Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken, 19 Temmuz'da başlayan sigara yasağı ile sektörün yüzde 10 ile 20 arasında pazar kaybettiğini belirterek, "Esnafımız için zor günler başlıyor. Süreç hızlı işledi, işletmelerin bazıları kapanacak" dedi.

Palandöken, bu süreçte esnafa daha az zarar vermek hatta desteklemenin önemine işaret ederek, "Dünya Sağlık Örgütleri'nden, Avrupa Birliği fonlarından esnafa kredi desteği verilmelidir. Çünkü bu işyerlerinin fiziki bir değişim yapmaları gerekiyor. Vitrinler ve mekan içindeki masa düzeni değişecek. Yoksa kendi kendileri hem de yanında çalışanlar mağdur olacak" diye konuştu.

550 BİN İŞYERİ ETKİLENDİ

Palandöken, 19 Temmuz'da kapsamı genişletilen sigara yasağının, kahvehane, çay ocağı, kafeterya gibi işletmelere nasıl yansıdığını anlattı. Palandöken, sigara yasağı sürecinin esnafı ekonomik olarak nasıl etkilediğinin rakamsal boyutlarının ortaya çıkarılması için henüz erken olduğunu ifade ederek, "Bu sektörde para kazanıp evini geçiren, işletmelerde çalışan, ekmek parası kazanan insanlar açısından sıkıntılı günler başladı. Türkiye'de 150 bine yakın kahvehane ve çay ocağı bulunuyor. Bununla birlikte eğlence yerleri, restoran, lokanta ve benzeri yerlerin sayısı 400 bine geçiyor. Her müessesede 5 kişi çalışmış olsa rakamın büyüklüğü ortaya çıkıyor" diye konuştu.

ESNAFIN DESTEKLENMESİ GEREKLİ

Sigara yasağının dünyada çok az ülkede uygulandığını, esnaf ve işletmelere gerekli fiziksel hazırlıkları yapmak için yeterince süre tanınmadığını savunan Palandöken, şöyle devam etti:

"Esnafımız için zor günler başlıyor. İnsanlar ya iş aramak, ya arkadaşlarıyla oturup sohbet etmek veya oyun oynamak için kahvehanelere geliyor. Bu tür yerlere gelenlerin çoğu sigara kullanıyor. Biz başından beri sigara konusunu eğitimle çözülebileceğini düşünüyoruz. Dünyada olduğu gibi Türkiye'de de bu tür mekanların fiziksel değişimi için destek verilmesi konusunda öneriler getirdik. Şeriatın kestiği parmak acımaz, 19 Temmuz'da yasa yürürlüğe girdi. Burada denetleyicilerin peşin hükümle, 'siz burada sigara içiyorsunuz' şeklinde bu müesseselerin illegal işletme olarak görülmemesini istiyoruz. Sigarayı savunduğum için insanların sigara alışkanlığının devam etmesini savunduğum için bunu söylemiyorum. Bu süreçte esnafa daha az zarar vermek hatta desteklememiz gerekir. Çocuklarımızı ana okul öncesi sigara ve buna benzer bağımlılık yapan ürünlere alıştırmamak büyük önem taşıyor. Sigara konusunu eğitimle çözebiliriz. Bu sektörde sigara satan büfe ve bakkallar da büyük sıkıntı yaşayacaktır. Yasağın başlamasıyla birlikte yüzde 10-20 pazar kaybedildi. Süreç hızlı işledi, işletmelerin bazıları kapanacak. Şu aşamada duyumlarımıza göre kapanabilecek işyerleri olacağıdır. 6 günde bize bilgilerin ulaşması mümkün değil, ancak 3-4 ay sonra bu sektörde bir eleme olacak. Bunların sektörden çekilebilmeleri veya mevcutların kendisini yenilemesi için destek olmak gerekir. Yani Dünya Sağlık Örgütleri'nden, Avrupa Birliği fonlarından kredi desteği verilmelidir. Çünkü bu işyerleri fiziki bir değişim yapmaları gerekiyor. Vitrinler ve mekan içindeki masa düzeni değişecek. Yoksa kendi kendileri hem de yanında çalışanlar mağdur olacak. Ben de işlerin daha iyi olacağını düşünenlerdenim. Ama bu süreçte bize kim destek verecek? 500 bin aile bu sektörden geçiniyor." 

GEÇİŞ SÜRECİNİ ATLATMAYA ÇALIŞIYORLAR

TESK Başkanı Bendevi Palandöken, yasağın başlamasının üzerinden 6 gün geçmesine rağmen her gün işletmelerden yüzlerce mail ve telefon aldıklarını belirterek, "Arkadaşları ikna etmeye çalışıyoruz. Onlara 'bu bir geçiş süreci' desek de temelde bir sıkıntının olduğunu itiraf etmek durumundayım" şeklinde konuştu.

Öte yandan Türkiye'de 109.106 kahvehane ve kıraathane, 20 bin 600 çayocağı ve çay bahçesi, 6 bin 787 cafe, bar bulunurken, bu mekanlar 136 bin esnaf tarafından işletiliyor.

Her işletmede işletme sahibinin dışında en az 3 kişinin çalıştığı varsayılırsa, çalışanlarla birlikte toplam 545 bin 972 kişi bu sektörde görev yapıyor.

TESK'in rakamlarına göre sektörün yıllık iş hacmi 5 milyar TL'yi buluyor. 19 Temmuz'dan bugüne kadar 2 kahvehane, 1 bar işletmesi, 11 çay bahçesi işletmesi olmak üzere toplam 14
işyeri kapandı.

İHA