İnsanoğlu'nun mutluluk problemi

İsmail Doğu’nun kitap kritiği / HABER7.COM

Mutluluk denilince günümüzde ilk akla gelen, ne yazık ki zevk, neşe ve eğlencedir. Belki de bundan olsa gerek, bu tür imkânlara ve vasıtalara sahip olmayan kişiler, kendileri ya da bir başkaları için mutsuz olarak telakki edilirler. Bu durum, aslında mutluluktan daha ziyade, bir hedonizmdir (hazcılık).

Gerçekte ise mutluluk, bir haz hali değildir; tesadüfen ya da gelişigüzel zevklerle elde edilen bir amaç da değildir. Bilakis o, bir karakterdir; başka bir şey için araç olarak seçilmeyen bir şey olduğundan dolayı da, en yüksek amaçtır.

Günümüzde insanlığın en çok ihtiyaç duyduğu, peşinden koştuğu ve fakat ne olduğunu da tam olarak bilemediği bir olgu olan mutluluk, kitaplara sorun olacak kadar ciddi bir sorun olarak görülmemekteyken; Mehmet Kasım Özgen, Mutluluk Problemi adlı eserinde, mutluluğun temel çerçevesi ile birlikte amaç-araç, yetkinlik-eksiklik, seçme-eğilim, iyilik-kötülük, özgürlük-kölelik gibi alt kavramlarla birlikte etüt ediyor.

Mutluluğu, başta İlk Varlık olmak üzere bütün varlık boyutlarıyla birlikte ele almış olan Farabi’nin yaklaşımından hareketle çıkış yapan Özgen, mutluluğun, iyi ve erdemli insan olmakla ilgisini kurarken, erdemi de, mutluluğun varlık koşulu olarak değerlendirmiştir.

Buna göre, insanın kendisini ve evrenin amacını anlamaya yönelmesini asıl mutluluk olarak tanımlayan felsefenin klasik geleneğinden hareketle yazar, mutluluğu tek başına olunmayıp, ancak birlikte kazanılan bir olgu olarak ele alınma zorunluluğunu göstermeye çalışmıştır. Bu açıdan da, günümüz problemleri olarak karşımıza çıkan çoğulculuk, hoşgörü, diyalog çerçevesine de ışık tutmaktadır.

Yazarımız, bütün bunları söylerken, mutluluğu, sorunlardan, acılardan, kaygılardan azade bir ruh hali olarak da düşünülmemesi gerekliliğine vurgu yapmaktadır. İnsan, gerçekle yüz yüze, hayatın sorunlarıyla iç içe olduğu halde de mutlu olabileceğini belirten yazar, mutluluğu, imkânlarını ve kendisini gerçekleştirmede yattığını ekler. Bundan dolayı da mutsuzluk, insannın yaşama beceriksizliğidir. Öyle ki, mutsuz insan, olanaklarını keşfetse de, kendisini gerçekleştirmeyen insandır.

Daha önce de İnsan yayınları arasında Farabi’de Ahlak ve Mutluluk İlişkisi adıyla eseri yayınlanan Mehmet Kasım Özgen, bu eseriyle konuyu daha da açmış olmakla birlikte, günümüz sorunlarıyla da bağlantısını kurarak aktüel bir hale de getirmiştir.

Kitaba önsöz yazarak bir takdimde bulunan Mehmet Bayraktar’ın da belirttiği gibi kitabın en dikkat çekici ve ayrıcalık kazandıran yanı, mutluluk açısından içsel bağların sembolü olan dostluk kavramının irdelenmesinde yatar. Bu durum, yazarın da ısrarla ve defaatle belirttiği gibi, mutluluğun, tek başına değil, birlikte kavuşulabilen bir olgu olduğu husususunun en belirgin özelliği olsa gerektir.