Rehberlik ve Psikolojik danışmanlık bölümü ile psikoloji bölümünün -bu alana ilgi duyan bir çok kişi yada bu bölümleri seçmek isteyen öğrenciler tarafından- iş alanları, mesleki unvan, işlevler… vb açılardan ne gibi farklılıklar taşıdıkları çok fazla bilinmemektedir. İki meslek arasında derin analiz yapmak yerine yalın bir anlatımla bu farklılıkları ortaya koymakta yarar vardır.

Rehberlik ve psikolojik danışmanlık bölümü adından anlaşıldığı gibi üçlü bir işleve sahip olup mesleğin ayırt edici temel özellikleri şunlardır:

PDR (Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik) her şeyden önce bir danışmanlık hizmetidir. Kişinin toplumsallaşma sürecinde; aile, akran grupları, sosyal yaşam, eğitim hayatı, kritik gelişim dönemleri ve bunlara bağlı olarak ortaya çıkan temel sorunlar hakkında bireye danışmanlık hizmeti verir. Danışmanlık hizmeti olması mesleğin temel ayırıcı karakteristiğidir. Bölüm genelde üniversitelerin Eğitim Fakültelerine bağlıdır. Bu bölümden mezun olan kişiler ağırlıklı olarak davranış bozuklukları, bireyi tanıma teknikleri, eğitim psikolojisi, aile danışmanlığı ve gelişim psikolojisi konularında eğitim alırlar. Mezuniyet sonrası en büyük istihdam alanı Eğitim kurumlarının Rehberlik Servisleridir. Bununla beraber kendine ait danışmanlık ofisi açmak isteyenler için yasal mevzuat elverişlidir. Dileyen kendi danışmanlık ofisini açabilir. Danışmanlık ofisi açan psikolojik danışmanların hizmet verebilecekleri temel alanlar şunlardır.

-         Sınav Kaygısı

-         Okul başarısızlığı

-         Aile Danışmanlığı

-         Okul fobisi

-         Mesleki ilgi ve yetenekler konusunda danışmanlık

-         Özel eğitim ve buna bağlı sorunlar hakkında danışmanlık

-         Verimli çalışma etkinlikleri

-         Madde bağımlılığı konusunda danışmanlık hizmeti

-         Evlilikte aile içi çatışma, boşanma ve buna bağlı olarak çocuklarda ortaya çıkan uyum sorunları

-         Nevrotik ve psikotik sorunlar karşısında kişinin izlemesi gereken süreç hakkında bilgilendirme görüşmeleri… vb

Bu başlıkları arttırmak mümkündür. Ancak genel hatlarıyla psikolojik danışman unvanı olan bir kişinin hizmet verebileceği temel konular bunlardır. Psikolojik danışmanlar bu hizmeti verirken “Bireysel psikolojik danışma” yada “Grupla psikolojik danışma” yöntemlerini kullanırlar.

Psikologlar

Psikoloji Bölümü Üniversitelerin Edebiyat Fakültelerine bağlıdır. Lisans süresi 4 yıl olup dersler ağırlıklı olarak psikoloji bilimi ve buna bağlı alt alanlardan oluşmaktadır. Bölüm mezunları psikolog unvanı alır.  Mezunların, istihdam alanları konusunda önceliği daha çok özel ofislerdir. Bununla beraber hastaneler, adliye sarayları, eğitim kurumları psikoloji bölümü mezunlarının çok rahat istihdam alanı sağlayabileceği kurumlardır.

İki bölüm arasındaki benzerlik ve farklılıklar.

PDR ile Psikoloji bölümünün lisans düzeyindeki ders içerikleri arasında çok büyük bir farklılık yoktur. Her iki bölümde de psikoloji bilimi hakkında kuramsal ve uygulamalı bir müfredat vardır. Bu iki alan arasında ki içeriksel farklılıklar daha çok lisansüstü eğitimde ortaya çıkmaktadır. PDR mezunlarına Psikolojik Danışman, Rehber Öğretmen, Adli Pedagog gibi unvanlar verilirken; Psikoloji mezunlarına Psikolog, Adli Psikolog ünvanları verilmektedir. PDR mezunları görüşmelerinde “Bireysel yada grupla psikolojik danışma” yöntemi uygularken, Psikologlar daha çok “psikoterapi” yöntemini uygular. Ancak lisans mezunu psikologların psikoterapi yöntemini uygulayıp uygulayamayacakları konusu tartışılan bir konudur. Bu konu hakkında kabul gören yaygın yaklaşım ise şudur:

“Lisans eğitiminden sonra uygulamalı psikoloji bilimleri, klinik psikoloji, aile terapisi vb… alanlarda yüksek lisans yapma zorunluluğu. Bu yasal bir zorunluluk olmaktan ziyade mesleki yeterlilik ve etikle ilgili bir zorunluluktur. Bazı çevrelere göre Psikoterapi uygulamaları için yüksek lisansın bile yeterli olmadığı yüksek lisans sonrası mutlaka süpervizyon eğitiminin alınması gerektiği mesleki etik bir zorunluluk olarak görülür. Süpervizyon eğitiminde kişi alanında uzman bir psikoterapistle belirli bir süre meslekte uygulamaya dönük spesifik eğitimler alır. Onun gözetiminde vaka analizleri, kullanılacak yöntemlerin seçilmesi konularında özel bazı eğitimler alır.”

Çalışma koşulları ve hizmet verilen kitle açısından PDR nin lisans düzeyinde verdiği eğitim çoğu zaman yeterli olurken Psikoloji bölümü mezunlarının (hizmet sunacakları kitleler açısından) lisans eğitiminden sonra yüksek lisans ve süpervizyon eğitimi gereklidir. Çünkü psikologların görüştükleri vakalar daha ağır vakalardır. Psikologlar sorun oraya çıktıktan sonra danışanla görüşürler, PDR mezunları ise daha çok önleyici bir role sahiptirler.

Bu konu Türkiye’de yaşanılan mesleki tartışmalar, mesleki roller ve işlevler açısından tartışmaya açık bir konudur. Katılmadığınız kısımlar ve katkı sağlamak için aşağıdaki yorum bağlantısını kullanarak görüşlerinizi yazabilirsiniz.