Sosyal fobi; kişinin toplum içinde konuşma, yemek yeme, yazı yazma gibi faaliyet ve aktivitelerde bulunma ve katılmaya karşı geliştirdiği kaygı durumu yani yoğun sıkıntı hissetme ile ilgili bir durum olarak tanımlanabilir. Tek başına korku ve kaygı olmadan yapabildiği faaliyetleri, başkalarının önünde aynı rahatlıkla yapamaması olarak belirtmemiz de mümkündür. Bu kaygı durumundan kurtulmak için de; sosyal ortam ve faaliyetlere katılmama, çekinme veya uzak durması ile belirginleşerek ortaya çıkar. Hastalarımız en çok toplumda konuşurken yüzde kızarma, seste ve ellerde titreme belirtileri ile bize başvurur. Özellikle üniversite öğrenicileri tedavi isteği ile geliyor ve tedaviyi sürdürerek başarılı oluyor.
Bir dereceye kadar sosyal ortamlardan korku duymak normal kabul edilmelidir. Çekingenlik ya da utangaçlık da, kişiye ciddi bir yük ve korku getirmiyorsa problem olarak değerlendirilmez. Bizim kültürümüzde bir miktar çekingenlik normal hatta takdir edilecek bir özellik olarak görülür. Bunun hastalık olup olmadığına, kişinin yaşadığı engellenmeler ve kısıtlanmalar karar verecektir. Sosyal fobi diyebilmemiz için; kişinin istediği halde, korku ve kaygı oluşturan sosyal faaliyet ve ilişkilere katılamamasıdır.

Sosyal fobi, tek bir boyutu olmayan, azdan çoğa doğru genişleyebilen bir yelpazede ele alınmalıdır. Karşı cinsten biri ile sohbet ederken ortaya çıkan korku ve kaygı halinden; tanıdık biri ile karşılaşıp konuşma zorunda kalacağını düşünerek sokağa çıkmamaya kadar varabilen genişliğe sahiptir. Ancak bu yelpazenin her iki boyutu da tedavi edilmesi ve düzeltilmesi gereken bir problem olarak görülmelidir.

Sosyal fobisi olan kişiler kaygı durumuna düşmemek için de farklı kaçınma yollarına başvururlar. Bu kaçınma davranışları; korkulan ortama girmeme (sosyal etkinliklere girmeme ve okul fobisi gibi), korkulan ortamı terk etme, konuşulanı işitmezden gelme, hastalanma, zıtlaşma, göz temasına girmeme, ilgisiz şeyler düşünme, hayallere dalma, konuyu değiştirme ve alkol kötüye kullanımı olarak özetlenebilir. Böylece kendilerini kaygı oluşturabilecek durumlardan soyutlayarak; küçük düşmemiş, utanç verici bir olay yaşamamış ve benliğinin bütünlüğünü korumuş olur.

Sosyal fobisi olan kişiler hata yapma, gülünç duruma düşme ya da kendilerine yakışmayacaklarını düşündükleri davranışları yapma korkusu içindedir. Sosyal faaliyetlerde arka plana itilmiş olmaktan, dostça olmayan bir şekilde kendilerine davranılmasından, aptalca görünmekten, kontrolü kaybetmekten, panik yaşamaktan, ne söyleyeceğini bilememekten ve bir de bunlara eşlik eden birçok fiziki belirtileri yaşamaktan korkmaktadır. Bu fiziki belirtileri; ellerde terleme ve titreme, yüz kızarması, ses kısılması ve titremesi, kaslarda gerginlik, çarpıntı ve göğüste sıkışma hissi, sıcak ve soğuk basmaları, mide rahatsızlıkları, baş ağrısı olarak sıralayabiliriz.

Sosyal fobide görülen belirtiler. Hastalar aşağıda sıralanan durumlarda sıkıntı duyarlar.

-Başkalarından yardım isteme, yer veya adres sorma
- Başkaları seyrederken yazı yazma veya imza atma
- Amirleri, üstleri veya otorite olan kişilerle ilişkiler
- Samimi olmadığı insanların gözünün içine bakma
- Parti ve eğlence gibi sosyal faaliyetlere katılım
- Toplu taşıma araçlarında karşılıklı oturma
- Başkalarının önünde yiyip içme
- Sınav veya yarışmalara katılma
- Toplulukta telefonla konuşma
- Diğer kişilerle karşılaşmak
- Topluluk önünde konuşma
- Genel tuvaletleri kullanma
- Karşı cins tanışma konuşma
- Yeni birileri ile tanışma
- İlgi odağı haline gelme
- Sorulara cevap verme
- Başkaları ile tartışma
- Misafir kabul etme
- Spor faaliyetleri
- Sesli sunumlar
- İş görüşmeleri
Sosyal fobisi olan kişiler bu faaliyetlerden herhangi birisini yapmak durumunda kaldığında aşırı kaygı duyar.

Öznel sosyal fobi; sadece belirgin bir sosyal durum veya performans koşullarında ortaya çıkabilmektedir. Yukarıda sayılan durumlardan herhangi birisi, bu öznel durumlardan biri olabilir. Ancak bu öznel durum kişi için önemli bir probleme ve zorluğa işaret etmektedir. Haftaya sosyal fobinin tedavisi...

Herkese sakin huzurlu ve mutlu günler dileği ile…

Kaynak: Güne Bakış