Kompulsif Satın Alma Hastalığı Nedir? VİDEO

Bayramlarla yeni kıyafetler, ayakkabılar, çantalar ve aksesuvarların kullanımı özdeşleşmiştir. Her bayramda özellikle kadınlar gardrobun karşısına geçip 'Bayramda giyecek hiçbir şeyim yok' diyerek kendilerini alışveriş merkezlerine atarlar. Ancak önemli olan bu alışverişin bayramda yeni ve temiz giyinme amacıyla mı yoksa alışveriş hastalığınız nedeniyle mi yapıldığı

Özellikle bayramlarda ve özel günlerde nükseden alışveriş hastalığını Hisar Intercontinental Hospital Uzman Psikoloğu Gülşah Yahşi anlattı:

Bayram öncesi alışveriş yapmanın kültürümüzün, bir parçası olduğunu belirten Uzman Psikolog Yahşi, 'Amaç, bayram gibi içinde sıcaklık ve coşku barındıran bir günde, bu duyguyu paylaştığımız insanlara duyulan saygı ve sevgiyi göstererek manevi duyguları okşamaktır. Aksi halde amaçtan sapmış oluruz. Bayrama hazırlık amacıyla yapılan alışverişin dozunu kaçırmamak çok önemli. Çünkü ihtiyaç dışı birçok şeye sahip olma arzusuyla yapılan alışveriş bayramın ruhuyla örtüşmez.

Bu nedenle bayram öncesi ihtiyaçlarınızı iyi belirlemeli; önceliği eksiklerinizi gidermeye vermelisiniz. Ancak tüm bunların bayram gününe özgü bir saygı ve sevgiden kaynaklanan 'temiz, düzenli görünme' amacı taşıması gerektiğini unutmamalısınız. Ama ihtiyacınız olmadığı halde birçok şeyi satın almak istiyorsanız, satın aldığınız her yeni ürünle mutluluğunuz artıyor ve satın alamazsanız ciddi olarak üzüntü duyuyorsanız, indirimlere kanıp kredi kartlarına borçlanıyorsanız ve bu davranış karşısında kontrolünüzü yitirdiğinizi hissediyorsanız alışveriş hastalığınız (kompülsif satın alma) olabilir. Bu noktada mutlaka bir uzmandan yardım alın.' diye konuştu.

Alışveriş Hastalığı (Kompulsif Satın Alma) Nedir?

Psikiyatri Literatüründe 1900'lü yılların başında "Oniomania" olarak tanımlanmış olan bu bozukluk son yıllarda "kompulsif alışveriş" şeklinde ele alınmaktadır. Kontrolsüz, impulsif ve aşırı miktarda alışveriş krizlerinin görüldüğü bir bozukluktur. Dürtü kontrol bozuklukları kapsamında ele alınmaktadır. Dürtü kontrolü bozukluğunun başlıca özelliği, kişiye ya da başkalarına zarar verecek bir eylemde bulunmaya yönelik bir dürtü, güdü ya da dayanılmaz isteye karşı koymada başarısızlıktır.

Birey alışverişte bulunmadan önce gerginlik ya da uyarılma duygusunda giderek artma hisseder ve sonra alışveriş sırasında haz alma, doyum bulma ve rahatlama yaşar. Alışverişin ardından çok para harcadığı için pişmanlık, kendini kınama ya da suçluluk hissedebilir. Diğer dürtü kontrolü bozuklukları Aralıklı Patlayıcı Bozukluk (ciddi saldırganlık atakları), Kleptomani(çalmaya yönelik dayanılmaz dürtü), Piromani (haz alma amacıyla yangın çıkarma), Patolojik kumar oynama, Trikotillomani (haz alma amacıyla kişinin kendi saçını yineleyen biçimde yolması) dır. Amerikan toplumunda %1-6 oranın da görülür, %80-90'nını bayanlar oluşturur. Özellikle adet öncesi(premenstrüel) dönemde daha fazla görülür. Başlangıç yaşı 18 yaş civarıdır ancak bunun problem olarak fark edilmesi genellikle 10 yılı alır. Nedeni tam olarak bilinmiyor. Ancak psiko analitik görüşe göre bu kişilerin genellikle benlik değerleri düşüktür; giyim ve mücevher en çok satın alınan şeyler olup, bunlar dış dünya tarafından en çok dikkat çeken objelerdir. Kişi satın alma davranışı ile "geleceğin var olduğunu kendine inandırarak temel ölüm kaygısını azaltır.

Bu hastalık daha çok kimlerde görülür?

Yüksek sosyoekonomik düzeydeki ailelerde; yani çocuklarının isteklerini, tüm ihtiyaçlarını maddiyatla karşılayabileceğine inanan ailelerin çocuklarında daha fazla görülür. Anne babalar çocuklarına doyurucu bir iletişim sağlayamadıklarından aradaki bu boşluğu parayla satın aldıkları şeylerle doldurmaya çalışırlar. Hastalığın ortalama başlangıcı 17-30 yaş arasındadır ve kadınlarda daha sık görülür.

Kompülsif Alışveriş Yapmanın Nedenleri Nelerdir?

Kompulsif alışveriş yapma, gerilimin rahatlaması veya doyumla sonuçlanan karşı konulamaz alışveriş dürtüsüdür. Amerikan psikiyatri birliğinin tanısal değerlendirme sınıflamasında yer almamakla beraber giderek dikkat çeken bir bozukluktur. Kompulsif alma ölçeği kullanılarak yapılan çalışmalarda, ABD'de yaygınlığı %1.8 - 8.1 arasında bulunmuştur. Başlama yaşı 18-30 arasında değişmektedir.

Kompulsif alışveriş yapmanın nedenleri bilinmemektedir. Kalıcı bir iç self-imge yokluğunda bireyler eksik iç düzenlerini bütünlemek için dış kaynaklara yöneldikleri ya da kompulsif alışveriş yapıcı kadınlarda bu tablonun kastrasyonla bağlantılı anksiyetelerine tepki olarak oluştuğu ileri sürülmüştür. Kıyafet, mücevher, ayakkabı ve makyaj malzemeleri en sık alınan maddelerdir. Genelde büyük ve pahalı değildirler. Miktar olarak çok alındıkları için sorun çıkarırlar. Alışveriş davranışı satıcıyla olumlu karşılıklı etkileşimi arttırmaktadır. Alışveriş güdülemesi maddelere sahip olmaktansa olumlu etkileşimi sürdürme ve öz güveni arttırıcı hedeflerine yöneliktir. Kompulsif olarak alınan şeyler başkaları ve kişinin kendisiyle ilgili imajı arttırmak için kullanılmaktadır.

Değişik antidepresan, antipsikotik ve mizaç düzenleyici ilaçlardan kısmi düzelmeler saptanmıştır. Psikoterapötik yaklaşımlar yararlı olmaktadır.

İLİŞKİLİ AKADEMİK DOSYALAR

Dürtü Kontrol Bozuklukları (DKB) ve Dürtüsellik Dürtü nedir?

Alışveriş Bağımlılığı Nedir?

İLİŞKİLİ VİDEOLAR