Deride renk kaybına bağlı olarak beyaz yama tarzı lekelerle seyreden vitiligo hastalığı, özellikle gençlerde kızgınlık, utangaçlık, içe kapanma, okul başarısını etkilemenin yanı sıra anksiyete ve depresyonu da tetikliyor. Güneşle birlikte daha çok belirginleşen vitiligonun vücutta en sık görüldüğü yerler, yüz, dudak, el, kol bacak ve genital bölge. Tedavisi en güç hastalıkların başında geliyor. Ama erken teşhisle başa çıkılabilmesi mümkün. Göztepe Medical Park Hastane Kompleksi’nden Dermatoloji Uzmanı Dr. Canan Savaş İyigün, her yaşta görülebilen vitiligoya her yüz kişiden 1 veya 2’sinde rastlandığını söylüyor.
ERKEN YAŞLARDA BAŞLIYOR
Dr. İyigün; vitiligonun, hastaların yarısında 20 yaşından önce başladığına dikkat çekerek “Çocuk ve gençlerde psikolojik yükler oluşturabilir. Erken ve başarılı tedavi özellikle bu dönemde çok önemlidir” diyor. Vitiligoda deri rengini meydana getiren hücrelerin kaybı ve derinin beyazlaşması söz konusu. Birçok faktör üzerinde durulmakla birlikte hastalığın nedeni halen tam bilinemiyor. Sinir hücrelerinin renk hücrelerine zarar verecek maddeler üretmesi, nedenlerden biri olarak görülüyor. Ayrıca vücudun bağışıklık sisteminin deri rengini oluşturan hücreleri veya bu hücrelerin kendi kendini yıkmasının da bir neden olabileceği öne sürülüyor.
‘GENETİK YATKINLIK DA OLABİLİR’
Kesin olarak kanıtlanamamakla birlikte renk hücrelerini hasara yatkın kılan genetik bir bozukluğun söz konusu olduğunu belirten Dr. İyigün “Hastaların yüzde 30’unda, ailede vitiligosu olan biri bulunur. Hastalığın gelişimi ise şu şekilde olur: Vücudun birkaç yerinde deride beyazlaşma görülür. Koyu tenli kişilerde kolay fark edilir. Açık tenli kişiler ise özellikle yazın bronzlaşmanın ardından fark ederler. Yıllarca değişmeden kalabilir ya da bazen tüm vücudu etkileyebilir. Vitiligolu alandaki kıllar da beyazlaşabilir. Sıkıntı, stres, ateşli hastalıklar ile güneş yanığı gibi nedenlerle meydana gelen deri travmaları hastalığın şiddetlenmesine ya da yeni vitiligo alanlarının oluşmasına neden olabilir” diye konuşuyor.
TEDAVİDE HASTANIN YAŞI ÖNEMLİ
Vitiligolu hastaların ortalama yüzde 10 ile 20’sinde deri rengi değişikliğinin kendiliğinden geri gelebildiğini belirten Dr. Canan Savaş İyigün şunları söyledi: Tedavide amaç renk hücrelerinin tekrar normal çalışmasını sağlamaktır. Kremler, ultraviyole tedavileri, bazı ağızdan alınan ilaçlar günümüzde en sık kullanılanlardır. Ama her tedavi, tüm hastalar için uygun değildir. Hastanın yaşı, yaşam tarzı, vitiligonun tipi ve yaygınlığı, bulunduğu bölge, hastalığın aktivitesi, tedavinin yarar-zarar oranının bilinmesi tedavinin seçiminde etkilidir. Tedaviye en çok yüzdeki lezyonlarda en az ise eller ve ayaklarda cevap alınır. Vitiligonun çeşidi önemlidir. Örneğin vücut sinir dağılımı üzerindeki ve vücudun tek tarafında olan vitiligoların tedavisi daha zordur.
ÖZLEM YURTÇU