MİLLİYET / Ayşegül Aydoğan Atakan
Gece horlaması, huzursuz uyku gibi belirtilerle kendini gösteren ''uyku apnesi'', uykuda solunumun durması olarak biliniyor. Ancak uykuda solunumun durması dışında kalp krizi, yüksek tansiyon, beyine az kan gitmesi nedeniyle inme gibi sağlık sorunlarına yol açan ciddi bir sendrom aynı zamanda.
Harvard Tıp Fakültesi Brigham and Women’s Hospital Uyku Sağlığı Merkezi Direktörü Dr. Lawrence Epstein, Otolarengoloji Bölüm Şefi Dr. Jo Shapiro, Otoloj - Larengoloji uzmanı Dr. Neil Battacharya ile Acıbadem Bursa Hastanesi’nden Prof. Dr. Levent Erişen ve Acıbadem Kadıköy Hastanesi’nden Dr. Hasan Tanyeri uyku apnesi ve yol açtığı sorunlarla ilgili sorularımızı yanıtladılar.
Uyku apnesi nedir?
Uyku sırasında nefes durması sendromudur. Uyku apnesi, uykuda solunum durmasının yanısıra kalp krizi, yüksek tansiyon, beyine az kan gitmesi nedeniyle inme gibi sağlık sorunlarına da yol açıyor. Yetişkinlerde ciddi sağlık sorunları yaratan uyku apnesi, çocuklarda ise hiperaktivite sorununa neden oluyor.
Apne hangi sorunlara neden olur?
Uyku apnesinde hastalar gece uyuyamıyor, sık sık soluk durması nedeniyle boğulma tehlikesiyle karşı karşıya kalıyor. Gece uyutmayan bu hastalık, ileri yaşlarda geçirilmesi beklenen kalp krizlerinin daha genç yaşta görülmesine neden oluyor.
Uyku apnesi ne sıklıkta görülür?
Uyku apnesinin erişkinlerde yüzde 2 - 4, çocuklarda ise yüzde 1 - 2 oranında görüldüğünü biliyoruz. Çocukların yüzde 10’u devamlı horluyor, yaklaşık yüzde 20’si de arada bir horluyor.
Çocuklardaki nedeni nedir, hangi yaşlarda ortaya çıkıyor?
Obezite ve burundaki bazı problemler bu işi artırabilir. Yine geçici enfeksiyonlar atlattığında da çocuklarda horlama görülüyor. 2 - 3 yaşlarda başlayabiliyor. En sık 9 - 10 yaşlarında görülüyor.
Çocuklarda ne gibi sorunlara yol açıyor?
Uyku apnesi, çocuklarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) sorununu artırıyor. DEHB bilindiği gibi okul başarısını düşüren, huzursuzluğa neden olan bir sorun. Uyku apnesinin tedavi edilmesi, DEHB’in ortadan kaldırılmasını sağlıyor.
Aileler çocuklarında uyku apnesi olup olmadığını nasıl anlayabilir?
Genelde uyku apnesi olan çocuklar ağız solunumu yaparlar, ağızları açık dolaşır. Bir belirti bu olabilir. Bu tip çocukların uyku apnesi açısından değerlendirilmesi gerekir. Nedeni geniz eti, bademcik de olabilir.
Bir yetişkinin uyku apnesi açısından şüphelenmesi gereken belirtiler nelerdir?
Sinirlilik, huzursuzluk gibi şikâyeti var mı? Araba kullanırken uyuyor mu, toplantı yaparken sabah 10.00’da uykuya dalıyor mu? Trafik kazası yapıyor mu? Tüm bunlara bakılması ve kişinin ağız içi muayenesinin yapılması gerekiyor.
Çocuklara özel bir uyku apne tedavisi var mı?
Çocuklarda uyku apnesinin en önemli nedeni, geniz eti ve bademciğin normalden büyük olmasıdır. Bunun tedavisi bademcik ve geniz etlerinin alınmasıdır.
Bademciğin alınmasının bir sakıncası var mı?
Bedemciklerin kronik olarak iltihaplı olması vücuda zararlı çünkü genel vücut direncini düşürüyor. Zaten tekrarlayan enfeksiyonlar sonrasında bademcik, kendisinden beklenilen bağışıklık fonksiyonunu da yitiriyor. Onu alıyoruz.
Şoförlere uyku testi zorunluluğu
Acıbadem Bursa Hastanesi’nden kulak burun boğaz profesörü Dr. Levent Erişen, uyku apnesinin direksiyonda uyuklamalara neden olduğunu hatırlatarak Türkiye’de ehliyet yönergesinin değiştirildiğini söyledi. Prof. Dr. Erişen, her ağır vasıta ehliyeti alan şoförün mutlaka bir kulak burun boğaz doktoruna görünmesi gerektiğini vurgulayarak, şunları söyledi:
''Uyku apnesi çıkan şoförün mutlaka tedavi gördüğü belgelenmeli. Tüm ağır vasıta şoförlerine ehliyet veren hekimler, eğer uyku apnesi şüphesi varsa uyku testi yapmak zorunda. Uyku apnesi olan kişiler 2 - 3 kat daha fazla trafik kazası yapıyorlar. Yine iş kazaları da bu hastalarda daha sık görülüyor. Daha da önemlisi kazaların ölümcül olma riski de artıyor. Bunun nedeni şu; uyku apnesi olmayan şoför kaza esnasında refleks olarak bir iki şey yapabiliyor ve kaza daha az ölümcül oluyor. Ama uyku apnesi olan kişi direksiyonda uyuduğundan direkt çarpıyor.''
Uyku apnesinde en popüler yöntem
Apne tedavisinde uygulanan cerrahi yöntemler arasındaki en önemli yenilik, damak implantları. Bu tedavide yumuşak damak bölgesindeki geceleri çöken ve hava yolunu tıkayan dokular implant ile desteklendiği için tıkanıklık engelleniyor.
Yumuşak damak bölgesindeki gevşeyen dokuya üç adet yaklaşık 1.8 santimetre uzunluğunda yarı sert üç dikey çubuk yerleştiriliyor. Bu sayede uyku sırasında tıkanmaya ve uykuda nefes durmasına yol açan yumuşak dokunun hava yolunu tıkaması önleniyor. Ayrıca bu yöntem en az 10 yıldır uygulanan ağrısız ve ameliyatsız dokuların radyofrekans yöntemiyle sıkılaştırılması yöntemiyle de kombine edilebiliyor. Kombine tedavi, sonuçları daha başarılı kılıyor.