Ailenin Engelli Çocuğu Kabullenme Süreci

Psk. Dan. Gülşen DALYAN

Aile bir toplumun en küçük ve temel birimidir. Bu sistemde bir bireyin başına gelen diğer bireyleri de etkiler. Bir engel ailedeki her bireyin hayatını değiştirir. Aileler için engelli bir bireye sahip olmak yaşamlarının en zor deneyimidir. Bu tür ailelerin çocukları hakkındaki genel düşünceleri olumsuz olmaktadır. Çocuğun birtakım davranış ve becerilerinin eksik olması, çevreden gelen olumsuz etkileşimler ve yaşanılabilen birtakım deneyimler de engelin kabul edilebilirliğini zorlaştırmaktadır. Engeli kabullenme sürecinde aileler belirli aşamalardan geçer ve birtakım duygu yoğunlukları yaşarlar.

Bu aşamalar;

ŞOK

Bu ilk aşamadır.Aile kendini çaresizlik  içinde hissetmektedir.Aşırı ağlama,aşırı konuşma veya hiç konuşmama gibi davranış gösterebilirler.

ÇELİŞKİ VE İNKAR

Bu aşamada aile ümitsizdir ve özrün derecesini reddetme eğilimindedir Benim       çocuğum biraz tembel….” gibi bahaneler yaratır.Aile aynı zamanda tedaviyi de reddedebilir. Bunun nedeni ise engeli görmezlikten gelmesi ve kabül etmek istememesidir.

ACI VE DEPRESYON

Aile beklenmedik bir durumla karşılaştığı için büyük bir hayal kırıklığı yaşayabilmektedir.Bu acı ve üzüntü anne babanın  depresyona girmesine neden olabilmektedir

SUÇLULUK

Aile çocuğundaki engelin nedenini kendisinde ve çevresinde aramaktadır.Örneğin keşke   sigara  içmeseydim,keşke çocuk sahibi olmayı istemeseydim gibi düşüncelere kapılıp suçluluk hissetmektedir.Bununla birlikte eşini ve akrabalarını da suçlama eğilimindedir

KIZGINLIK

Bu aşamada aile kızgınlık içerisindedir. Neden ben? diyerek hem kendisine hem çevresindekilere karşı  öfkesini yansıtır.

UTANÇ VE SIKINTI

Aile çocuğunu diğer kişilerden ve çevreden saklama eğiliminde bulunabilmektedir Çocuğundaki  engeli kendinde görüp  kendisine olan saygısını kaybeder

PAZARLIK ETME

Bu aşamada aile sorunlarının çözümü adına öğretmenle,doktorla,tanrıyla pazarlık eder.Çocuğumun sorunu çözülürse kurban keserim,okumayı öğrenirse öğretmenine hediyeler alırım vb…

KABUL VE UYUM

Bu aşamada aile çocuğunun durumunu kabul eder.Çocuğuyla ilgili beklenti ve isteklerini sıraya koymamaya başlar.

Anne ve babaların bu aşamalardan geçmesi normaldir. Bu aşamalardan farklı şekillerde ve zamanlarda geçebilirler.Aile için önemli olan gereken desteği alarak bir an önce çocuğuyla ilgili tanıyı öğrenmek ve engelini kabul ederek çocuğun eğitimine katılmayı hedeflemektir.Şu bir gerçek ki ülkemizde sekiz buçuk milyon engelli olmasına rağmen engellilere farklı gözle bakılmakta ve engellinin aileleri bu durumdan olumsuz etkilenmektedir.Fakat aileler bireyin farkında olmalıdırlar;nitekim engelli bireyin topluma uyum sağlaması konusunda onlara çok iş düşmektedir.Aileler engelli çocuklarından utanmamalı onları evde kapatmak yerine toplum önüne çıkarmalıdırlar.Bunun yanı sıra çocuklarına acıyarak yaklaşmamaları gerekir çünkü acımadan doğan sevgi ve yardım çocuğun öğrenmesine engel olacak ve psikososyal gelişimini olumsuz yönde etkileyecektir.Engellilik bir farklılıktır bunu kabul ederek nasıl davranmak gerektiğini bilmek gerekir.Unutmamak gerekir ki engellilerin en çok istediği şey biraz anlayış ve sevgidir.