Çocuklarda antidepresan şoku

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite teşhisiyle ilköğretim çağındaki on binlerce çocuk gereksiz yere uyarıcı ve antidepresan ilaç kullanıyor. Hâlbuki ilaçsız yöntemlerle teşhis ve tedavi de mümkün. Ama nedense Türkiye'ye getirilmiyor.

'Hiperaktivite', 'dikkat eksikliği' ve 'öğrenme zorluğu'; son yılların en çok tartışılan ve giderek önem kazanan rahatsızlıklarından. Araştırmalara göre ABD'deki çocukların yüzde 3 ila 5'i dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu yaşıyor. İngiltere'deki oran, yüzde 1'in altında.
Türkiye için şu anda net bir orandan söz edilemiyor. Bu rahatsızlıkların çok tartışılmasının arka planında, tedavi amacıyla bazı uyarıcı ve antidepresan ilaçların kullanılması var. Teşhis konulan ve söz konusu ilaçlardan verilen çocuk sayısı her geçen gün artıyor.
Maryland Üniversitesi'nden Prof. Dr. Julie Magon Zito, 2000 yılında yaptığı bir araştırmada, 4 yıl içinde antidepresan ilaç kullandırılan çocuk oranında yüzde 200 artış belirliyor. İlaçlardan bazıları bir hayli ağır. Prof. Zito, ABD'nin kuzeyindeki 200 bin çocuğun durumunu inceliyor. 2-5 yaş diliminde ağır ilaç tüketim oranı yüzde 1,25. 6-12 yaş grubunda oran yüzde 3'e fırlıyor.
İlaçların çocukları nasıl etkilediğine dair zıt görüşler ortaya atılıyor. Beyaz Saray, etkiyi belirleyecek araştırmalara fon desteği çıkıyor. İlaç firmaları yetişkinlerdeki olumlu sonuçlara bakarak iyimser konuşsalar da, gerçek şu ki, ilaçların çocukları olumsuz etkileyip etkilemediği henüz bilinmiyor. Türkiye'deki uzmanlar da birbirinden çok farklı görüşler beyan ediyor.

Acaba hiperaktivite, dikkat eksikliği ve öğrenme zorluğunun belirtileri birbirleriyle nerede kesişiyor ve ayrışıyor? Hangi çocuklar uyarıcı ve antidepresan ilaç kullanmalı? Bu rahatsızlıklar niçin oluşuyor ve nasıl teşhis ediliyor? Teşhisler ne kadar isabetli? Hatalı teşhis sebebiyle boşu boşuna ağır ilaç tedavisi uygulanan çocukları nasıl bir akıbet bekliyor? ABD, Kanada ve Japonya ile Avrupa ülkelerinde başvurulan ve rahatsızlıkları yüzde 97 oranında teşhis eden testlere Türkiye'de neden rağbet edilmiyor? İlaçsız tedavi mümkünken, Türkiye'de neden yaygınlaşmıyor? Ebeveynleri çok yakından ilgilendiren bu soruları uzun süre ABD'de eğitim ve araştırma çalışmalarına katılan Psikiyatrist Tanju Sürmeli'ye yönelttik.

-Hiperaktivite bir hastalık mıdır? Dikkat eksikliği, beraberinde mi görülür, ya da o ayrı bir olgu mudur? Bu arada öğrenme güçlüğü nasıl değerlendirilmeli? Ebeveynler belirtilerle karşılaştığında ilk başta ne yapmalı?

zaman