Kazazedeler şoku yıllarca taşıyor

ENSONHABER.COM - Uçak kazalarından yaralı kurtulanların, ömür boyu kazanın izlerini taşımaya devam ettiği belirtiliyor. Kazazedelere ve yakınlarına verilecek desteğin önemine dikkat çeken uzmanlar, kaza sonrası travma yaşayan kişilerin mümkün olduğunca erken psikoloğa başvurmaları ve yaşadıkları durumla ilgili sağlıklı bilgi almaları gerektiğini vurguluyor.

Diyarbakır'da 6 yıl önce düşen THY uçağından sağ kurtulan Aliye İl de, aradan geçen yıllara rağmen kazanın izlerini taşımaya devam eden kazazedelerden biri olarak biliniyor. Kaza anının rüyalarına girdiğini anlatan Aliye İl, kazadan yaralı kurtulanlar ile yaşamını yitirenlerin yakınlarıyla hala görüşmelerini sürdürdürüyor.


İstanbul Amsterdam seferini yaparken Schiphol Havalimanı'na saniyeler kala gövde üzerine toprak zemine çarparak 3 parçaya ayrılan Türk Hava Yolları'nın Boeing 737-800 tipi uçağından yaralı kurtulanlar, ömür boyu yaşadıkları şoku üzerinden atamayacak. Uçak kazalarından sağ kurtulan birçok yolcu yaşadıkları şokun etkisiyle bir daha uçağa binemiyor. Kimi de yıllar sonra uçakla seyahat edebilirken düşen uçak tiplerini tercih etmiyor.

TRAVMANIN AŞILABİLMESİ İÇİN PSİKOLOG DESTEĞİNE İHTİYAÇ VAR

Uçak kazaları yolcular ve yolcu yakınlarının yanı sıra kazaya ilişkin gelişmeleri takip eden haberciler ve izleyiciler üzerinde de "travma" etkisi yaratabiliyor. Uzmanlar, travmanın kısa sürede aşılabilmesi için uzman desteğinin önemine dikkat çekiyor ve uyarıyor: "Kaza sonrası travma yaşayan kişilerin mümkün olduğunca erken psikoloğa başvurmaları ve yaşadıkları durumla ilgili sağlıklı bilgi almaları gerekiyor."

KAZAZEDELER KAZA ANINI TEKRAR TEKRAR HATIRLIYOR

Uzmanlara göre kazayı yaşayan, tanıklık eden ya da yakınlarını kaybetme korkusu yaşayanlar için en belirgin duygu, çaresizlik ve dehşet oluyor. Kaza geçiren kişiler genellikle kaza anını tekrar tekrar hatırlar, kazayı sık sık rüyalarında yeniden yaşarlar. Kaza mağdurları sık sık kaza anına geri döner ve olayı yeniden yaşıyormuş gibi olurlar. Bunların yanı sıra mağdurlar, kazayı hatırlatacak etkinlik, mekan ve insanlardan uzak durmaya çalışabilir, insanlardan uzaklaşabilir, yabancılaşma hissedebilir.

Kazazedelerin, bir gelecekleri kalmadıkları düşüncesine kapılmalarının sık sık gözlemlendiğini belirten uzmanlar, mağdurlarının yaşadıkları travmayı aşabilmesi için yakınlarının desteğinin yanı sıra profesyonel desteğe de ihtiyaç duyabileceğine dikkat çekiyor. Mağdurların mümkün olduğunca kısa sürede işine ve gündelik hayatına dönmesi de travmanın atlatılabilmesinde faydalı olduğunu savunan uzmanlara göre, travma sonrası stres bozukluğu belirtileri yaşayan kişilerin psikoloğa başvurmaları gerekiyor.

BAZILARI "NEDEN BEN HAYATTA KALDIM?" DİYE KENDİNİ SUÇLAYACAK

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Psikiyatri Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kerem Doksat: Yaralıların üçte ikisinde akut stres bozukluğu dediğimiz tablo gelişecek. Çok kötü olma, o anı tam hatırlayamama, bazısında da o anı defalarca tekrar tekrar yaşama olabilir. Ve o anı hatırladıkça, her türlü uyarana karşı aşırı tepki verme hali olabilir. Yani ani bir fren sesinde, kuvvetli motor sesi duyunca veya bir kaza sahnesi izlediğinde fena olma, kendini kötü hissetme, panikleme nöbeti geçirme hali yaşayabilirler. Yaralı kurtulanların çok ciddi bir şekilde tedavi edilmeleri gerekiyor. Bazıları ?Allah'a şükür kurtuldum' deyip geçebilirken, bazıları ?Neden o insanlar öldü de ben hayatta kaldım? Niye ben de hepsiyle birlikte ölmedim?' diye kendini suçlayıcı düşünceler gelişebiliyor. Şu aşamada acil profesyonel psikiyatrik yardım almalar, ardından da ilk fırsatta uçağa binip uçurulmaları gerekiyor.

GÖRÜNTÜLERDEN ETKİLENEN KİŞİLERDE DE UÇAK KORKUSU GELİŞEBİLİR

Bengi Semerci Enstitüsü'nün sahibi Prof. Dr. Bengi Semerci:
Kazayı bire bir yaşamayan ancak haber ve görüntülerden etkilenen kişilerde dahi "uçak korkusu" ve "travma sonrası stres bozukluğu" gelişebilir. Uçak fobisi sadece kaza sonrası oluşmaz. Bu olayda olduğu gibi bazen travma sonrası uçuş fobisi de oluşabilir. Yakınları uçakta olan ya da haberleri, görüntüleri izleyenlerde de fobi gelişebilir. Kendisi kaza geçiren kişilerde fobiden önce travma sonrası stres bozukluğu gelişir. Önce onun tedavisi gerekir. Travma sonrası stres bozukluğu tedavi edilirse fobi gelişme riski azalır.

6 YIL ÖNCEKİ KAZADA HAYATTA KALMIŞTI

Diyarbakır'da altı yıl önce düşen Türk Hava Yolları'na ait uçaktan sağ kurtulan Aliye İl, aradan geçen yıllara rağmen yaşadığı şoku atlatamadı. Diyarbakır'da 8 Ocak 2003 tarihinde düşen TK 634 sefer sayılı THY'ye ait RJ-100 tipi "Konya" uçağında 75 yolcu yaşamını yitirdiği kazada, Aliye İl, Celal Tokmak, Murat Karamutlu, Gencer Güneş ve Burak Altındağ adlı yolcular mucize eseri kurtuldu. Koltuğuyla birlikte uçaktan uzağa fırlayan Aliye İl, kazadan üç gün sonra İstanbul'a gelişinde de RJ tipi uçağa bindi. Ancak İl, aradan geçen yıllara rağmen kaza anının rüyalarına girdiğini anlatıyor, kazadan kurtulanlar ile ölenlerin yakınlarıyla, kurdukları bir platform kapsamında görüşmeyi sürdürdüklerini belirtiyor.