Referandumda Evet'li Mühür Tartışması

TÜRKER KARAPINAR / Milliyet

12 Eylül’de yapılacak referandumda seçmenlerin “evet” mi yoksa “hayır” mı diyeceklerini göstermek için kullanacakları mühürlerde “evet” yazması tartışma yarattı. “Evet” yazılı mührün kullanılmasının seçmeni “evet” oyu kullanmaya itebileceği iddiaları ortaya atılırken, eleştirileri yanıtlayan Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Başkanı Ali Em, “Herhangi bir karışıklık yaşanmaz. Mevzuat böyle. Bu nedenle genelge buna göre hazırlandı. Seçmen mührü, pusuladaki ‘evet’ ya da ‘hayır’a basacak. Mühürde ne yazdığı tercihini belirlemez. Bütün seçimlerde, referandumlarda mevzuat nedeniyle ‘evet’ yazılı bu mühürler kullanılır” dedi.

49 milyon 446 bin 269 seçmenin oy kullanacağı referandum hakkındaki eleştirileri yanıtlayan YSK Başkanı Ali Em, “Herhangi bir karışıklık yaşanmaz. Mevzuat böyle. Bu nedenle de genelge buna göre hazırlandı. Seçmen mührü, birleşik oy pusulasındaki ‘evet’ ya da ‘hayır’a basacak. Mühürde ne yazdığı tercihi belirlemez. Bütün seçimlerde, referandumlarda mevzuat nedeniyle ‘evet’ yazılı mühürler kullanılır” diye konuştu.

Anayasa değişikliğine ilişkin referandumda kullanılacak mühürde “evet” yazısının bulunması tartışma konusu oldu. Uzmanlar “evet” yazılı mührü kullanacak vatandaşların kafasının karışacağına dikkat çekerken, bu durumun oy sayımında da karmaşaya yol açarak “evet”lerin fazla sayılmasına neden olabileceğini söyledi.

‘Renkler de manidar’

Türk Politik Psikoloji Merkezi ve Politik Psikoloji Derneği’nin kurucusu Prof. Dr. Abdülkadir Çevik ise “Okuma yazma bilmeyenler için zaten sadece renk önemli. Esas o mühürden çok renklerin bu şekilde oluşu manidar. Beyaz renk her zaman temizliği, saflığı, arılığı, doğruluğu simgeler. Diğer renk ise kirlenmişliği simgeler. O nedenle ‘hayırcı’ların asıl itiraz etmesi gereken konu bu olmalı” diye konuştu.  

Genelge ne diyor?

Seçim kanunları uyarınca seçimlerde “evet” yazılı mühürler kullanılıyor. Kanun uyarınca 12 Eylül referandumu için hazırlanan YSK genelgesinin 4. maddesinde de şöyle deniliyor: “12 Eylül 2010 Pazar günü yapılacak Anayasa Değişikliklerinin Halkoyuna Sunulmasında Yüksek Seçim Kurulu’nca hazırlanan filigranlı sarı renkteki zarflar ile beyaz renk üzerinde ‘Evet’, kahverengi renk üzerinde ‘Hayır’ ibareleri bulunan ve iki ayrı renkten oluşan birleşik oy pusulaları ile ‘Evet’ veya ‘Tercih’ mührü kullanılır.”