Kan, hasta kadar hastalıktan ekonomi ve çaresizlik başta olmak üzere etkilenen hastanın yakınlarında psikolojik tedavinin kişiye özel bir tedavi biçimi olduğunu belirtti

“Evlerden ırak” diye tanımlanan kanser vakalarında sağlığı çeşitli nedenlerle bozulan, özellikle psikolojisi bozulan hasta ile sınırlı değil. Kanser hastasıyla birlikte hasta yakınının, tedavi giderinin ağırlığından ötürü ekonomik, hastalığın seyrinden ötürü çaresizlik hissiyle psikolojik bozukluklar yaşadığını kaydeden MedicalPark Gebze Hastanesi’nden Uzman Psikolog Melis Kan tedavinin ise kişiye özel olduğunu kaydetti:

KELİMESİ BİLE YETER!

“Günlük yaşantının içinde ‘kanser’ kelimesi bile başlı başına olumsuzlukları çağrıştırır. Kanser bir yıkım gibi algılanır. Hayat akışı içinde bir yaşam krizidir. Hastalar, bu durumun ölümü ve yaşam üzerindeki kontrolün sınırlılığı nedeniyle varoluşsal sancılar yaşayabilirler. Kişi vücuduna yabancılaşır.

TANI TEDAVİ NÜKS TERMİNAL DÖNEM

Hastalığın ve tedavinin anlaşılmasına, kriz durumlarının yönetilmesinde gerek hasta kişi gerekse aileye büyük rol düşmektedir.Her ne kadar bir kriz ortamından söz ediliyor olsa da bu durum, devamlılığı olan ve ardı ardına yaşanan stresörlerle karşılaşılan kronik bir süreçtir.

TEDAVİ ÖNÜNDEKİ TÜM ENGELLER KALDIRILMALI

Hastalara doğru uygulanan psikolojik ve sosyal destek, hastaneye ve/veya hastalığa uyum sürecini kolaylaştırır. Tedaviyi engelleyen sorunlarını çözümler. Amaç, hastalığın tedavisinin önündeki tüm engelleri ortadan kaldırmaktır.

HASTA YAKINLARI

Yapılan araştırmalarda her dört aileden üçünün bir dönem kanserle karşılaşacağını göstermektedir.

Bu da kanserin bir aile hastalığı olduğu, kanserle karşılaşmanın aile içinde ciddi bir yaşam krizi olacağı anlamına gelir.

Hastalığın çoğu zaman yavaş ve kronik seyri, ağrı olasılığının yüksekliği, organ kayıpları ve nüksler, maddi yükünün ağırlığı hem hastayı hem de aile üyelerini olumsuz yönde etkilemektedir.

KANSER HASTALARINDA PSİKİYATRİK BOZUKLUKLAR

Uyum bozuklukları.

Depresif sendromlar.

Anksiyete bozuklukları.

Organik beyin sendromları (deliryum, demans ve diğer organik psiyatrik sendromlar, kemoterapötik ajanların nöropsikiyatrik yan etkileri)

Kişilik ve tutum değişiklikleri.

Kemoterapiye bağlı iştahsızlık, bulantı, kusma.

PSİKOLOJİK SORUNLAR

Şok olmak: Kendi bedenine yabancılaşır ve kendi bedenine güvenmez.

İnkar ve izolasyon: Katlanılması güç olan gerçeği bilinç dışında tutma, benlik bütünlüğünü koruma çabasıdır.

Öfke, neden ben?

Depresyon / Anksiyete

DUYGUSAL HIZ TRENİ

Kabullenme: Yaşamında artık eskiye döndüremeyeceği değişiklikler olmuştur. Ölüme bu kadar yaklaştıktan sonra yaşama bakış açısını sorgulayabilir. Bu noktada, bundan sonra yaşamı nasıl değerlendirmesi gerektiği sorusu, inişler ve çıkışlar yaşanır ve süreç bu şekilde devam eder: ‘Duygusal hız treni.’

Hasta teşhis ve kabullenişle birlikte normalliğin kaybına duyulan yas yaşamaya başlar.

SAĞLIĞIN KAYBININ YASI

Değişen roller, benlik imajı, cinsellik sorunları, başkalarına bağımlı olma korkusu, beslenme konuşunda sınırlılıklar, günlük alışkanlıkları değiştirme, ilaç kullanma, ev ortamında zorunlu değişiklikler yapma gerekliliği.

GEREK HASTA GEREKSE HASTA YAKINLARINDA

Psikolojik tedavi kişiye özeldir

“Kanser tanısını alan kişi hasta olsa da hasta yakınları da bu durumdan çok etkilenir.

Hasta yakınları içinde bu travmatik ve zorlu bir süreçtir.

Yaşam kriziyle karşılaşınca çaresizlik duygusu belirgindir.

‘Bunu nasıl çözerim, nasıl içinden çıkabilirim?’ şeklinde ‘Kontrol bizde değil’ bakışı, belirsizliğe karşı duyulan kaygı, panik duygusunu da ortaya çıkartmaktadır.

Kanserli hastalarda ve yakınlarında psikolojik tedavi kişiye özeldir.

KRİTİK BİR DÖNEM

Kanserle karşı karşıya kaldığımızda bireysel özelliklerimizi devreye sokarız. Genel bir tedavi yaklaşımı yoktur. Kolay uyum sağlayanlar ve sağlamakta güçlük çekenler, ruhsal sıkıntılar yaşayanlar vardır.

Hastalığın kendisi ve hastalığın korkusu arasında kritik bir önem vardır.

Hasta olursam buna nasıl katlanırım?

Ruhsal olarak gücüm hastalığı kaldırmaya yetecek mi?

Hasta olursam ne yapacağım?

Belirsizlik burada çok inciticidir.

Kişinin verdiği anlamın önemi. Hayata, hastalığa, aşka, ayrılığa… Bunlardan algılanan tutumun önemi çok kıymetlidir.

“Neden kanser olduğunuzu düşünüyorsunuz?”

Bazı kanser tanısı alan kişiler ve yakınları, katastrofikken diğerleri değildir.

Kaynak