İnsanoğlu karşılaştığı sorunlar karşısında psikolojik bütünlüğünü sürdürmek ve benliğin değerlerini korumak amacıyla çeşitli savunma mekanizmaları kullanır. Bu savunma mekanizmaları zor durumlarla baş etmede gerçekten pozitif bir etkiye sahiptirler. Ancak ara sıra kullanılmasında geçici rahatlıklar sağladıkları için sağlık açısından yararlıdır. Sürekli kullanımda ise çevreye uyumu zorlaştırır ve sağlıksız sonuçlara sebep olabilir.
En sık kullanılan savunma mekanizmaları için http://www.psikolojikdanisma.net/savunmamekanizmalari.htm sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
Literatürde politik savunma mekanizmalarıyla ilgili herhangi bir tanım olmasa da politikada ki çeşitli ifade tarzları, davranış biçimleri ve bu kavramların savunma mekanizmalarının işlevleriyle benzerlik göstermesi dolayısıyla ele alınmaya ve değerlendirilmeye değerdir. Burada ifade ettiğimiz kavramlar bilimsel bir araştırmadan ziyade bir gözlem değerlendirilmesi olarak kabul edilmelidir. Gündeme ilişkin gözlemlerimizde son yıllarda ortaya çıkan belli başlı savunma mekanizmaları hakkında aşağıdaki tespitler bulunduk. Bunlar:
I. TOPLUMSAL MUTABAKAT:
İlk olarak Adalet ve Kalkınma Partisi tarafından ortaya atılan bu kavramın içerdiği anlam şudur: “iktidar partileri ile muhalefet partilerinin, işveren örgütleri ile sendikaların, Askeri kurumlar ile Sivil iktidarın ve diğer Sivil Toplum Örgütlerinin ayni müşterekte buluşmalarıdır.*” Kavramın şekillenmesinde tetikleyici temel etken başörtüsüdür. Başbakan Recep Tayip ERDOĞAN tarafından başörtüsü sorununu çözmedeki taban baskısına politik bir cevap olarak ortaya atılmıştır. Yukarıda ki tanım esas alındığında kavramın reel pratik açısından bir geçerliliğinin olmadığı aşikârdır. Çünkü söz konusu kurumların bir araya gelmesi Türkiye reel politiği açısından oldukça zordur. İslami camianın önde gelen yazarlarından Sosyolog Ali BULAÇ’ın ifadesiyle: “Bu, aslında yorgunu yokuşa sürmek veya imkansızı istemek gibi bir şey. Muhafazakar kesim şunu biliyor ki, bazı çevrelerin başörtüsüne evet demeleri “Din Günü’ne kadar” mümkün değildi[1]r” Bizi, kavramı savunma Mekanizması formu içinde değerlendirmeye götüren kavramın içeriksel özellikler şunlardır.
- Adalet ve Kalkınma Partisi tabanından ve muhafazakâr medya ve kesimden gelen baskı sonucu partide oluşan gerginliği azaltma amacı.
- Tabanla yönetim arasındaki bütünlüğü koruma gerekliliği.
- Kavramın soyut bir anlam taşıması
- Reel politik açıdan karşılığının olmayışı.
- Sürekli kullanımında kavramı dillendiren kişi ve kesimlerde inandırıcılığı kaybedip “sık kullanıma bağlı” zarar verici etkisi.
"Toplumsal Mutabakat" kavramı, Savunma mekanizmalarından "Rasyonalizasyon" Akla uygun hale getirme mekanizmasına denk düşmektedir. Bu mekanizmada Sıkıntı veren dürtü yada baskılar akla uygun hale getirilmeye çalışılır. Çözülemeyen Başörtüsü sorununun tabanda oluşturduğu rahatsızlık, mağdur kişilerin çözüm noktasındaki talepleri ve buna benzer dürtülerin oluşturduğu gerginlik "mutabakat" ilkesi ve beklentisi esas alınarak rasyonalize edilmektedir.
Sonraki yazı Mahalle Baskısı