Beynimizi Unutkanlıktan Koruma Yolları

UnutkanlIk hayatımızın hemen her anında başımıza gelen ve çevremizdekilere 'acaba bende bir hastalık mı var?' sorusunu sormamıza yol açan bir durum. Oysa unutkanlık her zaman bir hastalığa bağlı olarak ortaya çıkmıyor. Yoğun stres, uzun mesai saatleri, birden fazla ağır sorumluluğu taşımak gibi etkenler gün içinde sık sık unutkanlığa yol açıyor. Unutkanlığın ne zaman hastalık haline dönüştüğü hakkında bilgi veren Nöroloji Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Pınar Yalınay Dikmen, bu konuda merak edilenleri anlattı:

DEPRESYONUN ETKİSİ

Genç ve orta yaşlı kişiler unutkanlık yakınmasıyla sıklıkla nörolojiye başvuruyor. 'Acaba Alzhemier mı oldum?' diye kaygılanıyor. Hastalardan alınan öykü, muayene bulguları, laboratuvar ve gerekirse radyolojik incelemelerle bu unutkanlığın Alzheimer hastalığı gibi yıkıcı, ilerleyici bir hastalık nedeni ile mi, yoksa depresyon ya da kaygı bozukluğundan kaynaklanan bir şikayet mi olduğunu açığa çıkarmaya çalışıyoruz.

YENİ BİLGİ ÖĞRENMİYORSA

Öncelikle öğrenmek istediğimiz hastalarımızın yeni bilgiler öğrenip öğrenememeleri ve eskiden yaptıkları yemek, alışveriş, banka işleri, para hesapları gibi işleri yaparken yaşadıkları kayıpların derecesidir. Altmışbeş yaş üstü kişilerde bu tip şikayetlerin olması Alzheimer hastalığı açısından uyarıcıdır. Hastamızla görüşüp ayrıntılı olarak hikayesini öğrendiğimizde çoğu kez sıkıntılı yaşam olayları geçirdiğini, depresyonla ilgili birtakım şikayetleri olduğunu (uyku bozukluğu, yorgunluk, bıkkınlık, isteksizlik), yoğun çalışma veya aile hayatı nedeni ile birçok sorumluluk yüklendiğini öğreniyoruz. Unutkanlığı depresyondan kaynaklanan hastalarımıza, depresyonda dikkat ve konsantrasyon bozukluğu oluştuğunu anlatıyoruz.

YOĞUN ÇALIŞAN UNUTUYOR

Dikkatimizi vermeden yaptığımız eylemleri beyin kaydetmeyebilir ve kaydedilmemiş bilgi de tekrar hatırlanamaz. Unutkanlığın sebebi de budur. Yine sık karşılaştığımız bir durum aşırı heyecan, kaygılı insanların yaşadıkları unutkanlık şikayetidir. Burada da yine dikkat bozukluğundan kaynaklanan bir unutkanlık vardır. Telaşla yapılan işlerde beyin yeterli kaydı yapamaz ve kişi yaptıklarını, söylediklerini, yaşadıklarını hatırlamakta güçlük çekebilir.

Çok yoğun çalışma ve aile yaşantısı olan, birçok şeyi aynı anda yapmak zorunda kalan kişilerde de beyin sürekli meşgul olduğundan unutkanlık olabilir. Bunlar hastalık değil, sağlıklı insanlarda da olabilecek dönemsel süreçlerdir. Bir başka sık yakınma da isim unutmaktır. Oysa bazı kişilerin isim, bazılarının görsel hafızası iyidir. Aynı sırada birçok insanla tanışırsanız unutabilirsiniz. Beynin öğrenmek için dikkat edip kaydetmeye ve tekrara ihtiyacı vardır.

RUTİN AKTİVİTELERİ DEĞİŞTİRMEK FAYDALI

- Akdeniz tipi diyetle beslenmek.
- Koyu renkli meyveler tüketmek.
- Somon, uskumru, ton, sardunya balıkları damar kireçlenmesine karşı faydalı olan omega 3 içerir.
- Tam tahıllı ekmek tüketmeli.
- Birtakım vitaminlerin koruyucu etkisi var. Bunlar folik asit, B6-B12 vitaminleri,
C vitamini, E vitamini.
- Alkolün fazlası zararlı. Ancak günde bir kadeh kırmızı şarap tavsiye edilir. Kırmızı şarap içindeki resveratrol maddesi (antioksidan bir maddedir) beyin ve kalp için koruyucudur. Bu madde kırmızı şaraplar içinde en çok pinot noir üzümünde var. Beyaz şarapta yok.
- Doktor önerisiyle düzenli aspirin kullanımı faydalı. Düşük doz düzenli aspirin kullanımı hem beyin hem kalp damar hastalıklarında koruyucu.
- Meditasyon stres hormonunu düşürüp beyin fonksiyonlarını artırıyor.
- Gülmek en iyi ilaç. Stres hormon seviyelerini düşürüyor.
- Sosyal aktiviteler çok önemli. İlişkiler beyin hücrelerinin aktivitesini artırıyor.
- Uyku beyin hücrelerini onarıyor.
- Beynin sürekli öğrenemeye ihtiyacı var. Sürekli çalıştırılmalı; bilmece çözmek, kitap okumak, yeni bir şeyler öğrenmek çok faydalı.
- Düzenli fiziksel aktivite gerekli.
- Son öneri de günlük rutin aktiviteleri alıştığınız yolla değil de değişik biçimde yapılması. Örneğin saçınızı yıkarken sağ elinizi değilde sol elinizi kullanın, markete giderken alıştığınız yoldan değil değişik yoldan gidin. Yemek yaparken değişik tarifler deneyin.