Müziğin Hastalıklar Üzerindeki Etkisi

Edirne Devlet Türk Müziği Topluluğu’nun ses sanatçıları M. Fadıl Atik ve Halil Erseven, Doç. Dr. Levent Öztürk ile bir araya gelerek Türk müziğindeki makamların hastalıklar üzerindeki etkisini araştırdı. Makamdan Şifa’ya adlı bir kitap hazırlayan sanatçılar, müziğin ağrıdan bunamaya, hatta kansere pek çok hastalık için yardımcı tedavi olduğunu söylüyor.

İnsan anne karnındayken annesinin kalp atışını duyarak ritme alışıyor. Sonrasında ritmlerin buluştuğu şarkılar hüzünlendiğimizde, mutlu olduğumuzda ya da rahatlama ihtiyacı duyduğumuzda hep kulağımızda... ‘Müzik ruhun gıdasıdır’ sözü boşuna söylenmemiş. Onlarca yıldır müzik, hastalıkların tedavisinde yardımcı araç olarak da kullanılıyor. İşte bu noktadan yola çıkan Edirne Devlet Türk Müziği Topluluğu ses sanatçıları M. Fadıl Atik ve Halil Erseven, Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Levent Öztürk ile Makamdan Şifa’ya adlı bir kitaba imza attı. Kitapta, Türk müziğinin tedavide kullanımı konusunda ipuçları veriliyor.

TEDAVİ İLK EDİRNE’DE YAPILDI

Atik, tarihi kaynaklara göre müzikle tedavinin ilk yapıldığı yerin Edirne’deki II. Beyazıt Külliyesi olduğunu belirterek, Avrupa’da akıl hastaları zincirlenirken, yakılırken burada hastaların müzikle tedavi edildiğini söylüyor. Halil Erseven ise Farabi ve Evliya Çelebi’nin yazılarında bu uygulamadan olumlu sonuçlar alındığına dair bilgilerin yer aldığını söylüyor. Bazı makamların bazı hastalıklara iyi geldiği yönünde bilgilerden yola çıkan iki solist, Doç. Dr. Levent Öztürk ile yazdığı kitapta Türk müziğinin ağrı ve kanser tedavisi ile beyin gelişimi, hafızayı güçlendirme, canlandırma ve gevşemeye yardımcı olduğu belirtiliyor.

TRT’NİN ARŞİVİNİ TARADILAR

Bu konuda yazılan tarihi ve güncel kaynakları inceleyerek yola çıkan üç isim, TRT arşivindeki 20 bin eserlik repertuarı taradı. Çünkü kitabın yanında bir de örnek CD hazırlamak istiyorlardı. Fadıl Atik ‘Makam, rahatsızlıkları tedavi etmede tabii ki etkili ama tek faktör makam değil. Makamın seyri, ses aralığı çok önemli. Örneğin çok tizlerin yer aldığı ses aralığı beklenen etkiyi vermeyebilir. Örneğin hicaz makamı gevşetip uyku getiriyor ama bu makamda oyun havası da var. Ritmik unsurlarının seyrinin, sözlerinin şarkının yapısının tedaviye yardımcı olmasında etkisi var. Müziğin anne karnındaki bebeğe bile faydası çok; beynin bazı bölümlerini geliştiriyor, algılamayı kuvvetlendiriyor’ diyor.

Eskiden saba makamının cesaret verdiğine ilişkin bilgilerin yer aldığını belirterek ‘Savaş döneminde Mehter Marşı gibi marşlar kullanılıyormuş. Ama biz 20 bin eseri incelediğimizde Saba makamında bir eser bulamadık. Genelde nihavet, rast makamında bestelenen kahramanlık türküleri yer alıyor. Demek ki saba makamının günümüzde bu etkisi yok’ diye konuşuyor.

Birer doz dinleyin kendinize gelin

Makamdan Şifa’ya kitabının içinde iki de CD var. Halil Erseven ve M. Fadıl Atik’in eserleri seslendirdiği 10’ar şarkıdan oluşan CD’lerden ilki Şifa-i Nevm; içinde uyku öncesi gevşeme ve uykuya kolay dalmak için eserler yer alıyor. Atik ‘Eskiden demişler ki ‘Hicaz makamı uyku getirir’. Gerçekten ninnilerin çoğu hicaz makamında. Örneğin dandini dandini dastana bile hicaz makamında. Ama bazı hicaz makamı eserler oyun havası gibi. O nedenle dar aralıklı, soft diyebileceğimiz, monotonluk sağlayan eserleri seçtik. Her bir CD iki doz halinde. Bu CD’yi bir doz sessiz bir ortamda dinleyin. Gözlerinizi kapatın, o gün yaşadığınız güzel bir olay düşünün’ reçetesini veriyor.

İkinci CD’nin adı ise Şifa-i Safa. Halil Erseven, bu CD’de yer alan ferahfeza ve sultaniyegah makamından eserlerin güne zinde başlamak için yürürken veya otomobil seyahati için seçildiğini söylüyor.

İNCİ DÖNDAŞ / STAR GAZETESİ
[email protected]