Bazen uykusuzluk çeken bir insanım ve en az 7 saat uyumadığım zamanlarda kendimi yorgun ve huzursuz hissettiğimi biliyorum.
Fark ettiğim bir diğer şey de kötü bir uykunun hafızamı etkilediği. Uyku ve hafıza arasındaki bağlantı uzun zamandır biliniyor ve bu bağlantıyı açıklayan bir teoriye göre, beyin gün içinde toplanan bilgileri derin uyku sırasında kısa süreli hafızadan uzun süreli hafızaya aktararak yeni şeyler öğrenmek için alan açıyor.
Yani eğer yeterince derin uyku almazsanız kısa süreli hafızanızda yer alan bilgiler yok oluyor.
BBC'de yayımlanan "Uyku Hakkındaki Gerçekler" programını hazırlarken beni esas şaşırtan şey ise gece kötü uyumanın sağlıklı deneklerde bile kan şekeri ve açlığı etkileyebildiğini görmek olmuştu.
Bu konuda daha fazla bilgi almak için Leeds Üniversitesi'nden Dr. Eleanor Scott'un kapısını çaldım.
Onunla birlikte bir grup sağlıklı gönüllü denek bulduk ve hem fiziksel aktivitelerini hem de kan şekeri miktarlarını ölçmek için vücutlarına cihazlar bağladık.
Deneklerden iki gece boyunca normal uykularını uyumalarını istedik ve normal şartlar altındaki verilerini topladık.
Sonraki iki gece normalden üç saat geç uyuttuğumuz deneklere son olarak da iki gece boyunca istedikleri kadar uyumalarını söyledik.
Kan şekerinde artış
Kendi üzerinde deneyler yapmayı seven biri olarak ben de deneye katıldım. Evde herkes yatağa gitmişken ve istemediğim halde uyanık kalmak eğlenceli değildi.
Az uyuduğum günlerde kan şekerimin ne kadar düşük çıktığı ve ne kadar aç hissettiğim beni rahatsız edici bir şekilde şaşırttı.
Aynısı denekler için de geçerliydi. Sonuçları incelemek için buluştuğumuzda Dr. Scott hepsinin az uyuduktan sonra abur cubur yemek istediğini söyledi. Bir denek sabah kahvaltısında çok sayıda bisküvi yemek isteyecek kadar aç hissetmiş.
Kan şekerlerinin yükseldiği seviye dikkat çekiciydi. Sağlıklı bireylerin kan şekeri, tip 2 diyabet sınırına ulaşmıştı. Birkaç gece iyi uyuduktan sonra kan şekeri tekrardan düştü.
Dr. Scott, son dönemde yapılan kapsamlı araştırmaların sonucunda geceleri 7 saatten az uyuyan insanların obez ve tip 2 diyabet hastası olma ihtimallerinin daha fazla olduğunu söylüyor.
Peki neden? Scott bu soruya şu yanıtı veriyor:
"Az uyumanın iştah hormonlarını etkilediğini ve insanı daha aç, daha az tok hissettirdiğini biliyoruz. Az uyuyan insanlar tatlı şeyler yemek istiyorlar.
"Uyanık kalmamanız gereken saatlerde uyanık kaldığınız durumda vücudunuz daha fazla stres hormonu kortizol üretiyor ve bu da bir sonraki gün kan şekerinizi etkiliyor.
Londra'daki King's College tarafından kısa süre önce yürütülen bir araştırma, uykudan mahrum kalan insanların günde ortalama 385 kilokaloril fazla gıda tükettiklerini ortaya koydu. Bu kaloriler vücutta birikerek kilo alınmasına yol açıyor.
Üstelik uykusuz kaldığınızda değişimler yalnızca açlık seviyeniz ve kan şekerinizde gerçekleşmiyor.
Araştırmacılar beynin ödülle ilgili bölgesinin yorgun olduğunuz zamanlarda daha aktif olduğunu ortaya çıkardı. Bu daha fazla yemek arama ihtiyacı hissetmeniz anlamına geliyor.
İyi uyumak özellikle de çocuklar için çok önemli.
Düzenli olarak ikindi uykusuna yatan çocukları inceleyen bir başka araştırmada çocuklar hem öğlen uykusundan mahrum bırakıldı hem de gece iki saat daha geç yatağa sokuldu.
Araştırmanın sonunda çocukların az uyuduktan sonraki gün normalden yüzde 20 fazla kalori aldıkları görüldü.
Normal uyku düzenlerine döndükten bir gün sonra bile aldıkları kaloriler normale kıyasla yüzde 14 fazlaydı.
İşte bütün bunlar iyi bir gece uykusunun önemini gösteriyor.