Bir zamanlar refah ve zenginlikleriyle anılan Arap ülkelerinde ekonomik gerileme, siyasi yozlaşma ve yolsuzluk ülkelerin ekonomi ve siyasetinde çatlaklar oluşmasına neden oluyor. 2009'un sonunda dünyayı derinden sarsan Dubai krizi ile başlayan çözülme şimdi diğer Arap ülkelerinde kendini gösterdi. Son olarak Tunus'ta Bin Ali'nin devrilmesinin ardından aynı dertten muzdarip olan Ürdün, Moritanya, Cezayir ve Yemen'de haftalardır protesto gösteriler düzenleniyor. Bunların en ağırlarından biri de Mısır'da devam ediyor.
ANA DAMARI TURİZM VE SÜVEYŞ KANALI
72 milyonu aşkın nüfuslu ülke, Arap dünyasının ikinci büyük ekonomisi durumunda olmasına rağmen 20 milyar doları aşkın dış borca sahip. Petrol, tekstil, tütün ve fosfata dayanan ekonomi güçsüz ve gelir dağılımında adaletsizlik diz boyu. Ülkenin en önemli geçim kaynaklarının başında turizm ve Süveyş Kanalı geliyor. Ülkede ekilebilir alan toplam yüzölçümünün yüzde 3'üyken tarım, Gayri Safi Milli Hasıla'nın yüzde 13'ünü oluşturuyor. Ülkenin en önemli problemlerinin başında işsizlik geliyor. Çalışan nüfusun yüzde 25'i işsiz. Mısır son yıllarda özelleştirme çalışmaları ile bu problemlerin üstesinden gelmeye çalışıyor.
STARNDARTLARI DÜŞTÜ
Arap akademisyenler tarafından BM için yapılan bir araştırmada dünyada son 20 yılda en fazla Arap devletlerinde hayat standartlarının düştüğü belirtildi. 1980'lerden itibaren ekonomik anlamda yerinde sayan birkaç devlet dışında Arap ülkeleri, büyüyemedi. Hızlı nüfus artışına karşın Arap ülkelerinde ekonomi gelişemedi. Örneğin 1980-2000 yılları arasında en büyük Arap ekonomisine sahip olan Suudi Arabistan'da kişi başına gelir reel fiyatlarla 12 bin 982 dolardan 7 bin 231 dolara indi. Cezayir'de ise yapılan tahminlere göre 2010 yılında, yalnızca doğal gaz ve petrol ihracatından 56-57 milyar ABD Doları gelir elde etti. Bölgede asıl sorun ise çok büyük doğal zenginliklerin üzerinde yer alan ülkede halka düşük standartların dayatılması.
BUNALIM İÇİNDELER
Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu'na göre 2050 yılında nüfusları 650 milyona çıkacak olan Arap ülkelerinin büyük bir bölümü ekonomik kriz içinde. Arap aydınlarına göre bu kriz birinci dünya savaşı ile bağımsızlıklarını elde eden Arap dünyasındaki en büyük bunalım. Şu ana kadar Dubai krizi ile su yüzüne çıkan bu tip gelişmeler, Tunus'un ardından Mısır ve diğer Arap ülkelerinde kendini iyiden iyiye hissettirmeye başladı.
Petrol krizi geliyor
Mısır büyük bir petrol üreticisi konumunda olmasa da bulunduğu konum itibari ile petrol geçiş yollarının üzerinde yer alıyor. Dünya ticaretinin ise yüzde 8'i yine aynı bölge üzerinden geçiyor. Bölgede şu sıralar doruk noktasına çıkan gerginlik Petrol fiyatlarını psikolojik eşik olan 100 dolar sınırına getirdi. Fiyatlar, 28 ayın zirvesine çıktı. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) Genel Sekreteri Abdullah Salem El-Badri, Mısır'daki krizin artması halinde petrol piyasasında kıtlık riski oluşabileceğini, OPEC'in, gerekmesi halinde üretimini artırarak duruma müdahale edeceğini söyledi.
20 milyar dolar borcu olan ülkede çalışabilecek nüfusun yüzde 25'i işsiz
Arap dünyasının ikinci büyük ekonomisine sahip Mısır'ın 20 milyar doları aşkın dış borcu var ve çalışan nüfusun yüzde 25'i işsiz. Petrol, tekstil, tütün, turizm ve fosfata dayanan ekonomi güçsüz ve gelir dağılımında adaletsizlik var. Son dönemlerde içten içe kaynayan ülkelerin başında gelen Mısır'da düzenlenen bir kamuoyu araştırmasına katılanların yüzde 65'i, işsizlik probleminin Arap gençlerin karşı karşıya kaldığı en önemli sorun olduğunu söylüyor. 310 milyon nüfusa sahip olan Arap dünyasının 115 milyonluk işgücü nüfusuna ulaştığı, 115 milyon kişiden 25 milyonun işi olmadığı, bunun da işgücü nüfusunun, 21,7'sinin işsiz olduğu anlamına geliyor. Bu oranın genç nüfus içerisinde yüzde 53'e kadar yükselirken, işsizlik Irak, Filistin, Yemen ve Cezayir'de yüzde 30, Tunus ve Fas'ta yüzde 17, Ürdün'de yüzde 14, Mısır, Suriye ve Lübnan'da yüzde 11civarında.
Liderler tedirgin
Mısır, Ürdün, Moritanya, Cezayir ve Yemen'de haftalardır devam eden eylemlerde lüks içinde yaşayan Arap liderleri, yolsuzluk ve hayat pahalılığı protesto ediliyor. Ülke liderleri ise tedirginlik içinde.
Cezayir Devlet Başkanı Abdulaziz Buteflika Cezayir'de 19 yıldır başkanlık görevini yürütüyor.
Ömer Hasan El Beşir, Bölgenin bir diğer sorunlu ülkesi Sudan'da 17 yıldır başkanlık görevinde.
Muammer Kaddafi Libya'da 41 yıldır hüküm sürüyor.
Sabancı Mısır'daki üretimini durdurdu
Sabancı Holding iştiraklerinden Temsa Global ve Kordsa Global'in Mısır'da faaliyet gösteren tesislerinde, ülkede yaşanan olaylar nedeniyle bir hafta süreyle üretime ara verildi.
Sabancı Holding Lastik, Takviye Malzemeleri ve Otomotiv Grup Başkanı Mehmet Pekarun, konuya ilişkin yazılı açıklamasında, 'Tesislerde görev yapan çalışanlarımız haftasonu itibarıyla Türkiye'ye dönüş yaptı. Ülkede yaşanan olaylar Temsa Global ve Kordsa Global'in üretim tesislerini direkt etkilememekle birlikte sokağa çıkma yasağı uygulaması ve iletişim olanaklarının kısıtlanması nedeniyle bu kararı aldık" dedi.
Yenişafak