Aile Danışmanlığı Sertifikası Hakkına Bakanlık'tan Sert Açıklama

2-3 Yıl önce yapılması gereken açıklama malesef yeni yapıldı.Üniversitelerin Sürekli Eğitim Merkezleri Tarafından suistimal edilen Aile Danışmanlığı Sertifikasının istihdam ve yetkilendirme alanlarında ne işe yarayacağı ve ne işe yaramayacağı ile ilgili bakanlıktan oldukça sert bir açıklama yapıldı.  Söz konusu açıklamada yer alan tüm ayrıntılar şöyle:

Aile Danışma Merkezi Yönetmeliği Hakkında Kamuoyuna Duyuru

04.09.2012 tarihli 28401 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan "Gerçek Kişiler ve Özel Hukuk Tüzel Kişileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarınca Açılacak Aile Danışma Merkezleri Yönetmeliği”, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı denetimi ve izni ile açılacak özel veya kamu Aile Danışma Merkezlerinin personel ve hizmet standardı, etik kuralları, ücret tarifeleri, açılması ve kapatılması işlemleri, faaliyetleri, denetimleri ve diğer hususlara ilişkin usul ve esasları düzenlemektedir. Bu merkezlerde aile danışmanlığı hizmetlerini yürütmek üzere bu Yönetmelikte belirtilen eğitimi tamamlamış personel aile danışmanı olarak istihdam edilebilmektedir. Aile danışmanlığı sertifika eğitimi programları, yükseköğretim kurumlarında bağlı oldukları mevzuat, yükseköğretim kurumları dışında ise Milli Eğitim Bakanlığı’nın ilgili mevzuatı uyarınca düzenlenmek zorundadır. Sertifika programlarının açılması ve denetlenmesi ile Bakanlığımızın doğrudan ilgisi bulunmamaktadır. Hiçbir aile danışmanlığı sertifika programına Bakanlığımız lisans, onay, akreditasyon veya destek vermemektedir.    
Bakanlığımıza ulaşan şikâyetlerde Aile Danışmanlığı Sertifika Programı düzenleyen eğitim kurumlarının veya özel şirketlerin web sitelerinde yer alan veya başvuru yapan vatandaşlarımıza verilen bilgilerde, sertifika programının pazarlanması amacıyla bilinçli veya bilinçsiz bir şekilde gerçeklerle ilgisi olmayan, yanıltıcı ve kafa karıştırıcı bilgiler verildiği ve umut istismarı niteliğinde vaatler yapıldığı tespit edilmiştir.

1.    Aile danışmanlığı sertifika eğitimin tamamlayanların Aile ve Sosyal Bakanlığı tarafından aile danışmanı olarak istihdam edilmesi:    04.09.2012 tarihli 28401 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan "Gerçek Kişiler ve Özel Hukuk Tüzel Kişileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarınca Açılacak Aile Danışma Merkezleri Yönetmeliği ile getirilen “Aile Danışmanlığı” kamu kurumlarında geçerli olan bir kadro değildir ve Bakanlığımızın kendi birimleri dışında sunulan aile danışmanlığı hizmetlerini düzenlemek için ilgili Yönetmelikte sınırları tanımlanmıştır. Bakanlığımızın aile danışmanlığı sertifikası olanları “aile danışmanlığı” adı altında bir kadro için istihdam etmesi mümkün değildir. Piyasada belirli bir ücret mukabilinde verilen sertifikaların Bakanlığımıza personel alımında herhangi bir etkisi bulunmamaktadır.

Sayın Bakanımız Doç. Dr. Ayşenur İslam’ın bazı açıklamalarına dayandırılarak,  “zorunlu aile danışmanlığı” gibi yanıltıcı başlıklar altında verilen haber alıntılarında bahsedilen Bakanlığımız uygulamasının, “aile danışmanlığı” ile ilgisi bulunmamaktadır. Sayın Bakanımızın açıkladığı program Aile Sosyal Destek Programı (ASDEP) olup, program kapsamında istihdam edilecek personele “Aile sosyal destek görevlisi” denilecek, kadro karşılığı istihdam edilmeyecek ve aile danışmanlığı sertifikası zorunluluğu bulunmayacaktır. Sorumsuzca yanıltıcı bilgi verilen kaynaklarda, Sayın Bakan’dan yapılan alıntıların hiçbir yerinde aile danışmanı ibaresi geçmemesine rağmen, aile sosyal destek görevlisi veya uzman danışman diye tanımlanan görevlere yapılacak alımların aile danışmanlığı sertifika eğitimi alınmasına bağlı olduğu izlenimi verilmeye çalışılmaktadır.

2.    Aile danışmanı olabilecek meslek grupları arasında sayılan meslekler dışında da aile danışmanlığı sertifika programına kayıtlar yapıldığı ve ön lisans mezunları ile son sınıf öğrencilerinin sertifika programına kayıtlarının yapılması: Yönetmeliğin 14.maddesinde “sosyal hizmet, psikoloji, sosyoloji, psikolojik danışmanlık ve rehberlik, tıp, hemşirelik ve çocuk gelişimi alanlarından birinde en az dört yıllık lisans programlarından mezun olanların dört yüz elli saatlik aile danışmanlığı alanında bir eğitim programına katılabilecekleri açıkça belirtilmesine rağmen yukarıda sayılan bölümlerin dışından, henüz mezun olmayan veya dört yıllık lisans eğitimi olmayanların da sertifika programına kayıtlarının alındığı duyulmaktadır. Bu durumda olanların aldıkları sertifikaların geçerliliği olamayacağından, şartları Yönetmeliğe uygun olmayan kişilerin sertifika programına kayıt olmaları ve kayıtları yapan kuruluşlara itibar etmeleri halinde mağdur olmaları kaçınılmazdır. 

3.  Aile danışmanlığı sertifika programının uzaktan eğitim yöntemi ile verilmesi: Yönetmeliğin 14 Maddesinde “… Milli Eğitim Bakanlığı, Yükseköğretim Kurulu veya üniversitelerden, biri tarafından uygun görülen en az üç yüz saati teorik ve en az otuz saati süpervizyon eşliğinde olmak üzere yüz elli saati uygulamalı toplam dört yüz elli saatlik aile danışmanlığı alanında bir eğitim programını başarıyla tamamladıktan sonra sertifika alanlar, aile danışmanı unvanı alabilir.” denilmektedir. Yönetmeliğin uygulanmasından beklenen kamu yararının gerçekleşmesi ve konusu insan olan hizmetin fayda yerine zarar vermesini önlemek adına aile danışma eğitimlerinin yüz yüze yapılması gereklidir. Özellikle süpervizyon eğitimi deneyimli aile danışmanları gözetiminde gerçek bir çifte danışmanlık hizmeti uygulamasının otuz saate tamamlanması eğitimi olduğundan başka metotlarla ikame edilmesi mümkün değildir.

Aile danışmanlığı eğitimi ile ilgili ulusal yeterlilik ve sınav-belgelendirme çalışmaları henüz sonuçlanmamıştır. Bu çalışmalar sonuçlanıncaya kadar eğitimlerin uzaktan eğitimle verilmemesi gerekmektedir.  Ayrıca Yönetmelikte özellikle altı çizilen 30 saati süpervizyon olmak üzere toplam 150 saat uygulama derslerini sertifika eğitimi hizmeti satın alınan kuruluşların sağlaması zorunludur. Bazı kuruluşlar uygulama eğitimini katılımcıların kendilerinin bulmasını istemekte, çoğu zaman uygulamalı eğitimler istenildiği düzeyde gerçekleşmemektedir. Bu tür sertifika programına katılmak isteyenlerin programlara kayıt olamadan önce eğitim kuruluşlarının sunduğu süpervizyon ve uygulamalı derslerle ilgili imkânları etraflıca araştırması kendi menfaatlerine olacaktır.    

4.    Bazı aile danışmanlığı sertifikası veren kuruluşlar tarafından yurt dışında bulunan akreditasyon veya eğitim kuruluşları (EURO-CERT Akademi, vb.) aracılığıyla verilen aile danışmanlığı sertifikalarının Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından geçerli kabul edilmesi: Yönetmeliğin ilgili maddeleri aile danışmanlığı eğitimlerinin hangi kurum ve kuruluşların denetiminde olacağını belirlemektedir.  Euro-Cert Akademi gibi yabancı akreditasyon kuruluşlarınca verildiği iddia edilen ve ülkemizde herhangi bir denetime tabi olmayan sertifika programları Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca “aile danışmanlığı” görevi yapmak için kabul görmemektedir. Bu tür sertifika programlarını bitirenler Yönetmelikle belirlenen “aile danışmanlığı” görevini yapamazlar. AB uyum yasaları çerçevesinde aile danışmanlığının zorunlu hale geleceği izlenimi veren bilgiler asılsızdır.

5.    Aile danışmanlığı sertifikası alanların yapabileceği işler sayılırken yanıltıcı bilgi verilmesi:  Bazı sertifika veren firmalar aile danışmanlığı sertifikasının sağlayacağı faydaları anlatırken yanıltıcı bilgilendirme yapmaktadır. Aile danışmanlığı sertifikası olanların, aşağıda örnekleri verilen işleri kolaylıkla yapabilecekleri izlenimi verilmektedir.

“- Kadın ve Aile Sağlığı Merkezlerinde çalışabilirsiniz.
 - Aile mahkemelerinde bilirkişi danışman olarak hizmet verebilirsiniz.
 - Rehabilitasyon merkezlerinde görev alabilirsiniz.
 - Mesai saatleri dışında uzmanlık hizmeti verebilirsiniz.
 - Bakanlıkların il merkez müdürlüklerinde çalışabilirsiniz.”  
 
Oysaki aile danışmanlığı sertifikası olanların sayılan bu yerlerde istihdam edilmeleri pek rastlanan bir durum değildir. Aile mahkemelerinde bilirkişi olma ilgili mevzuatta belirlenen usul ve esaslarla düzenlenir ve aile danışmanlığı sertifikası bilirkişinin uzmanlık dalı belirlenirken dikkate alınmamaktadır. Bakanlıkların il merkez müdürlüklerinde böyle bir kadro bulunmamaktadır.   
 
Aile danışmanlığı sertifika programı sunan bazı firmaların web sitelerinde veya tanıtım dokümanlarında, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının resmi logosunu ve ismini izinsiz olarak kullandığı görülmektedir. Bu türden illegal kullanımlar sürdürülürse hukuki girişimlerde bulunulacaktır.

Kamuoyuna saygı ile duyurulur.

Aile Sosyal Politikalar Bakanlığı

10.08.2015