Bu kadar büyük acıların yaşandığı ve sorunların olduğu bir dünyada “mutlu olmak” gerçekten önemli midir? Mutlu olmaya çalışmak bencillik değil midir? Mutluluğun bireysel ya da toplumsal açıdan faydaları söz konusu mudur? Peki, mutsuz olmanın faydalı bir getirisi var mıdır? Daha da ötesi, mutlu olmak zorunda mıyız?

Bunlar, pozitif psikolojinin cevap bulmaya çalıştığı sorulardan bazılarıdır. Bu sorulara cevap bulabilmek amacıyla, mutlu, daha az mutlu ya da mutsuz insanları karşılaştıran pek çok çalışma yapılmıştır. Bu yazıda, bu araştırmalardan elde edilen sonuçları ele alıp mutluluğun gerekliliğini değerlendirmeye çalışacağız.

Pozitif psikoloji literatüründe, mutluluk bir bireyin olumlu duyguları sık, olumsuz duyguları daha az yaşaması ve yaşamdan yüksek doyum alması olarak tanımlanmaktadır. Bir başka ifadeyle, mutluluk bireyin hayatı keyif alarak anlamlı bir şekilde yaşamasıdır. Araştırmalar, mutlu olmanın, iyi hissetmenin ve keyifli bir yaşam sürmenin ötesinde bireye daha pek çok avantaj sağladığını göstermektedir.

Mutluluğun bireylere sağladığı avantajlar nelerdir?

Araştırma sonuçları göstermiştir ki, mutlu bireyler mutlu olmayanlara göre daha başarılı, özgüvenleri daha yüksek, daha yaratıcı ve üretken, iş yaşamında daha başarılı ve gelir düzeyleri daha yüksek bireylerdir. Kişilerarası ilişkiler bağlamında ise, mutlu insanlar sosyal ilişkilerinde daha iyi, daha çok arkadaşa sahip, sosyal destekleri daha yüksek, evlilikleri daha uzun süreli ve tatmin edici, daha çekici, evlilik ya da romantik ilişkilerde daha çok tercih edilen ve diğer insanlara karşı daha yardımsever bireylerdir.

Mutlu insanlar daha mı uzun yaşar?

Mutlu ve mutsuz insanları sağlık açısından karşılaştırdığımızda ise, mutlular lehine çok önemli avantajlardan bahsedebiliriz. Örneğin, mutlu insanlar daha sağlıklıdır, bağışıklık sistemleri daha güçlüdür, daha az ağrı yaşarlar, daha düşük stres düzeyine sahiptirler, hastalandıklarında daha çabuk iyileşirler. Bunlara ek olarak en ilginç araştırma bulgularından birisi de mutlu insanların daha uzun yaşamalarıdır. Bu konuda yapılan kapsamlı araştırmalar mutlu insanların yaşam süresinin daha uzun olduğunu ortaya koymuştur.

Mutluluğun bireye sağladığı faydalar bunlarla da sınırlı değil, örneğin mutlu insanlar riskli davranışlara daha az girmektedirler. Yani daha güvenli cinsel yaşamı tercih etmektedirler, araba kullanırken emniyet kemerini takmaktadırlar vs. Ayrıca, mutlu bireyler, mutlu olmayanlara göre daha yüksek gelir düzeyine sahiptirler ve finansal olarak sorumluluk düzeyleri daha yüksektir yani kontrolsüz harcamalar yapmazlar ya da zorda kalmadıkça borçlanmazlar.

Toplumsal açıdan baktığımızda ise mutlu insanlar daha az saldırgandır ve diğer insanlara zarar vermezler. Etkileşimde bulundukları insanlara zarar vermek bir yana onların mutluluğuna ya da psikolojik iyi oluşlarına da katkı sağlarlar.

Tüm bunları göz önüne aldığımızda, mutlu olmanın önemli bir gereklilik olduğunu söyleyebiliriz. Bu noktada da bireylerin mutluluk ve iyi oluş düzeylerini artırmak için neler yapılabileceği ile ilgili daha çok araştırmaya ihtiyacımız var gibi görünüyor.

Mutlu ve huzurlu günler dileğiyle.

Doç. Dr. Tayfun Doğan

Üsküdar Üniversitesi

Psikoloji Bölümü