Aile; uyaran ve uyuşturan maddelere yönelik eğitim anlayışını çocuğunun çok erken yaşlarında günlük yaşamına koymakla işe başlamalıdır. Öncelikle kendi yaşam biçimlerinin iyi bir model olmasını sağlamalı; sigara ve alkol gibi alışkanlıklarını gözden geçirmelidir. Bu “gözden geçirme” alkolü ve sigarayı çocuğunuzun nasıl algılaması gerektiği ile ilgili bir gözden geçirme olmalıdır. Alkol ve sigara gibi alışkanlıklar; evdeki olumlu ve olumsuzlukların yorumlanmasında başvuru kaynağı olduysa durum ciddi demektir. Özellikle ergen; babanın alışkanlıklarını ve bu alışkanlıklara getirdiği yorumu taklit ederek kendi davranışsal tercihlerini yönlendirir. Sigara tiryakisi bir babanın sigaranın zararlarıyla ilgili öğütlerinin etkili olma ihtimali düşüktür. Aynı baba uyuşturucular konusundaki uyarılarında da inandırıcı olmak için, daha fazla gayret göstermelidir. Bunun yanında unutulmamalı ki, çocuklarımız en çok bizim söylediklerimizden ve yaptıklarımızdan etkilenirler Buradaki önemli nokta, yaptıklarımızla söylediklerimiz arasındaki dengedir.
Ailelerin çeşitli sorunlarının olması doğaldır. Burada önemli olan, sorunlara odaklanan ana babanın çocuklarına yönelik görevlerini ihmal etmemeleridir. Bu ihmal, çocuğun özellikle duygusal ve sosyal ihtiyaçlarının giderilmemesine neden olur. Aile içindeki sorunlardan bunalan ya da ailedeki sorunlar yüzünden ilgi göremeyen çocuklar; içine düştükleri sıkıntılı durumdan ve değersizlik duygularından kaçınmak için bazı maddelere yönelebilir. Kendini mutlu, değerli hissetmesine yarayan bir “hapı”, “onu düşünen ve ona iyilik yapan” bir arkadaştan alır. Aldığının uyuşturucu olduğunun farkında bile olmayabilir.
Aile ile ilgili önemli bir başka sorun da şudur: Aile hiç farkında olmadan ve istemeden çocuğunu uyuşturucuya yönlendirebilir. “…. İçmiş gibi kafam dumanlı” gibi şakalar, uyuşturucu satıcılarının kazançlarına yönelik eleştirel bile olsa yorumlar ya da uyuşturucu kullandığı bilinen “aslında iyi bir insan” denilen ahbaplar özendirici etki yapan örneklerdir. Çocuğunuzdan beklediğinizi önce siz uygulamalısınız. Uyuşturucu bulundurulan ortama girmesi yasaksa, buna siz de uymalısınız. Koyduğunuz yasakların gerekçelerini anlatmalısınız. “Ben böyle istiyorum” derseniz; o da başka bir mekânda aynını söyler. Onun yaşamına katı kurallar koyuyorsunuz. Sigara, alkol, uyuşturucu yok, diyorsunuz. Bunun dayanağının ona verdiğiniz değer ve duyduğunuz sevgi olduğunu bilsin. “Adımızı rezil etmemek için” değil; “sen önemli ve değerisin ve ben seni korumak için her şeyi yaparım. Hatta sana ceza bile veririm.” Bir gazete haberi, ailecek izlenen bir film ya da benzeri durumları, uyuşturucu konusunu açmak amacıyla hemen değerlendirin. Çocuğunuza uyuşturucu kullanan insanların karşılaştıkları fiziksel ve zihinsel sorunları anlatın. Bir defadan bir şey olmaz veya bu bağımlılık yapmıyormuş gibi tuzaklara karşı hazırlıklı olun. İlk adımın ağırlığını bilsin. Bağımlılık yapmayan bazı maddelerin zararları olabileceğini, ruhsal ve bedensel sakatlıklara hatta ölüme neden olabileceğini öğrensin.
Araştırmalara göre, ailelerinden uyuşturucucu kullanmanın zararları konusunda bilgi alan gençler, kendilerini bu tehlikeye karşı daha fazla koruyabilmektedirler. Anne babanın abartılmış korku ve kaygılarından arındırılmış ve çocuğun gelişim çağına uygun eğitim, öncelikle ailede verilmelidir.