Kişi neden soğuk görünür? Bunu isteyerek mi yapar? Bu nitelemede bulunmaya bizi ne sürükler? Soğuk görünüm altında yatan nedenler neler? Hangi durumlarda kişi soğuk bir yapı sergiler? Uzmanlar soğuk duruşun gerekçesini birden fazla nedene bağlasa da toplumda kabul gören bir gerçeklik var ki soğuk görünümlü kişiler toplumda çok takdir edilmiyor.
Neden böyle bir yapı sergilediklerinin psikolojik ve nörolojik açıdan değerlendiren ÜsküdarÜniversitesi Feneryolu Polikliniği Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Barış Önen Ünsalver, önemli tespitlerde bulundu.
Önen Ünsalver; "Ötekilere duyarsızlık, empati kuramamak, bebeklikte yeterince sevilmemiş olmak, sıcak bir ebeveyn çocuk ilişkisinin kurulamaması, bağlanma sorunu, güvensiz bağlanma, travma mağduru olmak ve küçük yaşlarda insan eliyle oluşmuş travmalara maruz kalma durumlarının kişilerde soğukluğa neden olduğuna dikkat çekiyor." dedi.
Ünsalver, yardım isteyemeyen, reddedilme endişesi yaşayan, her şeyi kendisi başarabilir ve başarmak zorundaymış gibi hisseden, hatalara tahammülü düşük kişilerin de soğuk gözükebileceğinin altını çiziyor. Ünsalver, obsesif, şizoid, kaçıngan, narsisistik yapılar ile otist ve asperger durumlarının da soğukluk nedeni olabileceğini vurguladı.
"Peki, insan beyninde hangi yapı, karşımızdakinin sıcak ya da soğuk biri olduğu yönünde düşünmemize neden oluyor?" sorusunu da cevaplayan Psikiyatri Uzmanı Barış Önen Ünsalver bu soruya ise şu şekilde cevap verdi:
"Beyinde insula adı verilen bir yapı karşımızdaki kişinin sıcak ya da soğuk bir kişi olup olmadığını yorumlamada etkin. Aynı yapı ortamın fiziksel sıcaklığını da fark etmede etkin hale geliyor.
2008'de yapılan bir deneyde elinde sıcak içecek tutan kişiler ve soğuk içecek tutan kişilerin karşılarındaki insan hakkındaki fikirleri soruluyor. Elinde sıcak içecek tutan kişiler karşılarındaki kişiyi "sıcak" bir kişilik olarak yorumluyor. Başka bir deyişle sıcak içeceği tutan kişinin insulası karşıdaki kişinin sıcak biri olduğu yönünde yanlı yorum yaptırmada aracılık ediyor."
Yrd. Doç. Dr. Barış Önen Ünsalver, kişiyi yorumlamada önyargıların etkili olduğuna da dikkat çekerken, "Koşullanma yorumlarımızı etkiler. 1988'de yapılan başka bir deneyde öğrencilerin yarısına yeni tanışacakları öğretmenin sıcak bir yapısı olduğu diğer yarısına ise soğuk bir yapısı olduğu söyleniyor. Öğretmenin sıcak olduğu söylenen öğrenciler öğretmeni kendilerine yakın, tartışmaya açık ve öğretmenlik becerisi yüksek olarak değerlendirmişler." şeklinde konuştu.
Dışlanan kişinin vücut ısısı düşüyor
Başka bir çalışmada, sosyal bir ortamdan dışlanmanın vücut sıcaklığında ölçülebilir düşmeye neden olduğunu gösterdiğine dikkat çeken Ünsalver, dışlanıldığı bir anıyı hatırlayan kişilerin vücut sıcaklığın da düşüş görüldüğü, dışlanan kişinin sıcak yiyecek ve içeceklere yöneldiğini kaydetti.
Barış Önen Ünsalver soğukkanlı durmak ile soğukluğun aynı şeyler olmadığını da ifade etti.
Soğukkanlı olmak ve soğukluk aynı şey değil
Ünsalver, "Soğukkanlı kişi, zorlu durumlar karşısında panik yapmadan işe yarar bir çözüme ulaşmaya çabalar. Soğuk bir kişi ise böyle durumlarda tamamen sorundan uzaklaşıp çözümsüzlüğe gömülebilir. Bir nevi dona kalır. Bazı insanlar size uzak ve soğuk gözükebilir ve onlarla iletişim kurmak ve yakınlık sağlamakta zorlanabilirsiniz. Soğuk görünmenin altında bir kişilik bozukluğu yatıyor olabilir." dedi.
Ünsalver açıklamalarını şöyle sürdürdü:
Korku soğukluk nedeni!
"Kişilik bozuklukları arasında en fazla şizoid kişilik bozukluğunda çevreye soğuk gelen bir yapı vardır. Şizoid kişilik bozukluğu olan kişi yakın ilişki kurma ihtiyacı duymaz ve yakınlıktan hoşlanmaz. Çoğunlukla tek başına yapabileceği etkinlikleri seçer. Keyif aldığı çok az etkinlik vardır. Başkalarının eleştiri ve yüceltmelerine umursamaz bir tavır sergiler. Öfkelerini doğrudan ifade edemezler. Hayal aleminde gibidirler. Şizofreni ya da duygu durum bozukluklarından bağımsız bir tablodur. Soğuk duruşun arkasında korku duygusu vardır. Şizoid kişilik bozukluğunun şizofreniye dönüşme riski düşüktür."
Aşırı önem de soğukluğa neden oluyor...
Sosyal fobisi olan kişilerin yakınlık kurmakta zorlandıklarından ve eleştirilmekten korktuklarından soğuk gözükebildiklerini söyleyen Ünsalver, aslında sosyal fobiklerin yoğun bir şekilde insanlarla ilişki kurma ihtiyacı duyduklarını belirtti.
Bazı obsesif kişilerin de düzene, kurallara, resmiyete ve gerçekçiliğe çok önem verdiklerinden insanlara mesafeli bir duruş sergileyebildiklerini belirten Ünsalver bu kişilerin bu nedenle fazla yakınlıktan hoşlanmadıklarını ifade etti.
Kimi narsisistik (ben merkezci) kişilerin kendilerini üstün gördükleri kişiler karşısında soğuk ve ezici bir tutum içinde olabileceğini kaydeden Ünsalver, bu kişilerin kendi hayatlarını anlatmaktan zevk alabilecekleri gibi sizin hayatınızı da hiç merak etmeyebilecek türden kişiler olabileceğini dile getirdi.
Ünsalver, empati kurma becerisi bozuk ya da yetersiz kişilerin de çevrelerindeki kişilerin yaşadığı sorunlar karşısında tepkisiz ve duyarsız kalarak soğuk bir insan görüntüsü çizebileceğini hatırlattı.