Tercihlerde Dikkat Edilecek 12 Basamak

Sınav sonuç kâğıdını doğru okumak ve tercihte bulunmak, sınav kadar zor. Hangi bölüme, hangi puanla yerleşeceğini, üniversitelerin imkânlarını, özel şartları bilmeden, ölü tercih yapmadan bir seçimde bulunmak için sınav kâğıdınızdaki bilgilerin ne anlama geldiğini iyi bilmeniz gerekir. Tercih yaparken izlemeniz gereken 12 adım var. Bu adımlara dikkat edin ve listenizi kontrol edin.

1. Tercih listesi oluşturulurken 2011 Yükseköğretim Programları ve Kontenjanlar Kılavuzu öne konmalı ve hiçbir ön şart gözetilmeksizin istek sırasına göre tüm programlar belirlenmeli.

2. Belirlenen bölümlerin yanlarına tüm özellikleri ve tercih edilen bölüme 2010 yılında giren adayların başarı sıraları yazılmalıdır.

3. Tercihler başarı sırasına göre yapılmalıdır.

Başarı sıralaması ilk 5 binde olan öğrencilerin tercihlerine ilk bin-2 binden başlamaları ama tercih yoğunlaşmasının 4-8 bin arasında olması,

Başarı sıralaması 20 binde olan öğrencilerin ilk 4-5 binden birkaç tercih yapması, ama tercih yoğunlaşmasının 15-25 bin arasında olması,

Başarı sıralaması 50 binde olan öğrencilerin ilk birkaç tercihini 10 binlerden yapıp tercih yoğunlaşmasının 30–60 bin arasında olması,

Başarı sıralaması 100 binde olan öğrencilerin ilk birkaç tercihini 20 binlerden yapıp tercih yoğunlaşmasının 75–150 bin arasında olması daha idealdir.

4. Bu ön belirlemelerden sonra, kazandığınızda gidip öğrenim görmeyeceğiniz fakülteleri, barınma sorunu oluşturabilecek, sadece puana göre yazılan, mezun olduğunuzda istihdam imkanları kısıtlı olanları, ileride daha büyük sorunla karşılaşmamak için listeden çıkarın.

5. Eğer farklı puan türlerinden tercih yapılacaksa tercih listeleri, her alandan en çok istenilen bölümlere göre oluşturulmalı. Örneğin MF'ciler aynı zamanda TM'den puan kırılmadan ortak alana yönelik iktisat, işletme, sınıf öğretmenliği gibi programları tercih edebilmekte. İstedikleri bölümü MF-1.2.3.4 ve TM-1.2.3 puan türlerine karşılık gelen başarı sıralarına göre karma olarak oluşturabilirler.

6. İstek sırasına göre bölümler arasında başarı sırası farkı olabilir. Bu fark, başarı sırası olarak 3-5 bini aşmış ise o zaman ölü tercih oluşur. Bu duruma dikkat edilmelidir. Ama aradaki fark çok ise hangi bölüm daha çok isteniyorsa o bölüm kalmalı, diğerleri listeden çıkarılmalıdır.

7. Kazanılsa dahi kayıt yaptırılmayacak düşük başarı sırasındaki okulları listeden çıkarın. Çünkü kazanıldığında kayıt yaptırılsın veya yaptırılmasın başarı katsayısı bir sonraki yıl yarı yarıya düşecektir.

8. Puanı belli olmayan bölümler, yakın puanlı yakındaki üniversite ile kıyas edilebilir. Örneğin; Selçuk Üniversitesi'nde yeni açılan bir bölümün puanını bulmak için Erciyes Üniversitesi'ndeki bu bölümün başarı sırasına bakılabilir. Fakat bu, bölümün aynı başarı sırasında olacağı anlamına gelmez.

9. Tercihlerinizde yer verdiğiniz bölüm/programların devlet, vakıf, KKTC veya yurtdışı da olsa maddi şartlarına dikkat edilmelidir. Devlet üniversitelerinde ikinci öğretim yapan bölümlerin harç miktarları normal öğretimlere göre çok yüksektir. Ayrıca devlet üniversitelerinde de yurtdışı üniversiteleriyle entegre yürütülen bölüm/programların ücretli olduğu unutulmamalıdır. Bu bölümlerin belirli dönemleri Türkiye'de, diğer dönemleri de yurtdışında okutulur. Hem Türkiye'de hem de yurtdışında okunan yıllar için bir bedel ödenmektedir.

10. 2 yıllık programlardan tercihte bulunacak genel lise mezunu adaylar, Tablo 3A'daki bölümler için önceliğin meslek lisesi mezunlarına verildiğini, kontenjan artarsa kendilerinin sınav sonuç belgesindeki alan dışı Y-YGS puanlarına göre yerleştirileceklerini unutmamalıdır.

11. Tercih sırası belirlenirken, üniversitenin sunduğu imkânlar, yabancı dil ayrımından sağlık durumuna, üniversitenin bulunduğu şehir, burs durumu, merkezi olması ekstra ücret uygulamasından hazırlık sınıfı şartına göre pek çok ölçüt yer alabilir.

Örneğin adayın istek sıralaması şöyle olsun: Hukuk, psikolojik danışmanlık, işletme ve sınıf öğretmenliği. Aday tercih listesi oluştururken en çok hukuk fakültesini istediğinden dolayı ilk sıralara hukuk fakültesini başarı sıralamalarına dikkat ederek listelemelidir. Hukuk fakültelerinden psikolojik danışmanlık bölümlerine geçişte iki bölümü istek sırasına göre öne veya sona alabilir.

Örneğin, burada Boğaziçi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık bölümü TM-2 puanı 497.247 ve 3.980 başarı sırasına ait. Gazi Hukuk bölümü de TM-2 491.716 puan ve 5.260 başarı sırasına ait. Adayın her iki bölüme de girme ihtimali var. Bu durumda aday en çok hangi bölümü istiyorsa o bölümü bir üst sıraya yazmalıdır. Yani Gazi Hukuk, Boğaziçi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık bölümünden daha az puana ve daha düşük başarı sıralamasında olmasına rağmen istek ön planda olduğu için tercihlerde daha üst sırada olmalıdır.

12. Tercihler yapıldıktan sonra bir uzman denetiminde tutarlılık denetlenmesi yapılmalı. Bu denetleme yapılırken her program tek tek bir alttaki program ile karşılaştırılmalı, en çok istenen program üste yazılmalıdır. Ayrıca; "Doğru tablolardan tercih yapıldı mı? Listenizdeki programların giriş için aradıkları bütün özel şartlar var mı? Listenizdeki programlarla mezuniyet alanı aynı mı? Farklı ise tercih sıraları doğru mu? Listenizdeki programların sırası gerçekten istek sırasına uygun mu? Okulların kodları doğru yazılmış mı?" sorularınızı kendinize sorun.

FARUK ARDIÇ / FEM Dershaneleri Rehberlik Servisi