DİYARBAKIR'da, ‘nitelikli hırsızlık' suçlaması ile 3 yıl hapis istemiyle yargılanan ve daha sonra zeka geriliği olduğu heyet raporu ile ortaya çıkan 18 yaşındaki M.S.Ç.'nin mahkeme kararı ile pedagog tarafından hazırlanan Sosyal İnceleme Raporu (SİR) avukatların büyük tepkisine neden oldu.
Kanununa göre, çocuğun sosyal çevresine gidilerek hazırlanması gereken raporların ilkinde çocuğun Türkçe bilmeyen annesine 7 yaşındaki çocuğu tercümanlık yaptı. İkinci raporda ise ‘ödenek ve araç tahsis edilmediği’ gerekçesiyle çocuğun polis nezareti ile adliyeye getirilerek hazırlandığı ortaya çıktı. Avukat Nuşin Uysal, çocuğun zeka geriliği hiç bir aşamada fark edilmediği gibi hazırlanan raporlarının da hukuksal olarak skandal olduğunu söyledi.
Diyarbakır'da oturan ve heyet raporu ile zeka geriliği olduğu ve özür durumuna göre vücut foksiyonu kaybı yüzde 50 olan M.S.Ç., 1 yıl önce bisiklet hırsızlığı suzuhrah gözaltına alındı. Polis ve savcılıkta zeka geriliği fark edilmeyen Ç. hakkında Diyarbakır 1'inci Çocuk Mahkemesi'nde, ‘Nitelikli hırsızlık’ suçlamasıyla 3 yıl hapis istemiyle dava açılarak tutuksuz yargılanmaya başlandı. Mahkeme, Çocuk Koruma Kanunun 35'inci maddesi uyarınca bireysel özelliklerini ve sosyal çevresini gösteren incelemenin yapılarak , çocuğun işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılama ve bu fiil ile ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneğinin mahkeme tarafından taktirinde göz önünde bulundurulması için Sosyal İnceleme Raporu (SİR) istedi. Bunun üzerine adliyede görevli Pedegog Berrin Uyur, M.S.Ç’in 59 yaşında olan annesi Emine Çelik ile adliyede görüşerek rapor hazırladı.
Mahkemeye sunulan SİR raporunda, anne Emine Çelik'in Türkçe bilmediği belirtilirken, avukat Nuşin Uysal, anneye 7 yaşındaki oğlunun tercümanlık yaparak söz konusu raporun hazırlandığını ortaya çıkardı. Raporda, pedagog Uyur, aileye danışmanlık ve sağlık tedbiri uygulanmasının yararlı olabileceğini belirtildi. Yasaya göre, suça itilen çocuğun yaşadığı evde ve ortamda hazırlanması gereken SİR raporunun Adliye'de ve sadece annesi ile görüşelerek hazırlandığını gören avukat Nuşin Uysal, itiraz ederek, söz konusu raporu kabul etmeyeceklerini ve yeniden raporun suça itilen çocuğun yaşadığı mahalleye gidelerek yapılmasını istedi.
Avukat Uysal'ın itirazı üzerine mehkeme yine M.S.Ç. için pedagog Uyar'ı SİR raporu hazırlaması için görevlendirdi. Bu kez M.S.Ç.'yi çağırdığı adliyede raporu hazırlayan Berrin Uyar, raporun, ‘Çocuk ile yapılan mülakatlar (sayısı, nerede ve nasıl gerçekleştiği)' bölümüne, “Ödenek ve araç tahsis edilmediği için Emniyet Müdürlüğü’ne müzekere yazılarak suça sürüklenen çocuk M.S.Ç’in müzekerede belirtilen tarih ve saatte adliyede hazır edilmesi hususu belirtilmiştir. Kanun ile ihtilafa düşen M.S.Ç ile Diyarbakır Adliye Sarayı sosyal servisinde görüşülmüştür” diye yazdı.
Pedagog Uyar, ikinci SİR raporunda, Ç. için danışmanlık, bakım, sağlık ve eğitim tedbirlerinin uygulanmasını istedi. Diyarbasır Barosu tarafından görevlendirilen Avukat Nuşin Uysal, M.S.Ç.'nin zeka geriliği olduğuna dair bulunan raporuna rağmen 1 yıldır yargılanmasının devam ettiğini söyledi. Uysal, şöyle dedi:
“Dosyadaki asıl skandal hazırlanan SİR raporlarıdır. Yasada SİR raporlarının nasıl hazırlanması gerektiği belirtilirken, önce Türkçe bilmeyen anne ile 7 yaşındaki oğlunun tercümanlığı ile hazırlanan bir rapor var ortada. Daha sonra ödenek ve araç tahsisi yapılmaması gerekçe gösterilerek polis nezareti ile yine adliyeye getirilen müvekkil ile görüşülerek hazırlanan rapor var. Her iki raporda hukuki anlamda skandaldır. Buna söyleyecek başka söz bulmuyoruz.”