Zamanına Sığmayan Bir Şahsiyet: Hür Adam

NAZ EMEL KOÇ / SİNEPAZAR

Şapka kullanmanın zorunlu olduğu, ezanın Türkçe okunduğu yıllar... Sistem için bir tür tehlike olarak algılanan Bediüzaman Barla'ya sürgün edilmiştir. Bediüzzaman'a verilen ceza Barla halkı için bir tür mükâfata dönüşür çünkü onlara böylesine büyük bir âlimin ilminden istifade etmek nasip olur. Barla kırlarında yazılan risaleler her yere dağılırken, Bediüzzaman'ın oradan oraya sürgün edildiği, demir parmaklıklar ardına hapsedildiği günler de başlar. Ancak bedeninin mahkûmiyeti ruhunun ve fikirlerinin hürriyetine mani olamaz.

EN BÜYÜK DÜŞMANI CEHALET

Çağının eşsiz güzelliği, anlamına gelen Bediüzzaman sıfatıyla anılan Said Nursi Hazretleri hepimizin bildiği gibi yaşadığı dönemin en önemli âlimlerinden biri, hatta belki de en önemlisidir. 1876 yılında dünyaya gelen Bediüzzaman, imparatorluğun yıkılmakta olduğu buhran yıllarına da cumhuriyetin kuruluş ve şekillenme dönemlerine de yakinen şahit olmuştur. Onun derdi sistemin şöyle ya da böyle olmasıyla değildir. O hayatını Kuran-ı Kerim'e adamış, İslam medeniyetini ileriye taşıma adına kafa yormuştur. Yaşadığı dönemde İslam medeniyetinin geri kalmışlığının sebeplerini fenni ilimlere olan mesafede görür ve bu yüzden eğitime büyük değer verir. En büyük düşmanını cehalet olarak tanımlar. Onun fikirleri yalnızca yaşadığı dönem için değil, gelecek için de yol gösterici niteliktedir.

Böylesine büyük bir âlimin fikirleri ne yazık ki ne imparatorluk döneminde ne de cumhuriyet döneminde tam olarak anlaşılamamıştır. Onu, asla öyle olmadığı halde rejim karşıtı olarak gören zihniyet yüzünden hayatı mahkemelerde ve sürgünlerde geçmiştir. Ancak tüm kısıtlamalara rağmen fikirlerinin önce yurda sonra tüm dünyaya yayılmasının önüne geçilememiştir. Buna istinaden bir soru sormak gerekiyor: Peki üstad bugün tam olarak anlaşılabilmiş midir? Bence bu sorunun cevabını Hür Adam'da aramakta yarar var.

Bir tür biyografi özelliği taşıyan Hür Adam, Bediüzzaman'a yaşadıkları üzerinden yaklaşıyor. Üstadın fikirleri birkaç didaktik diyalog ve dış ses yoluyla verilirken, karakterin yapıp ettikleri Said Nursi'yi tanımlamakta aciz kalıyor. Bana kalırsa karakteri kurgulamakta yaşanan en önemli problem, üstadı bugünün dünyasından anlamaya çalışmak. Böyle bir algıyla yaklaştığımızda filmde Bediüzzaman adeta günümüz cemaatlerinin bir ferdi gibi konuşuyor. Oysa böylesine kıymetli bir âlimin bugün anladığımız cemaatlerin çok üstünde bir yerde durması gerekmez mi? Bugün Said Nursi Hazretlerinin fikirlerinin yalnızca bir cemaate mâl edilmesi onu hala yeterince iyi anlamadığımızın bir göstergesi değil mi?

TANRISEVER YAPIMCI KOLTUĞU'NDA OTURMALI

Sinemaya gönül vermiş bir iş adamı olan Mehmet Tanrısever'in filme bir yönetmen ve senarist olarak yetemediği aşikâr. Ancak onun yirmi yılı aşkın süredir manevi duyarlıklı sinemaya verdiği emeği göz ardı etmek mümkün değil. Buradan hareketle şunu unutmamak lazım, sinemaya tutkuyla bağlı olmak ille de yönetmen ya da senarist olmayı gerektirmez. İyi bir filmin ortaya çıkması için çok iyi bir ışıkçıya da, sanat yönetmenine de, kostüm sorumlusuna da ihtiyaç vardır. Özetle Tanrısever'in yapımcı sıfatıyla sinemaya vereceği emek en az bir yönetmenin yapacağı işkadar önemlidir. Ayrıca onun sinemaya yaptığı yatırımlar bugün henüz sinemanın önemini kavrayamamış iş adamlarına da örnek teşkil etmeli ve bu alana yatırım yapmalarına vesile olmalıdır.

Anlatımdaki tüm zaaflara rağmen, Bediüzzaman'ın yaşadıklarını hatırlamak ve bilmeyenlere anlatmak adına Hür Adam'ın önemli bir yapım olduğuna inanıyor ve herkesin görmesini öneriyorum. Filmi seyrederken üstadın çektiği acılara şahit olmak insanın içinde bir yerlere dokunuyor.

• Yönetmen : Mehmet Tanrısever
• Senaryo : Mehmet Tanrısever , Mehmet Uyar , Ahmet Çetin
• Tür : Dram / Biyografi
• Yapım : 2010, Türkiye
• Oyuncular : Mürşit Ağa Bağ, Tarık Tanrısever, Engin Yüksel, Mesut Çakarlı, Halil İbrahim Kalaycıoğlu, Ahmet Yenilmez, Bülent Polat