Şiddet dili nedir?

Ne yazık ki şiddet haberlerini görmediğimiz bir gün geçmiyor. Gayrettepe Florence Nightingale Hastanesi'nden Uzman Klinik Psikolog Gözdem Özdem’e şiddet ile ilgili sorularımızı yönelttik.

Şiddet sadece fiziksel şiddet olarak mı kendini gösterir?

Şiddetin de kendine has bir dili var. Öncelikle bunu anlamaya çalışmalıyız. Terapi odasında konuşulan şiddetin sadece fiziksel şiddet olduğu duyuyorum. Birçok kadın ya da erkek duygusal, ekonomik şiddete maruz kaldığını sonradan fark ediyor. 'Kadın ya da erkek' diyorum çünkü bu konuda sanki tek yönden gelen bir şiddet söz konusu gibi de algılanabiliyor. Mevcut durumun çift yönlü ve çeşitli olduğunu vurgulamak adına cinsiyet isimlerini kullanmak yerine mağdur/kurban ya da istismarcı/zorba olarak tanımlayacağım. Bir istismarcının/zorbanın sizin bedeninize ulaşmadan duygusal açıdan nasıl size ulaştığını fark etmeniz önemli.

İstismarcılar duygusal olarak nasıl yaklaşırlar?

Karşılıksız talep etme eğiliminde olurlar

Duygusal açından istismarcı bir insanın konuşmalarının çoğunluğu, kendi ihtiyaçları ve eşinin yükümlülükleri etrafında döner. Eşinin onu memnun etmek için yaşadığına inanır. Onun hayattaki tek rolü, kendi ihtiyaçlarını gidermektir.

"Sen" dilini kullanma eğilimindedir

Kendi ihtiyaçları karşılanmadığında ya da karşı taraf ihtiyacını dile getirdiğinde "sen" dilini kullanır. "Sen" dili, suçlama dilidir. Eğer mutsuz olursa karşısındakini suçlar.

Çıldırtıcı ve çaresiz bırakma eğilimindedir

Alaycı ve küçümser üslupları ile bilinirler. Sanki karşı tarafın tutumunun kendi davranışları üzerinde hiçbir etkisi yokmuşçasına davranırlar. Zorbanın, haklı olduğunu duyma ihtiyacı, onu sakin ve anlayışı gösterse de kurban bu süreçte anlaşılmama hali ile yoğun çaresizlik duyguları ile başa çıkmak zorundadır.

Mükemmeldir

Karşı tarafın fikrini sormaya, onu dinlemeye ihtiyaç duymaz çünkü o her zaman ne yapılması gerektiğini bilen kişidir. Yanlış bir durumun kendisinden değil, partnerinden geldiğine inanır. Hatalar, onun beceriksizliği ya da dikkatsizliğinin sonucudur, kendisinin değil.

Kontrolcüdürler

Partnerinin her türlü davranışını kontrol etme ihtiyacındadır. Zorba kişi, tutumunu kurbanını sürekli izlemek ile sürdürür. Bunu da onunla ilgilenmek olarak tanımlar. Kurbanını öylesine takip eder ve kuşatır ki artık birey kendi istek ve ihtiyaçlarını duyamaz. Sınırlanmış bir alanda hareket ettiğini fark ettiğinde artık çok geçtir. Kendi ihtiyaçları için eyleme geçme arzusunu duyduğunda zorba tarafından fiziksel şiddete de maruz kalır.

Peki, zorba neden şiddet gösterme ihtiyacı duyar?

En yaygın nedenlerden biri, zorbanın bir zaafını şiddet yoluyla kapatmaya çalışması. Bu zaafın kendisinde oluşturduğu duyguları anlamakta ve anlatmakta zorlanırlar. Yaşadıkları içsel baskıyı taşıyamazlar. Bu baskı, taşınmaz noktaya geldiğinde patlama yaşanır ve sonuçta şiddet eylemine dönüşür.

Psikoterapi bu noktada nasıl destek olabilir?

Zorba ve kurbanın duygularını tanımayı öğrenmesi gerekiyor. Psikoterapi çalışmalarımız ile bu noktada yoğunlaştırıyoruz.

Röportaj: Deniz Alayat