Kanlı Ay tutulması: Yüzyılın en uzun tutulması bugün kaçta başlayacak, nereden izlenecek?

21. Yüzyıl'da 85'i bütün Ay yüzeyini kaplayan tutulmayla birlikte toplamda 230 Ay tutulması bekleniyor.

Güneş, Dünya ve Ay aynı çizgiye geldiğinde ve Ay Dünya'nın gölgesine girdiğinde tam Ay tutulması gerçekleşiyor. Ay tutulmasının bu kadar uzun olmasını sağlayan bazı faktörler var. Bunların her biri bizim gözlemleyebileceğimiz sonuçlara neden oluyor.

Yüzyılın en uzun kanlı Ay tutulmasında kaçırmamanız gerekenler şöyle:

1. Tutulmuş Ay, sıradan Dolunay'a kıyasla çok daha küçük görünecek. Ay Dünya'nın neredeyse yuvarlak yörüngesinde dönse bile Dünya'ya en en yakın olduğu nokta (yerberi) ile en uzak olduğu nokta (yeröte) arasında oldukça mesafe var.

400 yıldan bu yana biliyoruz ki yörüngesinin en uzak noktasında objeler en yavaş dönüşlerini yapıyor.
Bu teori doğruysa yüzyılın en uzun Ay tutulması Ay'ın yerötesine çok yakın bir noktada gerçekleşmeli, yavaşlayan hızı Dünya'nın göreceli daha küçük gölgesine karşılık gelmeli.

Teorinin doğruluğu Ay'ın yerötesinin 27 Temmuz'da, Ay tutulmasıyla aynı güne denk gelmesi nedeniyle kanıtlanıyor. Ay Dünya'dan 406 bin 223 kilometre uzaklıkta olacak. Bu son 5 bin yılın maksimum yerötesinden 502 kilometre daha az. Sonuçta Ay Süper Ay'ların çapından yüzde 12 daha küçük görünecek.

2. Maksimum tam tutulma için Ay'ın tüm yüzeyinin sıradışı biçimde kızıl olması gerekiyor. Tam Ay tutulması için Ay'ın Dünya'nın gölgesine bütünüyle girmesi gerekli. Ve uzun bir tutulma için Güneş, Dünya ve Ay'ın aynı çizgiye gelmesi ve Ay'ın Dünya'nın gölgesinin ortasından geçmesi lazım.

27 Temmuz'daki tutulma bu yüzyılda diğer tutulmalardan çok daha fazla bu kriteri karşılıyor. TSİ 23:21:44'te (GMT 20:21:44) gerçekleşen maksimum tutulmanın en tepesinde Ay kusursuz, eşit oranda kızıl olacak. Tutulmanın diğer anlarında ise Dünya'nın gölgesinin kıyısına yakın bölgeler daha beyaz görünecek. Bu hayatınızda görebileceğiniz en doğal kızıl Ay olacak.

3. Tutulmuş Dolunay'ın ışığı o kadar sönük olacak ki, Mars bile daha parlak görünecek. Normalde geceleri gökyüzündeki en parlak cisim, hilal şeklinde bile olsa Ay'dır. Dünya'ya en yakın cisim olduğu için Güneş ışınlarını geri yansıtıyor. Tutulma sırasında özellikle de tepe tutulma noktasında yeni Ay'dan bile daha sönük olacak.

27 Temmuz gecesi Ay gökyüzünde Mars'a çok yakın görünecek. Bir seferliğine Mars ve Ay gökün aynı cephesinde görünür olacak ve Mars daha parlak olacak. Jüpiter ve Venüz gezegenleri de tutulmuş Ay'dan daha parlak görünecek. Bu görebileceğiniz en sönük Ay olacak.

4. Ay tutulması sırasında Güneş Dünya'dan bakıldığında daha küçük görülecek. Dünya'nın yıl boyunca Güneş'e olan mesafesi günberi (en yakın) ile günöte (en uzak) arasında yüzde 3'lük bir değişim gösteriyor.

3 Ocak 2018'de günberi, 6 Temmuz'da da günöte yaşandı. 27 Temmuz'da günöteye yakın olduğumuz için Güneş normalden daha küşük görünecek.

5. Dürbün ya da teleskoplar Ay'ı herhangi bir filtre olmadan görebilirsiniz. Normalde Ay'a sadece dürbün ya da teleskopla bakmak Ay'ın çok parlak olmasından ötürü gözler için pek iyi değil. Ancak tutulma sırasında Ay'ı bu aletlerle izlemek özel bir şölen olacak.