Bu soru öyle veya böyle çoğumuzun zihninde cevap bekleyen bir sorudur. Kimi zaman doğru cevap için doğru muhatap bulmakta da güçlük çekeriz. Üniversitede ki ders hocalarının sahadan kopuk oluşu ve teorik ağırlıklı eğitim müfredatı hocaların cevaplarını da doyurucu kılmayabilir. Yol gösterici bir yazılı kılavuz ve görsel sunum çalışması da yok. Ruh sağlığı yasasının olmayışı mevzuat eksenli rehberliğin olası katkısını yok sayıyor.

Var olan tablo bu. Sonuçlar ise kimi zaman vahim olabilir. Merdiven altı sertifikasyon programları, eğitimler, namı şanı duyulmamış sadece fonetik cazibesi olan yığınla eğitim dolaşıyor piyasada. Hangi kurumun eğitimleri denetleme yetkisi olduğu koca bir sorun. Sertifikasyon sürecinin yasal karşılığı yok. Akredite eğitim veya metodolojik manueller muğlak ve muallak. Psikolojik ünvanlar zaten ayrı bir sorun. Kim kendisini ne görmek istiyorsa o ünvanı tepe tepe kullanabiliyor. Bir kişi, yasa veya kurumun kalkıp “yahu kardeşim psikoterapistim, hipnoterapistim, klinik psikoloğum ..vb diyorsun da, sana bu unvanı kim nasıl ve hangi kriterlere göre verdi” diyen yok. Bu kadar karmaşık durumu olan başka bir disiplin var mı? Açıkçası yok demek için yüzlerce delil sıralanabilir.

Bu tablo karşısında öğrenci ve yeni mezunlar özgeçmişlerinde hangi eğitimlerin olması gerektiği konusunda yeterli bilgiye sahip değil. Fakat güçlü bir arayış var. Kimi doğru cevabı bulabiliyorken kimileri çeşitli suiistimal ve buna bağlı hayal kırıklığı durumlarıyla karşılaşabiliyor. Sözü fazla uzatmadan 18 yıldır koruyucu ruh sağlığı sektöründe çeşitli deneyimler kazanmış biri olarak bazı önerilerde bulunmayı gerekli gördüm. Bu benim deneyimlerim sonucu oluşan bir liste. Bağlayıcı olarak görmemenizi özellikle belirtmek isterim. Bir çıkış noktası olarak görülebilir. Burada ki başlıklardan fikir edinmek suretiyle yola çıkarak daha iyi araştırmalar yapılabilir. Amaç doğru yerde doğru eğitimde bulunmaya katkı sağlamak.

Psikoterapistlerin Özgeçmişlerinde Hangi Eğitimler Olmalı?

Öncelikle uzmanlığınızın çalışma alanını netleştirmelisiniz. Çocuk, Ergen, Yetişkin, Aile Çift Terapisti, Cinsel Terapist veya Psikolojik Ölçme ve Değerlendirme Uzmanı.

Çocuk, Ergen ve Psikolojik Ölçme ve Değerlendirme Uzmanlığı beraber düşünülebilir. Zeka, gelişim ve projektif testleri kullanabilmek önemlidir.

Yetişkin, Aile Çift Terapisi ve Cinsel Terapi beraber düşünülebilir. Ancak her biri ayrı ayrı uzmanlık alanı olarak da düşünülürse yetkinlik alanı uygulama açısından daha avantajlı olabilir. Yetişkinlerle çalışırken de Psikolojik Ölçme ve değerlendirme yapabiliyor olmak önemli. Yetişkin psikolojik ölçmenin çocuk ve ergen danışmanlığından farkı ise bu grupta zeka ve gelişim testlerine çok ihtiyaç duyulmayabilir. Daha çok veri toplama amaçlı kişilik envanterleri, projektif testler kullanabiliyor olmak önemlidir.

Çocuk ve Ergen Gruplarla Çalışıyorsanız

Psikolojik Değerlendirme ve Veri Toplama araçlarının kullanımına yönelik eğitimler gereklidir. Bunun için:

Objektif Değerlendirme de Kullanılan Psikolojik Testler Eğitimi

Performans değerlendirme ve ön tanılamada önemli veriler sunan testlerden oluşur. Bilgi için http://www.apamer.com.tr/department/psikolojik-testler-egitimi/

Çocuklar için Rorschach eğitimi

Rorschach testi (Rorschach mürekkep lekesi testi, Rorschach tekniği, mürekkep lekesi testi olarak da bilinir), deneklerin algılarını mürekkep lekelerini kullanarak analiz eden psikolojik bir testtir. Çocuk ve yetişkin olmak üzere iki ayrı eğitim verilmektedir. http://www.rorschachturk.org/?egitimler Yrd. Doç. Dr. Neslihan Zabcı popüler eğitmenlerdendir.

Wisc-R Zeka Testi

Çocukların zihinsel gelişimi ve akademik güçlüklerin tespiti, psikolojik ve eğitsel tanılama için önemli eğitimlerdendir. Psikologlar derneği ve Milli Eğitim Bakanlığının eğitimleri daha öğreticidir. Bir hafta sonu Wisc-R Eğitimi için yeterli değildir. Bu eğitim için ideal süre Üniversitelerde 1 dönem, diğer kurumlarda 30 saat ile 90 saat arası değişebilmektedir. Wisc-R yeni versiyonu çıkacağı için şimdilik eğitim önermiyorum.

CAS Zeka Testi (Cognitiv Assentment Sistem)

Bilişsel değerlendirme sistemi olarak adlandırılan CAS güncel ve güçlü bir testtir. Wisc-R gibi CAS Eğitimi de çocukların zihinsel gelişimi ve akademik güçlüklerin tespiti, psikolojik ve eğitsel tanılama için önemli eğitimlerdendir. CAS, İstanbul Üniversitesi tarafından standardize edilmiş ve testin eğitimi sadece İstanbul Üniversitesi Sürekli eğitim Merkezi tarafından verilmektedir. Başka kurumların bu eğitim verme yetkileri yoktur. Eğitim 4 gün sürmekte olup uygulamaları başarılı bulunan adaylara uygulayıcı yeterlilik sertifikası verilmektedir. Bilgi için http://sem.istanbul.edu.tr/?page_id=6850

Denver Gelişim Tarama Testi

0-6 Yaş çocukların gelişim standartlarını değerlendiren bir testtir. Testin Eğitimi, Hacettepe üniversitesine bağlı Gelişimsel Çocuk Nörolojisi Derneği tarafından verilmektedir. Özellikle hastane, Okul öncesi  ve özel eğitim kurumlarında sonuçlarına ihtiyaç duyulan bir testtir.

Eğitim ilgili ayrıntılara www.gcn.org.tr/ sayfasından ulaşabilirsiniz.

Noropsikolojik Testler

Noropsikolojik Testler çocuk gruplarla çalışırken oldukça ihtiyaç duyulan testlerdendir. Prof. Dr. Öget ÖKTEM TANÖR ve Prof. Sirel Karakaş Bu alanda en iyi hocalardandır.

Oyun Terapisi Eğitimi

Hafta sonları 2 günden oluşan eğitimleri uygulama yeterliliği için önermiyorum. Temel eğitim, ileri düzey eğitim ve süpervizyon. Bu eğitim genelde 4 hafta ile 2 yıl arası sürebiliyor. İleri ki dönemlerde farklı yöntemler kullanan oyun terapisi eğitimlerine katılarak (Deneyimsel Oyun Terapisi gibi) etkili sonuçlar alabilen bir oyun terapisti olabilir ve yöntemlerinizi çeşitlendirebilirsiniz. Oyun Terapisi Eğitimi çocuklarla çalışıyorsanız olmazsa olmaz eğitimlerdendir.

EMDR

EMDR, Türkçe açılımıyla Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme, güçlü bir psikoterapi yaklaşımıdır. Bugüne kadar her yaştan yaklaşık 2 milyon kişinin farklı tiplerde psikolojik rahatsızlıklarının başarıyla tedavi edilmesini sağlamıştır. Eğitim ilgili ayrıntılara http://www.emdr-tr.org/ sayfasından ulaşabilirsiniz.

Çocuklar İçin BDT

Çocuklar için bilişsel davranışçı terapi eğitimi son dönemlerde önerilen eğitimlerden olsa da yapılandırılmış bir formatı var mı emin değilim. Şimdilik 2 gün olarak verilmekte. Ancak henüz güçlü övgüler alabilen bir eğitim değil.

Aile ve Çocuk Terapisi Eğitimi

Eğitim terapi ağırlıklı olup çeşitli yöntemsel modelleri olabilmektedir. Ucu açık bir süreç olduğu için eğitimler 2-5 yıl arası sürebilmektedir. Aile ve çiftlerle çalışırken örnek vakalar üzerinden süpervizyon boyutunun önplana çıktığı bir eğitimdir. Prof.Dr. Behiye Alyanak, popüler eğitmenlerdendir.

Yetişkin Gruplarla Çalışıyorsanız

Psikolojik Değerlendirme ve Veri Toplama araçlarının kullanımına yönelik eğitimler gereklidir. Özellikle ilgi envanterleri, Çok yönlü kişilik envanterleri, projektif veri toplama araçlarını kullanabiliyor olmak önemlidir. Bunun için:

Yetişkinler için Rorschach Testi Eğitimi

Rorschach testi (Rorschach mürekkep lekesi testi, Rorschach tekniği, mürekkep lekesi testi olarak da bilinir), deneklerin algılarını mürekkep lekelerini kullanarak analiz eden psikolojik bir testtir. Çocuk ve yetişkin olmak üzere iki ayrı eğitim verilmektedir. Bilgi için http://www.rorschachturk.org/?egitimler  Prof. Dr. Tevfika TUNABOYLU popüler eğitimenlerdendir.

MMPI Kişilik Envanteri

Test ABD’de Minesota Üniversitesi tarafından geliştirilen ve 566 adet sorudan oluşan mmpı testi halen dünyanın çeşitli ülkelerinde kliniklerde ve işyerlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Özellikle personel seçme değerlendirme süreçlerinde ihtiyaç duyulabilir.

EMDR

EMDR, Türkçe açılımıyla Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme, güçlü bir psikoterapi yaklaşımıdır. Bugüne kadar her yaştan yaklaşık 2 milyon kişinin farklı tiplerde psikolojik rahatsızlıklarının başarıyla tedavi edilmesini sağlamıştır. Eğitim ilgili ayrıntılara http://www.emdr-tr.org/ sayfasından ulaşabilirsiniz.

BDT (Bilişsel Davranışçı Eğitimi)

Bilişsel davranışçı Tedaviler (BDT), birçok ruhsal bozuklukta yaygın kullanılan, bireysel ya da grup olarak uygulanan kısa sürede önemli sonuç alınmasına olanak veren bir psikoterapi yaklaşımıdır. Eğitimin süresi kurumlarda göre farklılık göstermekle beraber 45 saat ile 110 saat arası değişmektedir. Eğitim çeşitli dönemlerde Türkiye Psikiyatri Derneği, BİLİŞSEL DAVRANIŞÇI PSİKOTERAPİLER DERNEĞİ, Bilgelik Enstitüsü, CBTİstanbul merkezleri tarafından verilmektedir. Mehmet sungur, Hakan Türkçapar, Emel Stroup popüler eğitimcilerdendir.

Şema Terapi

Jeffrey E.Young ve arkadaşları tarafından geliştirilen Şema Terapi son yıllarda psikoterapi dünyasına iyi formasyon kazandırmış popüler eğitimlerdendir. Uzmana metodolojik avantajlar sunan etkili yöntemleri olan eğitimlerdendir. BDT İle yakın ilişkilidir. BDT Eğitimi almış uzmanlar için uygulanabilirliği daha pratiktir. Alp Karaosmanoğlu en popüler eğitimci olarak bilinir. Bilgi için http://www.psikonet.com/psk_egt_meslek.asp sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

Aile ve Çift Terapisi Eğitimi

Üniversitelerin sürekli eğitim merkezlerinde verilen aile danışmanlığı eğitimleriyle karıştırmamanızı öneririm. Eğitim terapi ağırlıklı olup çeşitli yöntemsel modelleri olabilmektedir. Ucu açık bir süreç olduğu için eğitimler 2-5 yıl arası sürebilmektedir. Uzm. Dr., Nuşin Sarımurat, Murat Dokur, Kurt Heilbron popüler eğitmenlerdendir.

Noropsikolojik Testler

Noropsikolojik Testler Yetişkin gruplarla da çalışırken oldukça ihtiyaç duyulan testlerdendir. Prof. Dr. Öget ÖKTEM TANÖR ve Prof. Sirel Karakaş Bu alanda en iyi hocalardandır.

Liste çeşitlendirilebilir. Ancak köşe yazısı sayfasında bu kadarını aktarabildim. Daha öncede bahsettiğim gibi bu benim kişisel deneyimlerim ve sahip olduğum bilgilerden oluşan bakış açım. Sadece öneridir. Güçlü bir öneri olduğunu düşünüyorum.

Yazıyı bitirirken sertifikanın hiçbir meslek grubuna unvan vereceğini düşünmeyin. Unvana bağlı yetkiler yasal mevzuatı esas alır. Bir iktisatçı, hukukçu veya sosyolog alacağı sertifikalarla psikolog veya psikoterapist olamaz.  

Eğitimlere asla sertifika için gitmeyin. Öğrenmek için gidin ama mutlaka sertifikanızı da alın. Unutmayın sertifikalar Özgeçmişlerde güçlü birer referans mektubudur.

Eğitimi veren uzmanların pratik terapi deneyimi ve akıcı sunum yapabilme becerisine de dikkat etmelisiniz.

Faydalı bulduysanız yazıyı sosyal ağlarda arkadaşlarınızla paylaşabilirsiniz.

Twitter: @marufbecene