Tüm bu soruların cevaplarını Uzman Psikolog Yasemin Aydoğdu açıkladı.
Aile yakınının ya da yakın bir arkadaşın ölümüne şahit olmak, ölümcül hastalık veya kazayla karşılaşmak, ayrılık gibi durumlar kişileri etkileyen travmatik durumlardandır. Bu tip olayların sonrasında kişi, bazı ruhsal belirtilerle karşılaşabilir. Belirtiler genellikle olaydan sonraki 3 gün içinde başlar, fakat aylar veya yıllar geçtikten sonra da başlayabilir. Kişinin stresli olduğu zamanlarda tepkiler artabilir. Belirtilerin bir kaçı ya da çoğunluğuyla da karşılaşılabilir.
İstem dışı olarak sıkıntı veren anılar kişinin sürekli aklına gelir. Kişi travmatik olayları tekrar oluyor gibi hissedebilir. Travmatik olayları anımsatan durumlarla karşılaşınca yoğun veya uzun süren sıkıntı yaşarlar.
Travmatik olayla ilgili, sıkıntı oluşturan anı, düşünce ve duyguları ortaya çıkaran kişilerden, mekanlardan, sohbetlerden, aktivitelerden, nesnelerden uzak dururlar. Travmatik olayın önemli bir kısmını hatırlayamama yaşanabilir.
Kendisi, diğer insanlar veya dünya ile ilgili devamlı ve abartılı olarak olumsuz inançlar oluşur. “Ben kötü bir insanım, insanlara güvenilemez” gibi.”
Travmatik olayın sebep ve sonucuyla ilgili kişinin kendisini veya diğer insanları suçlamasına yol açan düşünceler oluşur. Korku, dehşet, öfke, suçluluk ve utanç gibi olumsuz duygular başlar. Mutluluk ve sevgi gibi olumlu duyguları yaşayamazlar.
İnsanlara veya nesnelere karşı sözel ya da sözel olmayan saldırganlıkla dışa vurulan, kızgın davranış ve öfke patlamaları yaşama durumu olur.
Kendine zarar veren davranışlarda bulunurlar. Sürekli tetikte olurlar. İrkilme tepkileri gösterirler. Odaklanma sorunu yaşarlar. Uykuya dalmakta ya da uykuyu devam ettirmede zorluk olur. Rahat uyuyamazlar. Toplumsal ya da işle ilgili alanlarda düşmeye sebep olur.
Psikolojik travmalar nasıl atlatılır?
Kişinin rahatlayabilmesi için öncelikle olayı kabullenmesi gerekir. Olumsuz duygu ve düşüncelerinin azalması için arkadaş çevresiyle görüşmeye devam etmeli, daha önce katıldığı etkinlikleri sürdürmeli, rahatlatıcı etkinlikler yapmalı, iş yerine gitmeye devam etmelidir.
Aile ve arkadaş çevresiyle olumsuz duygu ve düşüncelerini paylaşmak kişiyi rahatlatır. Olumsuz duygular ve düşünceler bir deftere yazıldığında da rahatlama sağlanır ve kabullenmek kolaylaşır.
Spor yapmak, müzik aleti çalmak, resim yapmak, el işleri ile ilgilenmek, bitki yetiştirmek, yapboz ve kitap okumak gibi hobiler kişinin dikkatini başka tarafa çekeceği için rahatlatır.
Baş edilemeyen durumlarda bir uzman yardımı almak gerekir. Travma, çözülebilen bir sorundur. Hipnoterapi ve psikoterapi bu konuda en etkili yöntemlerdendir.