Çocuklara Çok Dil Öğretmek Sakıncalı Mı?

Her aile çocuğunun birkaç dil bilmesini ister. Ama bu eğitim kaç yaşında başlamalı? Çocuk ilkokuldan önce 3-4 dil öğrenebilir mi? Uzmanlar bu konuda üçe ayrılmış durumda. Kimi “Zararlı” kimi “Hiçbir mahsuru yok” diyor ama hepsi son kararı ailelere bırakıyor.

Çocukken dil öğrenmek daha kolaydır. Bu nedenle birçok aile, çocuklarının erken yaşta birden fazla lisan öğrenmesini ya da en azından Türkçe’nin yanında bir de İngilizce öğrenmesini istiyor. Hatta bazı aileler bir buçuk yaşından itibaren çocuklarına birkaç farklı dilin eğitimini aldırmaya başlıyor.

Ama yaş konusunda uzmanların tümü aynı görüşte değil. Çocukların anadilinin yanı sıra en erken hangi yaşta başka bir dil öğrenebileceği konusunda doktorların ve pedagogların tavsiyeleri biraz çelişiyor. Bu konuda tek ortak kanı, eğer aile

bireyleri arasında birden fazla dil konuşuluyorsa, yani örneğin anne Türkçe, baba İngilizce konuşuyorsa çocuk her iki dili öğrenene kadar anne ile Türkçe, baba ile İngilizce konuşabilir. Ama aile içinde sadece Türkçe iletişim  kuruluyorsa o zaman işler değişiyor. Çünkü uzmanlar da bu konuda ayrışıyor. Kimi çocukların erken yaştan itibaren bir başka dili öğrenmesinde bir sakınca olmadığını savunurken kimi ise çocukların en az dört yaşına kadar sadece anadillerini bilmesi gerektiğini söylüyor. Bu düşüncede olan uzmanlara göre anadiline hakim olamayan bir çocuk, dile yatkınlığı olmaması halinde başka bir dil öğrenme noktasında sıkıntı yaşıyor ve kendi dilini öğrenmekte bile eksik kalıyor. Hatta çocuklarda kekemelik sorunu ve başka bilgileri öğrenme konusunda gecikme bile yaşanabiliyor. İşte uzmanlar ve dil öğrenme konusundaki fikirleri...

Önce Türkçe’yi çok iyi konuşmalı

Prof. Dr. Hilal Mocan (Çocuk hastalıkları uzmanı)

Son zamanlarda iki görüş oluşmuş durumda. Birincisinde bir buçuk-iki yaşından itibaren çocuğun anadiline başka bir dil girerse bunun onu negatif şekilde etkileyeceği savunulurken diğerinde çoklu dilin çocuğu kötü etkilemediği belirtiliyor. Bence bir çocuk iki yaşına kadar yabancı dil öğrenmemeli. Yani önce anadilini iyice kavramış olmalı. Ailelerin yabancı dil ya da diller için özel dadı tutmasına veya özel eğitim aldırmasına gerek yok. Bunun yerine öğrenmesini istediği dilde çizgi film izletsinler. Bence dil için acele edilmemeli. Çocuklar için en ideal yaş dört ya da beştir. Ayrıca çocuk başka bir dil öğrendiğinde yarı Türkçe yarı başka bir dilde konuşabilir. Diline daha yatkın hangisi geliyorsa onu seçecektir.

Aynur Sayım (Çocuk-ergen psikologu)

Kesİnlİkle dört yaşından sonra dil öğrenmeli. Önce öğrenmesi isteniliyorsa da o zaman çocuğun yaşamı ele alınmalı. Öncelikle Türkçe’yi iyi öğrenmeli. Anadilini iyi öğrenmeden başka bir dil öğretilirse çocukta kekemelik oluşabilir. Bence çok erken dönemlerde çocuğa fazla bilgi yüklenmesi doğru bir davranış değil.

Aynı anda birkaç lisan öğrenebilir

Nuray Ülküsel Erdemli (Pedagog)

EBEVEYNLER çocuğunun birkaç yabancı dil öğrenmesini ister. Ama bunun ideal yaşı dört ya da beştir. Fakat aileler daha küçük yaşta öğrenmesini istiyorsa da bunda bir sorun yok. Yani aynı anda iki ya da üç dil de öğrenebilir. Fakat evde ebeveynlerden biri başka bir dili konuşuyorsa çocuk o dili öğrenene kadar hep o şekilde devam etmeliler. Yoksa çocuğun kafası karışabilir ve konuşma güçlüğü çekebilir.

Neslim Doksat (Çocuk ve ergen psikiyatrı)

BİR evde anne başka baba başka bir dil konuşuyorsa o zaman doğumdan itibaren çocuk başka bir dil öğrenebilir. Bunda bir sorun yok. Fakat evde böyle bir durum söz konusu değilse çocuk anadilini iyi öğrendikten sonra ikinci bir dile geçmeli. Zaten bir çocuk iki yaşında anadilini iyice öğrenmiş oluyor. Dolayısıyla da bu yaştan itibaren başka bir dil de öğrenebilir.

Aile karar vermeli

DİL öğrenimi her çocuğa göre değişir. Yani çocuğun dile yatkınlığı varsa çok çabuk öğrenir. Ama yatkınlığı yoksa hem konuşması gecikebilir hem de öğrenemediği için davranış bozuklukları oluşabilir. Son zamanlarda çocuklarda çoklu dile bir yönelme var. Bir çocuğa dil öğretilecekse bu doğru şekilde empoze edilmeli. Bu şekilde yapıldığı sürece ve aile tarafından doğru kararlar alındığı sürece çocuk iki yaşından itibaren dil öğrenebilir. Bunda da bir sakınca yok. Fakat çocuk istemiyorsa zorlanmamalı.

Prof. Dr. Emine Zinnur Kılıç (Yeditepe Ü. Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hast. ABD Başkanı)

Koşullara göre değerlendirin

HER çocuk farklı özelliklere sahiptir. Bir grup çocuk her iki dili de anadili gibi konuşabilir. Yani anne babadan başka bir dil, okulda başka bir dil öğrenebilir. Bu da bence çok avantajlı bir durumdur. Ama bazılarında bu durum risk oluşturabilir. Yani çocuk anadilini iyi öğrenmeden başka bir dil öğrenmeye başlarsa dil gelişimi geciktiği gibi öğrenmesi de zorlaşır. Özetle eğer çocuğun genel zekası iyiyse ve herhangi bir dil bozukluğu yoksa küçük yaştan itibaren öğrenmeye başlayabilir. Ama koşullar müsait değilse mesela çocuk otistikse ya da başka bir rahatsızlığı varsa tavsiye etmiyorum.

Hale Ceylan Barlas / STAR GAZETESİ