Öğrencilerin psikolojik durumuyla okul başarıları arasında ciddi bir ilişki vardır. Birçok öğrenci başaramama korkusu, yetersizlik duyguları, uyum problemleri, okul fobisi vb. psikolojik problemlerden dolayı derslerine yeterince motive olamaz ve gerçek performanslarını ortaya koyamazlar.
Bu yönüyle öğrencinin psikolojik anlamdaki 'rahatlığının' okul başarısı için bir ön koşul olduğunu söyleyebiliriz.
Psikolojik problemleri olan öğrenciler, çoğu kez huzursuz ve gergindir. Kaygı düzeyleri oldukça yüksektir. Aşırı tepkide bulunur ve zaman zaman öfke patlamaları yaşayabilirler. Ders çalışmaya karşı isteksizdir. Sınavlarda çok heyecanlandıkları için bildikleri soruları dahi yapamayabilirler. Ayrıca özgüvenleri zayıf olduğundan derslerde anlayamadığı konularda bile soru sormaktan çekinirler. Öğrencilerin yaşadığı psikolojik problemlerin 4 temel sebebi vardır.
Ailenin yanlış yaklaşımı: Ebeveynin, çocuğun ders başarısına ilişkin yüksek beklentiye girmesi, aşırı eleştirel olması ve baskıcı bir tutum sergilemesi çocukta yoğun bir kaygı oluşturur. Ayrıca ebeveynin çocuğunun iyi yanlarından ziyade yetersiz yanlarına yoğunlaşması, çocukta kendine güvensizliğe yol açacaktır.
Okuldan kaynaklanan faktörler: Okulda eğitim için uygun bir ortamın olmaması, öğrencinin öğretmenleriyle yeterince diyalog kuramaması, öğretmen ve idarecilerin aşırı otoriter ve ilgisiz davranması öğrencinin okuldan soğumasına ve öğretmenlerine karşı 'pencerelerini kapatmasına' sebep olacaktır.
Arkadaş grubunun olumsuz etkisi: 'Kafa dengi' arkadaş bulamamak ve akranları tarafından 'dalga geçilmek' birçok öğrenci için önemli bir stres sebebidir. Dalgaya alınan öğrenci, yoğun bir şekilde değersizlik duyguları yaşar ve içine kapanır. Derslerde pasif kalmayı tercih eder ve zamanla okuldan soğur.
Öğrencinin kişisel problemleri: Arkadaşlarıyla kendisini kıyaslaması ve onlara nazaran "yetersiz" olduğunu düşünmesi, aşırı çekingen ve alıngan olması, okulda karşılaştığı problemler karşısında çabuk pes eden bir kişilik yapısına sahip olması bu kategoride ele alınabilir.
Rehberlik servisiyle diyaloğa geçin
Ebeveyn, çocuğunun okulda yaşadığı psikolojik problemler karşısında duyarlı olmalı. 'Zamanla geçer' düşüncesiyle hareket etmemeli. Problemin çözümü için çocuğunun öğretmenleri ve rehberlik servisiyle diyaloğa geçmeli. Çocuğunu başkasıyla kıyaslamamalı ve onun 'kapasitesi' hususunda gerçekçi davranmalı.
Öğrencinin problemlerini paylaşma ve yeri geldiğinde ona psikolojik destek verme anlamında sınıfındaki lider vasıflı öğrencilerin desteğinin alınması yararlı olur. Bu destek öğrencinin değerli olduğunu düşünmesini ve daha dirençli olmasını sağlar. "Kafaya taktığın şeye bak. Bundan dolayı mı üzülüyorsun?" şeklindeki ifadelerle öğrencinin problemleri hafife alınmamalı. Anne ile baba arasında sağlıklı bir iletişim olmalı. Huzursuz ve kaygı verici bir ev ortamının öğrencinin ders başarısının yanı sıra duygu dünyasını da olumsuz yönde etkileyeceği unutulmamalı.
AKIN YILDIRIM / ZAMAN
*Özel Balıkesir Fırat Lisesi Rehber Öğretmeni