BİRGUN.NET - Biyolojideki olasılıkla en tartışma yaratan soru bizi genlerimizin mi yoksa çevremizin mi şekillendirdiği sorusudur. Tartışmalar fetal ortamın kimyasının gelişimimiz üzerinde ebeveynlerimizden aldığımız genler kadar etkili olabildiği anne karnına kadar uzanmaktadır.
Bilimciler anne karnında genlerin ve çevrenin etkisini ayırt etmenin yeni bir yolunu buldu. Çözüm, döllenmenin laboratuvar ortamında oluşturulduğu (in vitro fertilizasyon: IVF) ve genetik bir yakınlığı olmayan kadınların rahimlerine yerleştirilen bebeklerle ilgili gözlemlerde yatmaktadır.
Londra Üniversitesi’nden psikolog Frances Rice başkanlığındaki bir araştırma ekibi, gebelikte sigara kullanımı ile ilişkili olduğu düşünülen iki özellik üzerinde odaklanmışlardır: düşük doğum ağırlığı ve antisosyal davranışlar. Uzmanlar sigara dumanından kaynaklanan karbon monoksitin düşük doğum ağırlığına sebep olabileceğine inanmaktadır, ancak öfkeli mizaca ve asi davranışlara genlerin mi yoksa prenatal çevrenin mi neden olduğu konusunda farklı görüşler mevcuttur. Araştırmacılar İngiltere’de 1994 ile 2002 yılları arasında IVF ile dünyaya gelen bebeklerin tıbbi kayıtlarını incelemişlerdir. Yaklaşık dörtte birinin anneleri ile genetik bağı bulunmamaktadır ve yüzde 6’sının annesi gebelikleri sırasında sigara kullanmıştır.
Anneleri ile genetik ilişkiye sahip olup olmamalarından bağımsız bir şekilde anneleri gebelikte sigara kullanan bebeklerin yüzde 11.4’ü sigara kullanmayan annelerin bebeklerine göre daha düşük kilolu olarak dünyaya gelmişlerdir. Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinin bu haftaki sayısında yayımlanan makalede Rice bulguların doğum ağırlığının anne karnında maruz kalınan çevreyle ilişkili olduğuna işaret ettiğini söylemektedir.
EBEVEYNLERE ANKET
Araştırma ekibi kalıtımla gelen özellikler ve çevrenin antisosyal davranışlara etkisini incelemek üzere, ebeveynlerin doldurmaları için çocukların duygudurumları ve kişilik özellikleri ile ilgili bir anket hazırlamışlardır. 10 puan üzerinden değerlendirilen ankette (10 puan en olumsuz davranışlara karşılık gelmektedir) çocukların ortalama puanı 1.86’dır ve bu değer ulusal ortalamalara benzerlik göstermektedir. Anneleri sigara kullanan çocuklarda ise ortalama puan 2.40 olarak bulunmuştur. Sigara içen annelerin çocuklarını anneleri ile genetik bağı olanlar ve olmayanlar şeklinde gruplandırdıklarında, genetik bağı olan çocukların puanının 2.54 olmayanların ise 1.77 olduğu görülmüştür. Çalışma sonuçlarına göre öfke nöbetleri, kavgacılık ve yalan söyleme gibi davranışların sigara içilen ortamdan çok genetik özelliklerle ilişkili olduğu yorumu yapılmıştır. Bununla birlikte Illinois Üniversitesi’nden psikolog Lauren Wakschlag’ın da vurguladığı gibi araştırmada kullanılan örneklem grubu bir genelleme yapmaya izin vermeyecek kadar küçüktür.