BEYİN SAĞLIĞINIZ İÇİN BULMACA ÇÖZÜN

Aktüel Psikoloji / Haber Merkezi

Sağlıklı bir beyin, düşünmek, hatırlamak, çalışmak gibi gün içinde yapılan her şeyde önemli bir rol üstlenir. İnsan vücudunun diğer parçaları gibi, beyin de yaşlandıkça bazı becerilerini kaybedebilir. Eğer dikkat edilmezse, bu kayıplar daha fazla olabilir. Ancak yaşam tarzımızda yapacağımız bir takım değişiklikler ile sağlıklı bir beyne sahip olmak ve yaşam kalitesini artırmak mümkün. Memorial Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Uz. Dr. Abdullah Özkardeş, “Beynin sağlıklı kalması için yapılması gerekenler” hakkında bilgi verdi.

Yüksek eğitim almak beynin dostu

Yaşlandıkça görülen mental azalma, beyin hücreleri arasındaki ilişkilerin değişmesine bağlıdır. Araştırmalar, beynin aktif tutulmasının, onun canlılığını artırdığını ve sinir hücrelerini ve onların birbiriyle olan ilişkilerini koruduğunu göstermektedir.   

Düşük seviyeli eğitimin, hayat boyunca daha yüksek bir Alzheimer hastalığı riski taşıdığı bilinmektedir. Bu belki de uzun süreli mental uyarı eksikliğine bağlı olabilir. Diğer bir söyleyişle yüksek seviyeli eğitim, muhtemelen beyin hücrelerini ve onların birbirleriyle ilişkilerini daha güçlü yaptığı için, Alzheimer hastalığına karşı koruyucu bir etki sağlar. 

Beyni daha da aktif hale getirmenin yolları:

• Meraklı olun, hayat boyu öğrenmeye çalışın
• Yazın, okuyun, bulmaca ve diğer puzzle’ları çalışın
• Konferans ve oyunlara katılın
• Çevrenizde bulunan eğitimle ilgili merkezlerin kurslarına katılın
• Oyun oynayın  
• Bahçeyle ilgilenin
• Hafıza egzersizleri deneyin

Sosyal olarak aktif kalın

Sürekli olarak sosyal faaliyetlere katılan insanlarda beyin canlılığının devam ettiği bilinen bir gerçektir. Son bir çalışmada, fiziksel, mental ve sosyal aktiviteleri birleştiren eğlenceli faaliyetlerin, bunamayı engelleyebildiği gözlenmiştir. Böyle insanlarda bunama gelişme riski oldukça azdır. Spor, kültürel faaliyetler, duygusal destek ve yakın kişisel ilişkiler, bunamaya karşı koruyucu bir etki gösterirler.

Fiziksel egzersiz beyninizi de canlı tutar

Fiziksel egzersiz, beyine yeterli kan gitmesi için önemlidir. Ayrıca, kalp krizi, inme ve şeker hastalığını da önemli derecede azaltır ve bu nedenle Alzheimer hastalığının risklerine karşı koruyucu etki sağlar.

Egzersiz düzenli yapıldığında etkilidir. Aerobik egzersizler, beyin fonksiyonlarına faydası olan oksijen tüketimini düzeltir. Aerobik fitness, yaşlı insanlarda beyinde hücre kaybını engeller. Yaklaşık günde 30 dakika yapılacak, yürüme, bisiklete binme, bahçe işleri, yoga ve diğer aktiviteler, vücudu hareketlendirir, kalbinizi güçlendirir.

Beyin dostu bir diyet uygulayın

Yapılan çalışmaların ışığında, beyin dostu bir diyet, kalp ve şeker hastalığı riskini azaltır ve beyne giden kan miktarını artırır. Beyin dostu diyetin yağ ve kolesterol oranı düşüktür. Kalp gibi beyin de, iyi çalışmak için besinlerin dengeli olmasına ihtiyaç duyar.

Vücut ağırlığını kontrol edin: Orta yaşlı fazla kilolu kişilerde, hayatlarının daha sonraki yıllarında bunama gelişme riski hemen hemen 2 kat olarak bulunmuştur. Hele bu kişilerde yüksek kolesterol ve yüksek kan basıncı da varsa, bu risk 6 kata kadar yükselmektedir.  

Yüksek miktarda yağ ve kolesterol içeren gıda alımını azaltın: Yüksek miktarda yağ ve kolesterol alımı kan damarlarını tıkamaktadır, bu da Alzheimer hastalığı için yüksek risk taşır. Bunun yanında, HDL kolesterol (iyi kolesterol), beyin hücrelerinin korunmasına yardım edebilir. Bu yüzden zeytinyağı gibi doymamış yağlar kullanmak gerekir. Kızartma yerine fırın ve ızgara kullanılmalıdır.

Koruyucu gıda alımını artırın: Bazı gıdalar kalp ve beyin damar hastalıkları riskini azaltır ve beyin hücrelerini korurlar.

• Genellikle koyu renkli meyve ve sebzeler, doğal olarak en yüksek antioksidan seviyelerine sahiptirler. Bu sebzeler: kara lahana, ıspanak, Brüksel lahanası, brokoli, pancar, kırmızı dolmalık biber, soğan mısır ve patlıcan. Meyveler ise erik, kuru üzüm, yaban mersini, çilek, böğürtlen, ahududu, portakal, üzüm, kiraz.
• Soğuk su balıkları faydalı omega-3 yağ asidi içerirler: Pisi balığı, uskumru, alabalık, somon balığı, tuna.
• Bazı kabuklu yemişler diyetin faydalı bir bölümü olabilirler. Fındık ve ceviz antioksidan E vitamini için iyi bir kaynaktırlar.
• Vitaminler faydalı olabilir: Vitamin E ve C ayrı ayrı veya birlikte ve vitamin B12 ve folat Alzheimer hastalığı gelişme riskini azaltır.

Kalp için iyi olanın beyin için de iyi olduğunu unutmayın

Beyninizi çalışır olarak hissetmediğiniz zaman bile, vücuttaki en aktif organlardan biri olduğunu biliyor muydunuz? Kalp vücuttaki tüm kanın yaklaşık %20’sini beyine pompalar. Eğer kalp beynin ihtiyacı olan kanı pompalayamaz veya beynin kan damarları hasarlanmış ise, beyin hücreleri ihtiyaç duydukları tüm gıda ve oksijeni almakta problem yaşayacaklardır.

Kalp yoluyla beyin sağlığını nasıl sağlayabiliriz:

• Uzun süreli kalp dostu bir hayat stiline adapte olmak (beslenme, kilo, kolesterol ve kan basıncı)
• Yağ ve kolesterol alımını azaltmak
• Egzersiz yapmak
• Sigara içmemek