Munchausen by Proxy Sendromu Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Munchausen Sendromu bir çocuk istismarı şeklidir ve istismarın faili çoğunlukla mağdurun ebeveyni olduğu için sağlık personeli tarafından istismarın kanıtlanması kolay değildir.

Gizem Coşkun Yüksel bu sendrom hakkında şunları ifade ediyor:

Daha çok “Yalanların Baronu” olarak bilinen Hieronymus Carl Friedrich Freiherr von Münchhausen (11 Mayıs 1720 – 22 Şubat 1797) bir Alman asilzadesi ve uzun hikayelerin ünlü bir anlatıcısıydı . Rus ordusuna katıldı ve Osmanlı Türkleri’ne karşı iki seferde bulundu. Eve döndükten sonra, Münchhausen’in maceraları hakkında bir dizi gerçeklikten uzak kahramanlık öyküleri anlattığı söyleniyor.
Münchhausen’in bu hikaye anlatıcılığı ünlü yazarlar tarafından abartıldı ve Baron Munchausen olarak adlandırılan tamamen kurgusal bir edebi karaktere dönüştü.
1951’de İngiliz doktor Richard Asher , yapay bozuklukları, kendi sağlık durumları hakkında yalan söyleyen üç hasta vakasını içeren bir makale yayımladı . Asher, bozukluğu “Munchausen Sendromu” olarak adlandırmayı önerdi ve şu yorumu yaptı: “Ünlü Baron von Münchhausen gibi, etkilenen kişiler her zaman çok seyahat ettiler ve ona atfedilenler gibi hikayeleri hem dramatik hem de gerçek dışı. Sendrom, saygıyla barona adanmıştır ve onun adını almıştır”.

Dr. Hamit Hancı'nın sendromla ilgili ifadeleri ise şöyle:

Munchausen sendromu ilk kez 1951'de hastane hastane dolaşıp hastalık öyküleri uyduran ve kendilerine gereksiz yere cerrahi girişimler uygulanmasına razı bir grup hastayı belirtmek için kullanılmıştır. Sendroma ismi verilen Baron Karl von Munchausen 18. yy.’da yaşamış, savaştan döndükten sonra kendi uydurduğu eklentilerle daha da ilginç hale getirdiği maceralarını anlatan eski bir süvari subayıdır.
Asher ve arkadaşlarının "Munchausen Sendromu" olarak tanımladığı durumda hasta, doktorun muayenehanesine ya da acil servise sıklıkla klinik manifestasyonlarla (belirtilerle) desteklenen uydurma bir öykü ile gelmektedir. Hasta sonuç alamadan hastaneden ayrılmakta ve aynı tabloyu yineleyerek tekrar tekrar hastaneye başvurmaktadır. Bu hastalar en zeki gözlemcileri bile aldatabilecek ruh hastalarıdır. Nazofarinksini keskin bir aletle yaralayıp kanı yutabilir ve hematemez gibi kusabilir. Anal ya da vajinal mukozalarını ustaca delebilir, gereksiz yere kalp ilacı alarak kalp atımında düzensizliğe neden olabilir ya da büyük miktarda havuç yiyerek karotenemi gibi görünebilir.
Munchausen by proxy sendromu (MBPS) ise özel bir çocuk istismarı formudur. Munchausen's by proxy sendromu, ilk kez 1977'de Meadow tarafından tanımlanmıştır. Aile ya da koruyucu, çocukta bir hastalık varmış gibi yapmakta ya da hastalık yaratmakta ve "hasta" çocuğu doktora götürmektedir. Sonuçta, tıbbi öykü, laboratuvar testleri ya da hastalığın gerçek nedeni değişmekte ya da tıbbi tedavi nedeniyle yaralar oluşmaktadır. Bazı olgularda ise anne doğrudan zararlı eyleme neden olabilmektedir (zehirleme, ilaç verme gibi). Yapılan bir araştırmada en çok kullanılan ilaçların antikonvülsanlar ve opiadlar (morfin türevleri) olduğu saptanmıştır. Yayımlanan olgularda bazı ailelerin eşek arısı ya da balarısı gibi böceklerle çocuklarını sokturdukları bildirilmiştir.

Sendromun belirtileri ile ilgili Dr. Kemal Arıkanın web sitesinde şu bilgiler yer alıyor:

Munchausen by Proxy Sendromu belirtileri Artingstall’a (1998) göre; MBP göstergeleri:

Deneyimli hekimler tarafından teşhis edilemeyen, açıklanamayan ve uzun süreli hastalık. Hastalık(lar) genellikle o kadar benzersiz olarak tanımlanır ki, doktorlar daha önce hiç böyle bir şey görmediklerini söylerler.
Tekrarlayan hastaneye yatışlar ve/veya tıbbi ziyaretler.
Tanı koymada başarısız olan kapsamlı tıbbi testler.
Tıbbi anlam ifade etmeyen belirtiler.
Mağdurun tedaviye yanıt vermede kalıcı başarısızlığı.
Mağdur, sadece failden uzaklaştırıldığında kaybolan belirti ve semptomlar.
Çocuğunun hastalığı konusunda endişeli görünmeyen ancak hastanedeyken sürekli çocuğun yanında olan bakıcılar.
Sağlık personeli ile alışılmadık derecede yakın ilişkisi olan anneler.
Ailede Ani Bebek Ölümü Sendromu (SIDS) öyküsü
Daha önce tıbbi veya sağlık bakımı deneyimi olan ve çocuklarıyla aynı türde hastalık öyküsü olan anneler.
Ağrılı olsa bile çocuğun tıbbi testten geçmesini memnuniyetle karşılayan bir ebeveyn.
Çocuğun hastaneden taburcu edilmesi tavsiye edildiğinde, sağlık personelini çocuğun hala hasta olduğuna ikna etmeye çalışır.
Normalde şüphe uyandıran bir model aile.
Daha önce Munchausen Sendromu öyküsü olan bir bakıcı.
Teşhisin tıbbi olmadığı yönündeki öneriyi ısrarla reddeden bir bakıcı.
Çocuğun hastalığı hakkında kendi hastalıklarıymış gibi konuşan bakıcılar.
Konuşma özellikle çocuğa yönelik olduğunda çocukları adına konuşan bakıcılar.