Anne sütü ve bilinmesi gerekenler..

ocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Hilal Mocan, bebeklerin günlük süt ihtiyacını, süt eksikliğinde neler yapılması gerektiğini, anne sütünün çocuk için yararlarını ve alternatif beslenme yöntemlerini anlattı.

Kimi annelerin sütü altı ay yetmiyor ya da doğumdan itibaren hiç gelmeyebiliyor. Bu durumda da anneler vicdan azabı çekebiliyor. Nasıl bir çözüm önerirsiniz?

Babanın buradaki rolü büyük önem taşıyor. Anneye tam destek vermeleri gerekiyor. Emzirme döneminde annenin stresi en aza indirilmeli, huzur ve dinlenme açısından asla sıkıntı çekmemesi sağlanmalı. Rutin giden süreçte bebek hâlâ kilo alamıyorsa; o zaman çocuk doktorunun da önerisiyle takviye olarak birkaç öğün mama kullanılmalıdır.

YANLIŞ BİLGİLENDİRME

Anne sütünün önemi neden bu kadar geç anlaşıldı?

Anne sütünün önemi her zaman bilinmekteydi. Fakat değişen yaşam şartları ve yanlış bilgilenme yüzünden anne sütünün önemi yeteri kadar vurgulanmadı. Anneler, hazır gıdalarla beslemenin bebeği daha hızlı büyüteceği gibi yanlış bir inanca kapıldılar. Bilimsel araştırmalar sonucu, anne sütünün doğal bağışıklık maddelerini kapsadığı, içeriğinin en kaliteli mamadan dahi kıyaslanamayacak kadar üstün olduğu görüldü.

İSHALE KARŞI DA KORUR

Anne sütü ilaç gibi midir?

Anne sütü, bebeği enfeksiyonlara karşı koruyacak maddeler içerir. Anne sütüyle beslenen bebeklerde ishal, solunum yolu ve diğer enfeksiyon hastalıkları, daha az görülür. Bebeğin büyümesi ve gelişmesini hızlandıran anne sütü, bebeklerin gereksinimi olan bütün besin öğelerini içerir. Anne sütü, orta kulak iltihabı, üst solunum yolu enfeksiyonları, ishal, çölyak hastalığı, Tip1 diyabet ve lenfoma gibi bazı kanser tiplerine karşı çocuğu korur.

Her annenin sütünün tadı ve içeriği değişik midir?

Her annenin sütü, kendi bebeğine uyacak şekildedir. Ama kalitesi her zaman üstündür. İyi beslenen anne ile kötü beslenen anne arasında süt kalitesi ve içerik bakımından bazı farklar olabilir. Süt yapmak için bazı maddeler anneden alınır. Bu minerallerin vücutta az ya da çok olması, kalan miktarın anneye yetip yetmediği meselesine bakılmadan vücut aynı miktar minerali anneden süt için alır. İlk aylarda gelen süt farklıdır. Bir, iki ve altı aydan sonra gelen süt, bebeğin o yaştaki ihtiyacına göre değişir. Prematüre doğum yapmış bir kadının sütü, prematüre bebeğe iyi gelir.

ALTINCI AYDAN SONRA SÜT YETERSİZ KALIYOR!

Altıncı aydan sonra anne sütünün besleyiciliği azalıyor mu? Bebek içebildiği kadar içsin mi? Bunun bir zararı var mı?

Anne mümkün olduğu kadar ya da istediği kadar uzun süre bebeğini emzirebilir. Ancak anne sütü, altıncı aydan sonra içerik ve miktar olarak yetersiz kalır. Çok uzun süre yalnız anne sütüyle beslenen bebeğin tamamlayıcı besinlere geçişi zor olabilir. Bebek, bu besinleri almazsa, büyüme ve gelişmesi yavaşlar, hatta durabilir.

Annenin kilosuyla süt yoğunluğu arasında bir bağlantı var mıdır?

Sütün yoğunluğu ile annenin kilosu arasında hiçbir bağlantı kurulamaz. Bu tamamen annenin emzirme döneminde almış olduğu besinlere bağlıdır. Yeterli ve dengeli beslenirse her zaman sütü olur. Emziren annenin aşırı şekerli, kalorisi yüksek gıdalardan uzak durup günlük sıvı miktarının arttırılması daha önemlidir.

ÖĞÜN ATLAMAYIN

6-12 ay arası bebeklerin yetersiz beslenmesi kadar aşırı beslenmesi de söz konusu olabilir. Bu konuda nelere dikkat etmeleri gerekir?

Anneler, bebeklerinin sağlıklı bir şekilde büyümesi için şunlara dikkat etmelidir: Bebekleri dengeli beslemek, çeşitli gıdaları öğün atlamadan yedirmek ve sağlığa zararlı gıdalardan uzak tutmak.

SÜT GEREKSİNİMİ KİLOSUYLA ORANTILIDIR

İştahsız ya da süte direnç gösteren bebekler için anneler ne tür beslenme yöntemleriyle günlük süt ihtiyacını tamamlayabilirler?

İştahsızlık, bebeklerde göreceli bir kavramdır. Gelişmesi normal olan bir çocukta, iştahsızlık yok denebilir. İştahsız bebekler için geliştirilmiş bazı mama ve devam sütleri kullanılabilir. Günlük süt gereksinimini alan bir bebekte iştahsızlık yok denebilir. Bebeklerin günlük süt gereksinimi onların kilolarına göre hesaplanır. Bebeğin kilosu 150 ile çarpılırsa 24 saatteki süt ihtiyacı karşılanmış olur.

BAĞIŞIKLIĞA KATKI

İlk altı ay, anne sütü bebek beslenmesinde çok önemli... Yeterli ve dengeli bir beslenme için ek gıdaya geçilen 6-12 aylar arasındaki bebeklerin beslenme programlarında anne sütü ya da devam sütünün miktarı ne olmalıdır?

Bebekler dört ile altı ay arasında ek gıda alır. Bebeğin ayına göre başlangıç mamaları, devam sütü verilebilir. Bu mama ve sütler, anne sütüne yakın olmalı, bebeğin bağışıklığını destekleyen maddeler (prebiyotik) içermelidir.

VİTAMİN ALIMINA DİKKAT

Altıncı aydan sonra anne sütü verebilmek için nasıl bir program uygulanmalı?

Aylık kontrollerle bebeğin boy, kilo, baş çevresi, fiziksel, nörolojik ve psikolojik gelişmeleri kaydedilmeli. Yeterli kalori, mineral ve vitamin alımına dikkat edilmeli.

ANNE SÜTÜNÜ STRES AZALTIR

Anne sütü hangi etkenlerle azalır? Anne sütünü artırmak için ne yapmalıyız?

Anne sütünün azalmasında en önemli etkenlerin başında stres gelir. Sütün yapımı ve salgılanması için gerekli iki hormon beyin tarafından yönetilir. Annenin huzurlu ve mutlu olması, sağlıklı beslenmesi ve dinlenmesi gerekir. Balık, ceviz, kayısı, bazı malt içeren içecekler ve süt artırıcı çaylar ama en önemlisi aile içi huzur, eşlerin takdiri ve sevgiyle yaklaşımı anneyi motive ederek sütü artırır.

SÜT İÇİN DAHA ÇOK SU İÇİN

Sütü az olan anneler sütünü artırmak için hangi besinlere ağırlık vermeli, nelere dikkat etmeli?

Her emzirme seansından sonra su içilmeli. Günde üç litre sıvı alınmalı ve 2 bardağı da ılık süt olmalı. Salatalarda bol miktarda soğan kullanılmalı, her gün 1 havuç yemeye özen göstermeli. Günde beş adet ceviz, fındık ya da 10 badem yenmeli. Yeşil yapraklı sebzeler bol bol tüketilmeli. Malt içeren içecekler, bazı bitki çayları, çemen otunun da süt miktarını artırdığı gözlenmektedir. Sabah kahvaltısında bir bardak taze sıkılmış meyve suyu içilmeli; şeftali, kivi, muz gibi vitamin değeri yüksek meyveler yenmeli. Folik asit emzirme döneminde de önemlidir.

YETERİNCE EMEN BEBEK KİLO ALIR

Anneler bebeklerini yeterince emzirdiklerini nasıl anlarlar? Anne sütünün yetmediği durumlarda ne yapılmalıdır?

Anneler bebeklerini yeterince emziriyorsa bebek güzel kilo alır. Kilo ve boy için oluşturulan büyüme eğrilerinde ortalamanın yani yüzde 50'nin üzerinde kilo alır. Ayrıca süt nedeniyle dolu olan, sertleşen memeler emzirme bitiminde yumuşar. Anne sütünün yetmediği durumda bebek, açlığını devamlı ağlayarak belirtir. Eğer sütün yetmediğine karar verilirse ve bebek altı aydan küçükse, takviye olarak formül mamalar verilmelidir. Bebek altı aydan büyükse; aya uygun tamamlayıcı besinler çocuk doktorunun önerisine göre yedirilmelidir.

Takvim