Doktora Gitmeden Depresyonu anlama

BUGÜN - Kadınlarda erkeklere göre 2 kat sık görülüyor. Zenginler bunalıma girer düşüncesi yanlış.

Depresyon fakirlerde daha sık görülür, seyri daha kötüdür. Zenginler bunalıma girer düşüncesi yanlış. Kadınlarda erkeklere göre 2 kat sık görülür. Erkeklerde ise intihar sonucu ölüm sık görülür. Kadınlarda daha az ölümle sonuçlanır.

Çok fazla insan depresyonda olduğunu söylüyor. Teşhisi mi kolay? Teşhisi kolay ama yeterince teşhis edilmez. Bu kadar sık görülmesi çok yaygın olmasından kaynaklanır. Her 6 kişiden biri hayatında en az bir kere depresyon geçirir. Bunların çoğu maalesef gözden kaçar, depresyon teşhisini almaz ve tedavisiz kalır. Depresyon çok yaygın bir hastalık mı? Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine göre depresyon, dünyadaki bir numaralı sağlık problemidir. Dünya Sağlık Örgütü hastalıkların önemini belirlerken

1-Sıklığını,

2-Yol açtığı yeti kaybını (yani maluliyeti veya sakatlığı),

3-Yol açtığı ölümleri hesaba katar. Depresyon çok sıktır ve genellikle genç yaşlarda ortaya çıkar. Dışarıdan bakıldığında sakatlığa yol açmıyor gibi görünür; ama kolu bacağı tutmayan, gözü görmeyen çoğu kişi, depresyon geçiren birine göre genellikle çok daha verimlidir. Trafik kazaları, kalp krizleri, kanserler en sık ölüm sebepleridir; ama intihar da 40 yaşın altında en sık ikinci veya üçüncü ölüm sebebidir. Dünyadaki en itibarlı tıp dergilerinden biri (The Lancet) 2008 ve 2009 yıllarını küresel ruh sağlığı konusuna ayırdı. Dünya ile kıyasladığımızda depresyonun sosyal, ekonomik durumla ilgisi var mıdır? Evet, ilişkisi vardır. Depresyon fakirlerde daha sık görülür ve seyri daha kötüdür. Yapacak iş bulamayan zenginler bunalıma girer düşüncesi doğru değildir. Kadınlarda erkeklere göre 1.5 - 2 kat daha sık görülüyor. Erkeklerde ise intihar sonucu ölüm sık görülür. Kadınlarda intihar girişimi çok, ama ölümle sonuçlanması erkeklere oranla azdır. Türkiye'de depresyon sık görülüyor mu? Hiç az değil: 6'da 1. Yani her 6 kişiden biri hayatı boyunca en az bir kere depresyona girer. İsveç gibi ülkelerde intiharın yüksek olduğu söyleniyor. Bu nasıl açıklanabilir? Kuzey ülkelerinde intihar kesinlikle daha sık görülür, hayat-ölüm istatistikleri ortadadır. İntihara bağlı ölümlerin en sık görüldüğü ülkeler Baltık Cumhuriyetleridir. Her yıl intihar edenler Baltık ülkelerinde 100.000 de 70 kişi, İngiltere'de 100.000 de 30 kişidir. Akdeniz'e kıyısı olanlar ülkelerde bu oran 100.000 de 7'lere düşer. Bizde ise büyük istatistik problemi var, bu yüzden kesin rakamları bilemiyoruz; ama acilde çalışan her hekim, intiharın yurdumuzda da ne kadar sık olduğuna hemen her gün şahit olur. Kuzey ülkelerinde saptanmış intihar nedenleri var mı? İntiharın Kuzey'de sık görülmesinde ispat edilen iki etken vardır: genetik ve alkolün toksik etkileşimi! Bazı ailelerde geçiş genetiktir. Depresyon anne ve babada varsa evladına da geçecek diye kesin bir kural yoktur, ama bazı depresyon ailelerinin var olduğu da muhakkaktır. İntihar da bazı ailelerde fazladır. Kuzeyde güneşin olumsuz etkisinin olduğu da tahmin edilir, ama bu kesinlikle ispatlanmış değildir. Alkol kuzey ülkelerinde depresyonu tahrik eder. Ülkeler, dini inançlar ve intiharlar arasında bağ var mı? Aile bağları ve dini inanç etkilidir. Japonya'da dini inanç intihara engel olmak yerine körüklüyor, İslam ve Hıristiyanlıkta kendi canına kıymak en büyük günahlardan biridir.

İnsan doktora gitmeden kendinde depresyon olduğunu nasıl anlar?

En az iki hafta süreyle hayattan eskisi kadar zevk alamamak, bazen hiç tat alamamak. Yine en az iki hafta süreyle isteksizlik, içinden bir şey gelmemek.

Uyku bozukluğu, genellikle uyku azlığı, bazen uyku fazlalığı.

İştahsızlık, bazen iştah artışı.

Yorgunluk, uyuduğu halde dinlenememe.

Unutkanlık, dikkatte azalma, konsantre olamama.

Cinsel zevk ve istekte azalma.

Huzursuzluk.

Sıkıntı.

Sinirlilik.

Gerginlik.

Ağlama.

Durduk yerde ölümle ilgili şeyler düşünmek.

Sonrasında kendini öldürme fikri gelebilir ama bu durum ağır depresyondadır. Depresyonda geviş getirme anlamında ruminasyon olur. Beynin geviş getirmesidir. Beyin sürekli olarak geçmişte yaşadığı olumsuz şeyleri hatırlar. Evliliği, çocukluğu ile ilgili yaşadığı sorunlar kendisinin işlediği günahlar, sorunlar aklına gelir. Bazen çok ufak şeylere takılır. Bazen de geçmişle ilgili kaygılı düşünceler gelişir. Kendisinin hastalanacağı, çocuklarının eşinin öleceği ile ilgili kaygı duyar.