Ben dili ile iletişim kurmak bizim toplumumuza yabancı mı?

Yıllar önce öğretmen grubuna iletişim ile ilgili seminerler vermiştik. Öğrencilerle kurduğumuz iletişimimizde ‘ben dilini’ işlerken öğretmenlerden aldığımız tepkiler ilginç gelmişti. Bu tür iletişim tarzı bize uymaz…  Eğer biz öğretmenler öğrencilere bu şekilde hitap edersek; öğrenciler bizi  anlamazlar…   öğrenci üzerinde etkimiz olmaz… Ve davranış değişikliğini bir kenara bırakın bizi ciddiye almazlar şeklinde yorumlar, değerlendirmeler almıştık. Şaşırmış ve acaba bizim toplum olarak ben dilimiz yok mu! diye düşünmüştüm.

Ben dili ile iletişim kurmak bizim toplumumuza yabancı mıydı?

Geçende bir öğretmen arkadaşım taktım bu ben diline deyince… artık ben dilini hem kullanıyor hatta takıyoruz galiba.

Nedir bu ben dili? Bireyin karşılaştığı davranış ve durum karşısında bireysel tepkisini, kendi duygu ve düşüncelerini açıklayan ifade şeklidir. Teknik olarak açıklarsak: Duygu+etki=Ben Mesajı şeklinde olur. Ben dili iletişimde ödül, övgü ve ceza yönteminin olumsuz sonuçlarını ortadan kaldırmak için bir alternatiftir. Ben dilinde duygu ve düşünce açıklandıktan sonra duygunun üzerimizdeki etkisi de açıklanır.

 Örneklemelere geçmeden önce şunu belirtmeli, hep ben dili dedik ancak bir de galiba bizde biraz daha yaygın olan sen dili var. "Sen dili” suçlama içerir ve karşımızdaki kişi doğal bir savunmaya geçer. Dolayısıyla sonuç anlaşılamama, tartışma, kavgaya kadar gidebilir. Sen ve ben diline örnek vermek gerekirse;

Anne evi temizlemektedir. Çocuğu da sürekli elektrik süpürgesinin fişini prizden çekmektedir.

Annenin muhtemel sözel tepkileri:

Sen dili: Ne zaman adam olacaksın, geri zekalı .
Ben dili: Fişi prizden çektikçe hem zamanımı boşa harcamış olduğumdan sinirleniyorum hem de sana bir şey olacak diye endişelenip, üzülüyorum.

Yukarıda iletişimi çözümleyelim. Birinci mesajda sen adam değilsin hatta geri zekalısın, başka bir ileti yok. Suçlama direkt. İkinci mesajda ise duygu, düşünce,etki açıkça var ve bu iletiyi alan taraf kendini suçlu hissetmez direnç yerine olumlu davranış değişikliği oluşturma olasılığı fazla…

Ayrıca ben dili ile kurulan iletişimi daha da etkili kılmak için empati kurulmalı. Karşınızdakine saygı duyma, gerçekçi ve doğal davranma, onu dinleme,  göz teması, dokunsal temas ve de karşınızdakine güveni hissettirme içermelidir.

Çevrenizdeki insanlarla, ben dili iletişiminin uzun vadede olumlu sonuçlar sağladığı kanaatindeyim… Ben dili mesajı bol günler dileğimle…