Anıl Ekin GÜMÜŞ / HABERTURK.COM
Çağdaş yaşamda, büyük şehirlerde ve zorlayıcı çalışma koşullarında stresin etkisi önem kazanmakta. Bedensel,ruhsal ve toplumsal etkenlerin sonucu organizmanın dengesinin bozulmasıyla ortaya çıkan stres toplum sağlığını tehdit ediyor.
Stresin; Kişiye özgü, bireysel bütünlüğü zorlayıcı, bireyin iyilik halini tehlikeye sokan bir ruhsal durum olduğunu söyleyen Uzman Psikolog Naciye Tokaç, strese zemin hazırlayan faktörleri şöyle sıraladı;
FİZİKSEL: olumsuz çevre koşulları, ısıdaki ani değişiklikler, kalabalık, gürültü, doğal afet, yaralanmalar, bedensel travma vb...
PSİKOLOJİK: Kişilik yapısı ve özellikleri, algılanan tehlike ile ilgili duygu düşünce ve endişeler...
PSİKO - SOSYAL: Sosyal çevre ve ilişkileri, sosyo ekonomik durum, yaşam standartları, aile içi ilişkiler...
STRESİN VÜCUDA ETKİLERİ
Uzman Psikolog Naciye Tokaç, stresin vücuda etkilerini şöyle sıraladı;
Stres durumunda fizyolojik ve psikolojik denge bozulur. Kişi dengeyi sağlamak için fizyolojik ve psikolojik değişimler yaşar. Bunlar:
• Vücut ısısı, solunum, kan basıncında değişimler, kalp atımında düzensizlik, kasa geriliminde artış, gözbebekleri büyür, ağızda kuruma olur.
• Korku,aşırı tedirginlik, gerginlik, anksiyete, dirençsizlik, duyarsızlık, saldırganlık, depresyon, bişlişsel bozukluklar.
• Yorgunluk, bitkinlik, kekeleme, performansta düşme, başladığı işi bitirmede sorunlar, konsantrasyon sorunları, uykusuzluk, uykuya dalmada güçlük, sigara alkol alımında artış gibi belirtiler görülebilir.
İŞ YERİNDEKİ STRESİN NEDENLERİ
* Çalışanların rollerindeki belirsizlik
* Çalışan kişiler arasındaki çatışmalar
* Sorumluluk yükünün fazlalığı
* Yoğun iş yükü
* Katılmak zorunda olunan ama istenmeyen durumlar
* Mekan ve yer sorunları
STRESLE BAŞ ETMENİN YOLLARI
Kişi stresin olumsuz etkilerini azaltmak için birtakım bilişsel ve davranışsal çaba içine girer ve bu başa çıkma stratejilerini bireyin kişilik yapısı, problem çözme becerileri, geliştirdiği düşünme tarzı, belirlemektedir.
Stresle başetmede kullanılan teknikler şunlardır;
• Gevşeme teknikleri
• Problem çözme becerileri geliştirme
• Yeni algılama stratejileri geliştirme
• Etkili iletişim
• Davranışsal olarak kendini kontrol
• Zamanı etkin kullanma
• Egzersiz, spor, diyet
Stres ile etkili şekilde baş etmek için yapabilecekleriniz:
* Stresi siz nasıl yaşadığınızı anlamaya çalışın. Herkes stresi benzer biçimde yaşamaz. Bu nedenle size stres yaşatan durumları ve olayları tespit edin. Stres durumunda nasıl düşündüğünüzü, hissettiğinizi ve davrandığınızı fark edin.
* Stres olmadan önce neler yaşadığınızı fark edin. Öfke, yorgunluk, halsizlik stres durumunuzun sinyallerini veriyor olabilir.
* Stresinizi sağlıklı yollarla yönetmeyi keşfedin. Rahatlama egzersizleri, spor yapmak, aile ve arkadaş desteğini güçlendirin.
*İş hayatında veya evde gün içinde rahatlamak için molalar verin.
* Beden ve ruh sağlığınıza her zaman dikkat edin. Ruh ve beden sağlığını sizi hertür stres faktörüne karşı dayanıklı kılacaktır. Sağlıklı ve dengeli beslenmeye, yeterli uyumaya ve yapmaktan keyif aldığınız bir sporu yapmaya çalışın. Ne kadar yoğun olursanız olun, tatil planlarınızı ertelemeyin ya da iptal etmeyin.
* Yaşamınızın değerini ve yaşadığınız her anın değerli olduğunu bilin ve keyfini çıkarın.
* Beklentilerinizin gerçekçi olup olmadığını değerlendirin. Hedeflerinizi küçük ama ulaşabileceğiniz ve sizi büyük hedeflere taşıyacak biçimde belirleyin.
* Kendi kapasitenizi fark edin ve beceri alanınızın dışında kalan taleplere “Hayır” demeyi öğrenin.
* Önceliklerinizi belirleyin. Yapacaklarınızı iyi organize edin.
* Çalışıyorsanız öğle molanızda dışarıda kısa bir yürüyüş yapın.
* Ailenizle, dostlarınız gibi sosyal desteklerinizle daha sık görüşün, sıkıntılarınızı paylaşın.
* “Sen” dili yerine “ben” dilini kullanın
* Stresinizi yönetmekte zorlanıyor, stresin ruhsal ve bedensel etkilerini çok yoğun yaşıyorsanız, bir klinik psikologla görüşüp, destek alarak stresle daha iyi ve etkin bir şekilde baş edebilirsiniz.