ŞÜKRAN ÇİFCİ / YENİ ŞAFAK
Ruh Sağlığında İnsan Hakları Girişimi'nin (RUSİHAK) gerçekleştirdiği bir projeyle zihinsel engelli ya da psikolojik sorun yaşayan bireyler ve aileleri için yasal haklarını anlatan bir hukuki danışma hattı açıldı.
Uzmanları arayan ve yardım isteyenler arasında psikolojik rahatsızlığı nedeniyle evlenme yetkisi bulunmayan kişiler de bulunuyor.
Türkiye'de psikiyatrik teşhis almış ve zihinsel engelli bireylerin sorunlarının kamuoyunda görünür bir hale getirilmesi ve bu kişilerin toplumsal yaşama katılımlarını teşvik etmek amacıyla kurulan RUSİHAK 'ı (Ruh Sağlığında İnsan Hakları Girişimi) ve yardım hattını derneğin yönetim kurulundan Duysal Karakuş ve Can İlbey ile konuştuk. Türkiye'de zihinsel engellilerin ve psikiyatrik teşhis almış kişilerin karşılaştıkları sorunlarda danışacakları bir kurum olmadığını belirten Karakuş: 'Kişiler nereye gideceklerini ve ne yapacaklarını bilemiyorlar, yanlış yerlere gidilebiliyor ve yanlış teşhisler konuluyor, dolayısıyla yanlış hizmetler veriliyor.' diyor.
YARDIM DEĞİL, SAVUNUCULUK DERNEĞİ
RUSİHAK-ALO hattına 0212 225 27 65 numarasıyla ulaşılıyor. Telefonda önce uzman bir psikolog sizi karşılıyor, siz hakkında bilgi almak istediğiniz konuyu soruyorsunuz ve psikolog size yardımcı oluyor, eğer durum hukuksal bir alana giriyorsa psikologlar sizi derneğe bağlı bir avukata yönlendiriyor ve sorun hakkında yasal olarak yapılması gereken şey üzerinde duruluyor. Derneğin, 2005 yılında sorun yaşayan kişiler ve onların yakınlarının ağırlıkta olduğu kişiler tarafından kurulduğunu söyleyen Can İlbey de RUSİHAK'ı şöyle anlatıyor: 'Biz eksik kalan yasaları değiştirmeye, hak ihlal edildiği durumlarda da bu insanlara yardımcı olmaya çalışıyoruz. Kuruluşumuzdan itibaren hak ihlaliyle ilgili epey bir başvuru oldu, bunlardan bazıları, isteksiz bir şekilde hastaneye yatırıldığını, ne yapması gerektiğini soruyor, bir arayanımız da gerekli olmadığı halde vesayet altına alındığını, evlenmek istediğini ama imza yetkisinin kendisinde olmadığından dolayı mağdur olduğunu, ne yapması gerektiğini danıştı, şimdi onunla ilgili hukuksal mücadelemizi başlattık. Bunun dışında zihinsel engelli kişilerin hakları, alması gereken maaş gibi sorular da sıkça soruluyor.'
Türkiye'deki kurum temelli hizmetlerin hem kişilerin hem de ailelerin ihtiyaçlarını karşılamadığını ve sorunları çözmediğini belirten yöneticiler, "Dünyada toplum temelli hizmet modeli var. Bunun odak noktası sorun yaşayan bireydir. Onun kendiyle ilgili kararları kendisi vermesi, bunun için bazı hizmetler sunulması, üretmesi, bağımsız yaşaması, kısacası herhangi bir birey hayatını nasıl sürdürüyorsa o şekilde sürdürebilmesi için verilebilecek tüm hizmetlerin verildiği bir sistem bu. RUSİHAK-ALO hattı çalışmamızla da kişilere hukuki hizmetini toplum örgütlerinin vermesi değil, kişilerin kendisinin bunu sağlamasını amaçlıyoruz" diyor.
Bundan sonraki projelerinin de yine çok önemli olduğunu düşündükleri bir eksiklik üzerine olduğunu söyleyen Karakuş, zihinsel ve psikiyatrik sorunları olan kişilerin pratikte yapacakları şeylerle ve haklarıyla ilgili ellerinde bulundurabilecekler bir broşür hazırlamak istediklerini belirtiyor ve şunları ekliyor: 'Bu broşürlerle kişiler, ne yapabileceklerini öğrenecek ve haklarıyla ilgili daha fazla ve net bilgi sahibi olabilecekler. Yasalarda yapılacak değişim ve bu alanda avukat yetiştirmek projemizin başlıkları arasında.'
RUSİHAK herkese açık!
Yaşanan insan hakları ihlallerinin yanı sıra ruh sağlığı sorunları, kamuoyunda marjinal bir sorun olarak görülmekte, toplumun genelini etkileyen boyutları göz ardı edilmektedir. Bu sorunlardan hareketle 2003-2006 yılları arasında birlikte çalışmalar yürüten, sorunu birebir yaşayan 'deneyimle uzmanlaşmış' kişilerden ve farklı alanlarda uzmanlardan oluşan 'Ruh Sağlığında İnsan Hakları Girişimi' dernekleşti. Dernek, konuyla ilgilenen herkesin katılımına açık.
İster zihinsel engelli ister psikiyatrik sorun yaşayan biri olalım. Yasal haklarınızı öğrenmek için RUSİHAK-ALO ( 0212 225 27 65) hukuki danışmanlık hattını arayabilirsiniz.