Uykuyla ilişkili yeme bozuklukları

Özlem Orhan, Türkiye Psikiyatri Derneği tarafından Antalya'da düzenlenen 14. Bahar Sempozyumundaki sunumunda, açlığın uyanıklıkla ilgili biyolojik bir dürtü olduğunu ancak uyku sırasında da farklı patolojik durumlarda yeme durumuyla karşılaşılabildiğini kaydetti. Bazı bireylerin gece uykudan uyanıp yemek yediklerini ancak sabah bunu hatırlamadıklarını anlatan Orhan, bu hastalığın “Uykuyla ilişkili yeme bozukluğu” şeklinde adlandırıldığını belirtti.

Orhan, şöyle konuştu:

“Bu hastalıkta, uyku sırasında tekrarlayıcı şekilde istem dışı yeme olayı söz konusu. Bu yeme epizotlarına ait kişi, kısmen veya tamamen hafıza kaybı yaşıyor. Yaygınlığıyla ilgili çalışma yok ancak uyku laboratuvarlarına gelen hastalarda binde 5 oranında bildirilmiş. Obezite gibi yeme bozuklukları grubunda yaygın görülüyor. Vakaların yüzde 60-85'ini kadınlar oluşturuyor ve genç yaşta görülüyor. Uyku ile ilişkili yeme bozukluğu kronik bir durum. 20'li yaşlarda başlıyor. Hastalar bu dönemlerde kolayca uyandırılamıyorlar. Aslında bu uykuda yürümeye benziyor. Zaten onun bir varyantı olabileceği ileri sürülmüş. Uykuya daldıktan sonraki ilk üç saatte ortaya çıkıyor. En az gecede bir kez ortaya çıktığı bildirilmiş. Vakaların yarısında uyanıklık düzeylerinde azalma olduğu belirtiliyor. Hastaların tamamen uykulu şekilde buzdolabına gittikleri, birşeyleri kızarttıkları, doğradıkları, dilimledikleri bildirilmiş. Hastalar sabah yüzünde yiyecek artıklarını görene kadar gece yemek yediklerini fark edemiyorlar.”

Orhan, bu hastaların gece yemek seçimlerinin de gündüzden farklı olduğuna dikkati çekerek gece yemelerinde karbonhidrat düzeyi yüksek, yağlı, şekerli gıdaları tükettiklerini ve tıkınırcasına yeme durumunun gözlendiğini kaydetti.

Hastaların kimi zaman yiyecek olmayan maddeleri de tükettiklerinin bildirildiğini vurgulayan Özlem Orhan, şöyle konuştu:

“Hastalar arasında donmuş gıda, kedi, köpek maması, el kremi, amonyak, sigara, pişmemiş spagetti, yumurta kabuğu, tutkal, temizlik maddesi gibi son derece itici gelen şeyleri yiyenler var. Hastaların bu davranışlarına yönelik deliller ortaya çıkınca utanıyorlar, kendilerinden nefret edip depresyon da geliştirebiliyorlar. Bu hastalar hatırlamıyor, uyandırılamıyorlar.”

Hastalığın uluslararası uyku sınıflandırması sisteminde parasomnia olarak yer aldığına işaret eden Orhan, bu vakaların üçte birinde yaralanma davranışları da ortaya çıktığını kaydetti. Orhan, hastaların aşırı sıcak içecekleri içebildiklerini, kalın gıda parçalarından boğulma tehlikesi geçirebildiklerini, kilo alımına bağlı diyabet ve tansiyonlarının bu yemelerden etkilenebildiğini bildirdi.

Özlem Orhan, hastalığın sebebinin bilinmediğini, ancak genetik yatkınlıktan bahsedildiğini, stres ile ilişkisinin bildirildiğini; travma sonrası, stres bozukluklarıyla bazı ilaçların yan etkisi olarak da hastalığın ortaya çıkabildiğini sözlerine ekledi.