Deli insanların deli olduklarını kabul etmedikleriyle ilgili gözlemi siz de duymuşsunuzdur. Ya siz de bir psikopatsanız ve bundan haberiniz bile yoksa?
Ruhsal denge bozukluğu denince ilk aklımıza gelen saldırgan tavırlar, halisünasyonlar veya sağa sola sataşan tiplerdir. Ruhsal dengesizliğe sahip insanlarda bu tarz davranışlar gözlenebilir ancak modern psikolojik uygulamalarda durum siyahla beyaz kadar net olmayabiliyor.
Eğer kişi deli olduğunu bilmiyorsa, diğer insanlar ve psikologlar bunu nasıl anlayabiliyor? Bir insanın psikopat olup olmadığını anlamanın yollarından biri de Dr. Robert Hare’in PCL-R Psikopati Kontrol Listesi. 20 kategoride toplanan bu liste psikologlara, kişinin zihinsel durumunun altında yatanlara ışık tutarak yardım ediyor.
Eğer bu listedeki çoğu madde kendi kararınızla size uyuyorsa bu sizi psikopat yapar mı? Belki hayır. Yazar Jon Ronson’a göre çoğu insan zaman zaman bu listedeki özellikleri gösterebiliyor. Bu hepimizin psikopat olduğu anlamına gelmez değil mi? Asıl teşhis insan zihninin karmaşıklığı ve değişkenliği göz önüne alınarak profesyoneller tarafından yapılmalı.
İşte Dr. Hare’in 20 maddelik psikopatlık derecesi listesi…
20. Yüzeysel çekicilik
Bu, içine kapanık veya utangaç olmanın tam tersi. Psikopatlar genelde dışa dönük, güzel konuşan ve sosyal ortamlarda sempatik davranan kişilerdir.
Genellikle bu özelliklere sahip bir psikopat her zaman ne söyleyeceğini bilir ve bunu sıra onlarda olmamasına rağmen söylemekten kaçınmaz. İkili ilişkilerini başarılı bir şekilde ölçülü tutmayı başarırlar ve yakın ilişkileri varsa da çok azdır.
19. Muhteşemlik
Eğer genelde kibirli, küçümseyen ve sürekli kendinden emin biriyseniz muhteşemlik eğilimleri gösteriyorsunuz demektir. Böyle insanlar sıklıkla dünyayı kendilerine ait görür ve diğerlerine yukarıdan bakarlar. Her şeyi yapabileceklerini düşünürler ve hiçbir şey onların gerçek dışı standartlarına uygun değildir.
18. Uyarılmaya ihtiyaç duyma
Bu insan asla uslu duramaz ya da geniş bir zaman diliminde aynı şeyi yapamaz. Riskli şeyleri yapmaktan hoşlanırlar ya da sırf heyecan yaşamak için tehlikeli işlerin peşinden koşarlar. Sıkıcı olduğunu düşündükleri konulardan ve sülük gibi insanlardan uzak dururlar. Uzun sürede sıkıcı gelen işlerde tutunamazlar.
17. Patalojik yalan söyleme
Geçerli bir neden olmadığı halde bir konu hakkında yalan söylediniz mi? Psikopatlar sıklıkla yalan söyler ya da küçük ve önemsiz görünen şeylerden hikayeler çıkarır. Kurnaz ve sinsi olabilirler veya çevrelerindeki insanlara gizli gizli ihanet ederler.
16. Kurnaz ve hileci
Bu özellikler tamamen bir psikopatın başkalarının duygularını umursamadığı gerçeğine dayanır. İnsanların mutluluğunu veya hislerini umursamadan kurnaz veya hileci taktikler kullanır, yalan söyler, aldatır veya yollarına devam etmek için kandırırlar.
15. Vicdan eksikliği
Çoğu normal insan diğerlerine karşı empati veya sempati besler. Bir psikopat ise yanlış bir şey yaptığında suçluluk veya vicdan azabı gibi duyguları çok az hisseder. Uç örneklerde bu, seri katiller ve kitle katilleri için tanımlayıcı bir özelliktir.
14. Katı yüreklilik
Bu özellikte başkalarının hislerine hiçbir acıma yoktur. Psikopatlar nadiren önemserler, kaba şeyler söyleyerek insanlara acı çektirir veya hiçbir neden olmadan insanlardan nefret ederler.
13. Zayıf davranış kontrolü
Hiperaktivite bozukluğu gibi bu özelliğe sahip bir insan da davranışlarını kontrol etmede zorlanır. Her gün karşılaştığı durumlar veya normal rastlaşmalara karşı rahatsız olmuş, tehdit edilmiş veya sinirli tepki verir. Kendi duygularını kontrol etmede zorlanırlar, bu da ruh halinde sallanmalara ve oransız davranışlara yol açar.
12. Düşünmeden hareket etme
Belki mail yoluyla aldığınız bir kredi kartıyla yeni bir Cadillac Escalade aldınız. İyi bir fikir değil. Bir psikopat nadiren gelecek kararları ve davranışlarıyla ilgili plan yapar. Hareketlerinin sonuçlarını akıllarından bile geçirmezler. Önce yapar sonra düşünürler.
11. Sorumsuzluk
Tıpkı bir çocuk gibi, her zaman sorumsuz olan bir yetişkinin de verdiği sözleri ve zorunluluklarını yerine getirmesi zordur. Faturalarını ödemezler ve işlerinde oldukça verimsiz çalışırlar. Bu zaman zaman herkesin başına gelebilir. Ama bir psikopat için bu tarz eylemler her zaman tekrarlanır.
10. İnkar
Bir psikopat asla kendilerinde bir sorun olduğunu kabul etmez ve yanlışları için başkalarını suçlarlar. Bir psikopatı ruhen dengesiz olduğuna düzgün bir şekilde inandırmak imkansızdır. Hatta kurnaz ve çok bilmiş taraflarını kullanarak insanları herkes kadar normal olduklarına ikna edebilirler.
9. Asalak yaşam tarzı
Böyle bir durumda psikopat, finansal ve başka kazançlar için diğer insanlara sülük gibi yapışır. İnsanları bencilce ele geçirerek kendi sorumluluklarından kurtulmayı başarırlar.
8. Cinsel karışıklık
Her zaman tek gecelik ilişkiler veya hızlı atılımlar yapan psikopat, kişisel hazzı için yüzeysel ilişkiler yaşamaya meyillidir. Fiziksel görünüşlerini veya duygusal bağlarını önemsemeden herkesle ilişki kurabilirler.
Aynı anda birden çok cinsel ilişkisi olabilir ve bunları topluluk içinde anlatmaktan çekinmezler.
7. Erken davranış problemleri
Herkesin çocukluğu mükemmel geçmez. Ama erken yaşta görülen davranış problemleri yetişkin olunca da psikopatik eğilimler göstereceğinizin işaretidir. Bu problemlerden bazıları çalma, sürekli yalan söyleme hatta uyuşturucu kullanma şeklinde görülebilir. Özellikle 13 yaşından önce…
6. Uzun vadede hedef eksikliği
Neredeyse herkesin amaç edindiği bir hayali veya hedefi vardır ve çoğu insan bunu zaman içinde elde edebileceğini bilir. Ancak psikopatların neredeyse hiç hedefi yoktur ve olsa bile bu genellikle gerçek dışı veya ulaşılamaz bir hedeftir.
5. Hareketlerinin sorumluluğunu üstüne almada başarısızlık
Bir psikopat için bir şeyi yanlış yaptığını kabullenmek zordur ve hatalarına nereden başlayacaklarını bilemezler. Bu onları, başkalarına veya kendilerine yaptıkları belli hareketlerin sorumluluğunu almayı inkara iter ve ne yaptıklarını bilmezler.
4. Kısa süren evlilikler
Uzun süreli evlilikleri sürdürmede başarısızlık, psikopat kişiliklerin rastgele cinsel ilişki kurma meylinin bir belirtisi olabilir. Eğer bir evlilik onların standartlarına uymuyorsa çocuklara ve eşin mutluluğuna rağmen evliliği bitirme konusunda huzursuzca istekli olurlar.
3. Çocukluğa ait suçlar
Kötü bir çocuk muydunuz? Ne kadar kötü? Psikopatlar genelde çocukluk ve gençliklerinde de belaya bulaşırlar. Vandalizm, saldırı veya hırsızlık gibi suçlara bulaşabilirler.
Eğer böyle olmuşsa hapse bile girmiş olabilirler. Ama manipülatif ve hin davranışları sayesinde insanların bildiklerinden çok daha fazla yanlış yapmış olabilirler.
2. Şartlı tahliye koşullarına uyamama
Eğer hapsedilmiş ve sonra şartlı tahliye ile serbest bırakılmışsa bir psikopat büyük ihtimalle şartlı tahliyesinin koşullarını yerine getirmeyecek ve yeniden hapsedilecektir.
Bu en basit şekilde tahliyelerinin şartlarıyla ilgili unutkan, özensiz veya kayıtsız olmalarıyla ilgilidir. Hatta iz bırakmadan ortadan kaybolabilirler bile.
1. Suç çeşitliliği
Gerçek bir psikopat kolayca birçok farklı tipte suça karışıp hepsinde başarılı olabilir. Genellikle çok sayıda suçtan tutuklanırlar. Eğer yakalanmazlarsa, bunu nasıl kazasız belasız atlattıklarını övüne övüne anlatırlar.