Süpervizyon gibi çoklu ilişkiler içeren bir sürece dair teori ve modeller oluşturmak ve bunları uygun biçimde ölçen araçlar geliştirmek zor olmakla birlikte, yıllar içerisinde süpervizyon konusunda yapılan araştırmalar artış göstermiştir. Süpervizyona dair var olan modeller en genel itibariyle iki kategoriye ayrılabilir. Bunlardan ilki psikoterapi teorilerini temel alan modeller ve diğeri de süpervizyon özelinde geliştirilen modellerdir. Psikoterapi teorilerini temel alan modeller, benimsenen psikoterapi teorisinin varsayımlarının süpervizyon sürecine de uygulanabileceğini savunmaktadır. Süpervizyona özgü modeller ise teorik yaklaşımdan bağımsız olarak süpervizyonun kendi ilişki sistemlerini ve doğasını dikkate alarak geliştirilmiştir. Süpervizyona özgü modeller, gelişimsel modeller ve süreç modelleri olarak ikiye ayrılmıştır. Gelişimsel modellerde amaç, deneyimsiz bir terapistin nasıl bir uzmana dönüştüğünü anlamaya çalışmakken süreç modelleri süpervizyon sürecinin kendisini incelemektir. Literatürde başka modeller de olmakla birlikte bu makalede gelişimsel modeller içinde en sık kullanılanlardan Loganbill, Hardy ve Delworth Modeli, Bütünleşmiş Gelişimsel Model (BGM), Sistemik Bilişsel- Gelişimsel Süpervizyon Modeli, Rønnestad ve Skovholt’un Yaşam Boyu Gelişim Modeli ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Süreç modellerinde ise en sık kullanılanlardan Ayrıştırıcı (Discrimination) Model ve Sistem Yaklaşımı ayrıntılandırılmıştır.
GİRİŞ:
Birçok uzmanlık alanında mesleğe yeni katılanların pratik anlamda gelişmesi için bir eğitim yaklaşımı takip edilir. Süpervizyon da sağlık alanında hizmet veren farklı meslek grupları için önemli bir yere sahiptir. Süpervizyon, genel itibari ile bir işi öğrenme yolunda daha deneyimli birinin gözetiminde olma ve geribildirim alma yoluyla öğrenme şeklinde tanımlanabilir. Bu şekilde tanımlandığında mesleki eğitimde çok geniş bir yeri olduğu anlaşılacaktır. Bir öğretmenin önce stajyer olarak çalışarak başka bir öğretmenden yapılan işi öğrenmesi veya kendi yaptığı işe geribildirim alması; bir stajyer doktorun hocaları ile hasta takip ederek onların bilgi ve deneyimleri ile kendini geliştirmesi veya bir motor ustasının yanında işe girmiş bir çırağın ustasından öğrenme yolu ile deneyim, bilgi kazanması gibi örneklerin hepsi bilgi ve becerinin daha önce benzer yollardan geçmiş kıdemli bir meslektaştan uzmanlık alanının başındaki kişilere aktarılmasına örnek oluşturabilir. Daha deneyimli bir meslektaşın yanında öğretmen, öğretmen gibi düşünmeyi; avukat, avukat gibi düşünmeyi; psikolog da psikolog gibi düşünmeyi ve sorgulamayı öğrenmektedir. Motor beceri veya performans gerektiren becerilerde süpervizyon almak gerekli değilken klinik beceri kazanmak için oldukça önemlidir (Dawes, 1994). Örneğin bisiklete binmeyi öğreniyorsanız dengenizi sağlayamadığınızda düşerek geribildirim alırsınız veya bisiklete yön veremediğinizde bir yere çarparak geri bildirim alırsınız. Bu geribildirimlerle yavaş yavaş bedeniniz o işi yapmayı öğrenir ve beceriyi otomatikleştirir. Fakat terapi becerilerinin gelişimi çok farklıdır. Yapılan araştırmalar, süpervizyon olmadan yürütülen seansların terapist adaylarının gelişimini hızlandırmadığını ortaya koymaktadır (Grossl ve diğerleri, 2014; Hill ve diğerleri, 1981; Öst, Karlstedt ve Widen, 2012; Rakovshik ve diğerleri, 2016; Wiley ve Ray, 1986).
Derleme Çalışmanın devamına aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2635755
Görsel ID: Shutterstock 2022993740 numarası ile satın alınmıştır.