Sayın Türk Psikologlar Derneği Üyeleri ve Değerli Meslektaşlar
Sağlık Bakan'lığının bir genelge ile başlattığı ve psikologların sahibi ve çalışanı olduğu Psikolojik Danışmanlık ve Psikoterapi Merkezlerini kapatılması camiamızda mesleğimize sahip çıkma konusunda geniş katılımlı bir tepki oluşturmuştur. 2010-2012 Genel Merkez Yönetim Kurulu olarak bu süreçte yapılan çalışmalar sizleri bilgilendirmek amacı ile aşağıda sıralanmıştır;
1. Türk Psikologlar Derneği tarafından, üyelerimizden gelen şikayet ve sorunlar çerçevesinde Haziran 2010 dan itibaren Sağlık Bakanlığı'na ve diğer kurumlara şu konularda davalar açılmıştır;
a. Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü?nün Özel Psikolojik Danışmanlık Merkezleri'nin kapatılması hakkındaki Genelgenin iptali ve öncelikle yürütmenin durdurulması,
b. Türkiye İş Kurumu'na KPSS tercih kılavuzunda, Eğitimde Psikolojik Danışma ve Rehberlik veya Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık lisans programlarından birinden mezun olan kişilerinde PSİKOLOG unvanı dahilinde değerlendirilmesini öngören rehberin ve ilgili kısmının yürütülmesinin durdurulması ve iptali.(Bu dava devam ederken Dernek Avukatımıza bahse konu uygulamasının sona erdirildiğine dair bilgi ulaşmıştır).
c. Sağlık Bakanlığı'na bağlı sağlık kurum ve kuruluşlarında görevli personele döner sermaye gelirlerinden ek ödeme yapılmasına dair yönetmelik değişikliği ile ilgili olarak;
i.Tavan Ek Tutarına Esas Katsayılar kısmında PSİKOLOG sınıfı için belirlenen mevcut tavan katsayısının (mevcut katsayı 1,5 dur) iptali ve katsayının 2,5 olarak yeniden belirlenmesi istemi,
ii. "Kurum Personelinin Hizmet Alanı Kadro- Unvan Katsayıları? çizelgesinde Psikologlar için mesnetsiz ve haksız şekilde 0,40 hizmet alanı alan kadro unvan katsayısının iptali ve emsalleri ile aynı seviye olan 0,70"e çıkarılması,
iii. Ek ödemelerin hakkaniyete yönelik yapılması için yürütmenin durdurulması istemi hakkında davalar açılmıştır.
3. TPD İstanbul Şubesi'nin öncülüğünde kamuoyunu bilgilendirici, psikoloji bilimi ve "psikolog" kimliğini tanıtan ilanlar çeşitli gazetelerde (ör. Hürriyet, Milliyet, Cumhuriyet, Sabah) yayınlanmıştır. Bu bağlamda TPD bünyesinde bir "Basın ve Halkla İlişkiler Komisyonu" kurulmuş ve çeşitli medya kanallarında mesleğimizin tanıtılması için çalışmalar yapılması planlanmıştır.
4. Sağlık Bakanlığı Genelgesi ile işyerleri kapatılan üyelerimiz ortak bir karar ve bütünlük içinde bireysel davalar açmışlar ve bu davalar için üyelerimiz değişik kurum ve kuruluşlarda ve bireysel katkıda bulunmuşlardır.
5. Türk Psikologlar Derneği'nin Sağlık Meslekleri Çerçeve Yasası ile İlgili yaptığı görüşmeler;
a. Temmuz 2010 tarihinde Sağlık Bakanlığı'ndan gelen Sağlık Meslekleri Çerçeve Yasa Tasarısı kapsamında, psikologların görev, yetki ve sorumlulukları konusundaki talep üzerine Türk Psikologlar Derneği Başkanı Dr. Nedret Öztan, Prof.Dr. Gonca Soygüt, Prof. Dr. Canan Sümer, Dr. Sedat Işıklı ve Dr. Zeynep Tüzün Bakanlıkta aralıklarla süren bir dizi toplantıya katılmışlardır. Bu toplantılarda Çerceve yasa gereği psikolog ve klinik psikolog tanımları üzerinde durulmuş, diger konuların zaten ilerde yönetmelik ve mevzuatlarla belirleneceği vurgulanmıştır.
b. 11.Ocak.2011 tarihinde Türk Psikologlar Derneği Başkanı Dr. Nedret Öztan ve Genel Sekreteri Yrd.Doç.Dr. Funda Kutlu TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyon Üyesi Milletvekili Lokman Ayva ile hazırlanan Sağlık Meslekleri Çerçeve Yasası kapsamında düşünülen psikolog ve klinik psikolog tanım, görev ve yetkileri ile ilgili olarak görüşülüp, Bakanlığın genelgesi ile yapılan kapatılmaların psikologlar arasında yarattığı endişe ve kaygılar dile getirilmiştir. Bu Yasada klinik psikologların görev ve sorumluluklarının tanımlanmasında Derneğin özellikle vurguladığı tanımlara (özet yazıda verilen) değinilmiştir. Sayın Milletveili bu yasanın komisyona gelmediğini ama geldiğinde bizleri destekleyeceğini söylemiştir. Ayrıca bağımsız yasa ve Oda olma konularına da değinilmiştir.
c. 12.Ocak.2011 tarihinde ise TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyon Başkanı Prof. Dr. Cevdet Erdöl ile Genel Sekreteri Yrd.Doç.Dr. Funda Kutlu, Prof.Dr. Ferhunde Öktem, Prof.Dr. Elif. Barışkın ve Dr. Sedat Işıklı aynı çerçevede görüşülmüştür. Bu süreçte özellikle Derneğin tanımlamalarda önem verdiği konular olduğu ve bu sürecin içinde olmak istediği vurgulandı. Sonuçta Yasa tasarısının Komisyona geldiğinde -ki bunun internet sayfasından da takip edilebileceğini vurguladı- Dernek ile de temas kurulacağını ve Derneğin de her zaman kendisine gelebileceğini söyledi. Bu görüşmede de Oda kurulması ile ilgili olarak bir konuşma geçti. Bağımsız yasa istediği konusu açılınca bu konuda desteklerini istediğimiz belirtildi.
d. Son olarak 12 Ocak 2011 tarihinde Sağlık Bakanı ile Türk Psikologlar Derneği Başkanı Dr. Nedret Öztan, Prof.Dr. Gonca Soygüt, Prof. Dr. Nebi Sümer, Uzm.Psik Emre Konuk'un katılımı ile Genelge, yapılan kapatmalar ve Sağlık Meslekleri Çerçeve Yasası hakkında bir görüşme yapılmıştır. Bu görüşmede Türk Psikologlar Derneği'nin görüşü aşağıdaki metin ile Bakan'a sunulmuştur.
Bu görüşmede de mesleki endişelerimiz dile getirilmiştir. Bakanlık katılımcılarının yönlendirmesiyle, Derneğin meslek tanımları üzerinde ayrıntılı durulmuş, özellikle de klinik psikologların tanı koyma ve psikoterapi yapma yetkileri tartışılmıştır. Kendilerine EFPA'dan gelen psikoterapi yeterliliği belgesi sunulmuştur. Sayın Bakan çalışmaların devam ettirileceğini, bu süreç içinde hem psikologların haklarını hem de ülkenin ihtiyaçlarını dikkate alarak ilerleyeceklerini, dış ülkelerdeki tanımları ve görevleri araştırıp iletmemizi ve çeşitli kurum ve kuruluşlardan görüş alacaklarını belirterek toplantıyı sonlandırmıştır.
SAĞLIK BAKANINA SUNULAN METİN:
Türk Psikologlar Derneği'nin Sağlık Meslekleri Çerçeve Yasası ile İlgili Görüşü
Sağlık Bakan'lığı yayınladığı bir genelge ile psikologların sahibi ve çalışanı olduğu Psikolojik Danışmanlık ve Psikoterapi Merkezlerini kapatmaya başlamıştır. Genelgede ileri sürülen gerekçe; Psikologların bu hizmetleri Psikiyatrlardan bağımsız olarak veremeyecekleri görüşüdür. Bu görüş, 1928 tarihli 'doktor' ve 'hasta' ilişkilerini, yani TIBBİ müdahale gerektiren 'hastalarla' tıp fakültesi mezunu 'hekimler' arasındaki ilişkileri ve hekimlerin devletle ilişkilerini düzenleyen 1219 sayılı "Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarz-ı İcrasına Dair Kanun"a dayandırılmaktadır.
Genelge, Psikoterapiyi ve her türlü Psikolojik müdahaleyi "tıbbi müdahale" olarak yorumlamaktadır. Oysa gelişmiş ülkelere ve özellikle Avrupa Birliği uygulamalarına baktığımızda hiçbir ülkede Psikoterapi ve Klinik Psikoloğun verdiği hizmet tıbbi müdahale olarak görülmez. Bu ülkelerde Klinik Psikologlar bağımsız olarak çalışabilmektedir.
Psikoloji başta sağlık alanında çalışan Klinik Psikoloji olmak üzere, Endüstri-Örgüt, Gelişim, Trafik Psikolojisi gibi çok sayıda uygulama/uzmanlık alanı olan bağımsız bir bilimdir. Sayın Bakanımızdan, ÇERÇEVE YASADA klinik psikologların tanımlanması ve diğer psikoloji uzmanlık alanları için ve meslek yasası için de desteğini istirham ederiz. Türk Psikologlar Derneği'nin, Psikologların faaliyetlerini düzenleyen yasa taslağı ve Klinik Psikolog unvan tanımı Avrupa Birliği normlarına tam uyumlu olarak hazırlanmıştır.
Buna göre Klinik Psikologlar, Psikoloji lisans eğitimi üzerine Klinik Psikoloji alanında yüksek lisans yapmış olan veya Klinik Psikoloji yüksek lisans eğitimi üzerine Klinik Psikoloji doktorasını yapmış olan, psikolojik tanı, değerlendirme ve psikoterapi uygulamalarını ilgili sağlık meslek mensuplarıyla işbirliği içinde çalışarak bağımsız bir şekilde icra eden sağlık meslek mensubudur.
Öneriler:
1. Genelge doğrultusunda alınan kapatma kararının ilgili yasalar yürürlüğe girene kadar durdurulması
2. Çerçeve Meslek Yasasında Klinik Psikolog'ların faaliyetlerini düzenleyen ilkelerde Avrupa Psikologlar Birliği'nin (EFPA) ve Türk Psikologlar Derneği'nin kriterlerinin kabulü
3. Sayın Bakanımızın bir önceki görüşmemizde dile getirmiş olduğu ve üzerinde çalışılan psikolojinin diğer uzmanlık alanlarını kapsayacak bir yasal düzenleme hususuna önderlik etmesini istirham ederiz.
Türk Psikologlar Derneği
Genel Başkan
Dr. Nedret Öztan