yetersizlik
Kendine güvensizlik
Öfke
Şiddet
Sık sık ağlama
Anlaşılmama düşüncesi
Yalnızlık
Bıkkınlık
Boş vermişlik
İnsanlardan uzaklaşma
Eşler Arassı sık tartışmalar
Aşağılama(eşini, kendini veya çocuğu) vs.
Bu  rahatsızlıklar ya da semptomlar DEHB'una sahip çocukların ebeveynlerinden en sık duyulan yada gözlenen sorunlardır.  

DEHB'una sahip çocukların ebeveynlerinde üç farklı tutum gözlemledim. Bunlarda birinci grup DEHB'una sonuç merkezli bakanlardır.. Bu gruptaki ebeveynlerin başvurmadığı psikiyatri veya danışman kalmadığı halde bir ilerlemenin olmadığını gören gruptur. Bu grup ebeveynler gerekli bilgiye sahip oldukları halde çocuklarında bir ilerleme sağlayamadıklarını düşünenlerdir. Bu ebeveynler ne zaman iyileşecek, iyileşecek mi, bu iş olmayacak galiba, boşa mı uğraşıyoruz gibi sürekli negatif düşüncelerle değerlendirmeler yapmaktadırlar. Bu nedenle de olumlu ilerlemeleri görememektedirler. Bu gruptaki ebeveyn kendine düşen sorumluluğu yerine getirmede tutarsızlık göstermektedirler. Ailenin uyması gereken kuralları ve çocukla kurması gereken iletişim yöntemlerini istikrarlı olarak uygulayamamaktadırlar. Diğer grupta süreç odaklıdır. Bu süreç odaklılık sorunun yaş ile birlikte kendiliğinden düzeleceğini düşünen gruptur. Bu grup herhangi bir uzmana başvurmaya gerek duymamaktadırlar. Ben de çocukken böyleydim gibi ifadelerle sorunu sıradanlaştıran ebeveynlerdir. Yaşanan sorunun ne olduğu ile ilgili bilgiye sahip değillerdir. Bu gruptakiler sorunu basit bir yaramazlık olarak değerlendirmektedirler. Ders başarısızlığı, uyum sorunu, alt ıslatma, kâbus, ders çalışamama vs sorunları tembellik, yaramazlık, işine gelmeme, şımarıklılık gibi nedenlere bağlamaktadırlar. DEHB'un sahip çocuğu olan ebeveynlerden diğer bir grupta DEHB'nun hem yaşla beraber azalacağını bilen hem bu süreçte kişilik ve kimlik gelişimini ciddi oranda etkilediğini bilen gruptur. Bu gruptaki ebeveynler iletişime ve işbirliğine açıktır. Kendilerine düşen görevlerin farkındadırlar. Bu sorunun ihmal edilmemesi gereken bir sorun olduğunu bilen ebeveyndir. Sadece çocukları için değil kendileri içinde destek almayı istemektedirler.

DEHB'una sahip çocukların anne babalarının diğer çocukların anne babalarına oranla tartışma sıklıkları ve şiddetini daha fazla olduğu yapılan araştırmalarda ortaya konulmuştur. Bu ebeveynler daha çok birbirlerini sorumsuz olma, ilgisiz olma, yetersiz olma gibi özelliklerle tanımlamaktadırlar.  Bu da ortak hareket etmelerini engellemektedir. Bu durum o hale gelmekte ki birbirlerinin zıttı tutumları sergileyerek çocuğu kendine çekmeye çalışmaktadırlar. Bu durumda ebeveynler çocuk üzerinden birbirlerine mesaj göndermeye başlamaktadırlar ki artık tutumlar çocuğun sorunundan tamamen bağımsız olarak gelişmektedirler. Bu anormal ortamda da çocuk dürtü ve haz ihtiyacını hangi ebeveyn sağlıyorsa o tarafta olmaya başlayarak sorununu bir kişilik haline getirmeye başlamaktadır.

DEHB'u birçok değişkenin bir araya gelmesi ve uyumlu olarak iletişime geçmesi ile tedavi edilecek bir hastalıktır. Bu değişkenlerden ebeveyn faktörü çok önemlidir. Bu yazıda da bunu anlatmaya çalıştım.

Umarım sizlere biraz katkım olmuştur.  

Önceki Yazılar

Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu - GİRİŞ

Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğunun Nedenleri