El titremesi Neden Oluşur? Tedavisi Var mı?

Bazen stres anında titriyor eller, bazen de tiroid bezi hastalıkları nedeniyle... Kullanılan ilaçların yan etkisi olarak da ortaya çıkabilen bu sorun, kimi zaman Parkinson gibi çok önemli nörolojik hastalıkların ilk belirtisi oluyor. O nedenle hiçbir titremenin "sakinleşince geçer!" diye küçümsenmemesi gerekiyor. Nöroloji Uzmanı Dr. Yaprak Alper, tıpta 'tremor' olarak adlandırılan el titremesi hakkındaki sorularımızı yanıtladı.

EL TİTREMESİ NEDEN OLUŞUYOR

Tıptaki adıyla tremor yani titreme, sabit bir eksen etrafında tekrarlayıcı, istemsizce oluşan, ritmik, sallanma şeklinde oluşan bir eklem hareketidir.. Bu eklem hareketi ellerde, kollarda, başta, ses tellerinde ve bacaklarda görülebiliyor. Titremenin pek çok nedeni olmakla beraber, en önemlileri stres, korku, hipertiroidizm ya da hipokalsemi (vücutta kalsiyum miktarının azalması) gibi metabolik durumlar ile bazı ilaçlar ve uyarıcılar olarak sıralanıyor. Parkinson hastalığı ve bazı hareket bozuklukları da bu nedenler arasında yer alıyor.

Nerede ya da hangi şekilde ortaya çıkarsa çıksın, tremor yakınması olan kişinin, buna eşlik edebilecek hastalıklar açısından değerlendirilmek amacıyla bir nöroloğa başvurması gerekiyor. Kullanılan bir ilacın dozunu ayarlayarak bu sıkıntıyı sona erdirmek mümkün oluyor. Kimi zaman da çok önemli bir hastalığın ilk ve tek bulgusu olarak ortaya çıkan tremora tanı konması hayati önem taşıyor.

Özellikle esansiyel tremor ve fizyolojik tremor kafein alımı, stres, sıkıntı ve fiziksel yorgunlukla artış gösteriyor. Bunlardan kaçınmak el titremesinin azalmasını sağlıyor.

TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELER

Tremorun tedavisi nedene bağlı olarak belirleniyor. Bir ilacın yan etkisi olarak ortaya çıkan titremede, dozaj azaltılması ya da ilacın tamamen kesilmesi gündeme geliyor. Parkinson hastalığına bağlı bir tremor görülüyorsa, o yönde tedaviye başlanıyor. Esansiyel tremorun tedavisinde kullanılan farklı gruplardan ilaçlar var.

Öte yandan eğer titreme strese bağlı ise psikolojik destek ve stres yönetimi konusunda hastanın bilgilendirilmesi önem taşıyor. Metabolik bozukluklardan kaynaklanan tremorda ise altta yatan sorunun giderilmesi tremoru düzeltiyor. Seçilmiş vakalarda cerrahi yöntemler de kullanılabiliyor..

KİMLERDE GÖRÜLÜYOR

Tremorun nedenleri çeşitli olduğu için, görülme sıklığı da buna bağlı olarak değişiklik gösteriyor. Örneğin, ortostatik tremor daha çok 40 yaş üzerinde görülürken, Parkinson kaynaklı tremorların ortaya çıkma riski 60-65 yaşından sonra artıyor. Bu nedenle, tremorun sıklığı hakkında bilgi vermek güç oluyor. Metabolik nedenler, stres ve kafein kullanımı gibi etmenler tüm tremorların sıklığını hesaplamayı imkansız kılıyor. Ancak esansiyel tremor, 100 binde 350 gibi bir sıklıkla dünyada en fazla görülen hareket hastalığı olarak nitelendiriliyor.

Sınıflandırmayı çeşitli şekillerde yapmak mümkün oluyor. Klinik görünümüne ve orijinine göre el titremeleri şu şekilde sınıflandırılıyor:

Esansiyel tremor: En sık rastlanılan bu tremor türü genellikle ellerde başlıyor ve her iki elde birden görülüyor. Önce tek elde görüldüyse, ortalama üç yıl içinde diğer elde de ortaya çıkıyor. Ailesel olan ya da olmayan türleri bulunuyor. Tremor genellikle yazı yazarken, eşyaların tutulmasında ya da ince motor hareket gerektiren durumlarda belirginleşiyor. Bu tremor türü alkol alınınca duruyor, uykuda kayboluyor ve stresle artıyor. Öte yandan el titremelerine, ses veya dil tremoru da eşlik edebiliyor.

Parkinson tremoru: Parkinson hastalığında görülen bu tür, genellikle tek taraflı başlıyor ve çoğunlukla istirahat halinde ortaya çıkıyor. Tipik belirtisi ise para sayma hareketi yapar gibi, işaret ve başparmağın birlikte titremesi oluyor.

Serebellar (beyincikle ilişkili) tremor: Beyinciği etkileyen damarsal, tümöral, dejeneratif ya da kalıtsal nedenli birçok hastalıkta görülen bu titreme, istemli bir hareket sırasında ortaya çıkıyor. Kişi elektrik ya da asansör düğmesine basarken titreme meydana geliyor.

Psikolojik tremor: Dinlenirken ya da vücudun belli bir duruşunda, hareketle ortaya çıkabilen bu titreme, vücudun farklı yerlerinde izlenebiliyor. Sıklığı ve titremenin boyutunun değişkenlik gösterdiği bu durumlarda, hastalığa psikolojik rahatsızlıklar da eşlik ediyor.

Ortostatik tremor: Bu titreme türü ise bacaklarda görülüyor. Hasta ayağa kalkınca ortaya çıkıyor ve düşme korkusu uyandırıyor. Oturunca ise belirtiler sona eriyor.

Fizyolojik tremor: Herkeste ortaya çıkabilen bir tremor türü olan fizyolojik tremor, saniyede 7-12 kez gözleniyor. Bu türde titremenin salınımı, örnek vermek gerekirse parmağın ileri geri hareketi çok büyük olmuyor. Stres, korku, sıkıntı, hipoglisemi, hipertiroidi, alkolün bırakılması ve ateş gibi durumlarda ise gözle görülür hale geliyor.

(CİHAN)