Çocukta bir görme sorunu olup tahtayı iyi göremediğinde, iyi duyamadığında, demir eksikliği anemisi veya bir beslenme yetersizliği olduğunda okul başarısı olumsuz etkilenebiliyor. Bunun için gereken tetkiklerin yapılmasını öneren Dr. Özlem Altay Yücel, okula yeni başlayacak çocuklarda görülen önemli sorunlardan birinin de yeni bir düzene alışma konusunda yaşandığını söylüyor.
Okul çocuklarına uyku düzeni ve beslenme alışkanlığı kazandırma konusunda ailelere önemli görevler düştüğünü anlatan Bakırköy Acıbadem Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Özlem Altay Yücel, sorularımızı yanıtlamaya devam ediyor.
Okula başlayacak çocuğun uyku düzeni nasıl ayarlanmalı?
Daha tatil bitmeden bir hafta önce uyku saatleri öne çekilmeli. Bu büyük çocuklar için de geçerli, örneğin gece 11’de uyuyorsa okul dönemi sabah 7’de kalkması çok zor. O yüzden bir iki hafta önceden yatma saati 11’e, sonra da 10’a çekilmeli. Aslında bir çocuğun normalde akşam 9 - 10 arasında uyuması gerekir. Uyku süresi ise en az sekiz saat, ortalama ise 10 saat olmalı. Buna mutlaka özen gösterilmeli.
Çocukta uyku düzensizliği varsa okul başarısını nasıl etkiler?
Bazı çocuklarda horlama ve uykuda sık sık uyanmalar görülebilir. Bu çocuklar uykusunu yeterli alamadığı için gündüz uyuklamaları olur ve okul başarısı düşebilir. Çocuk kendini gündüz çok yorgun hisseder, uyuma isteği duyar.
Horlayan çocuk için neler yapılmalı?
Ağzı açık uyuma veya uykuda dolaşma gibi şikâyetleri olan bir çocukta önce geniz eti sorunu olup olmadığı araştırılmalı. Bunun için iyi bir kulak burun boğaz muayenesi yapılıp geniz eti ve bademcik büyüklüğü açısından değerlendirilmesi gerekiyor. Bu değerlendirme sonrası uyku laboratuvarında bunun araştırması yapılabilir.
Kahvaltı atlanmamalı
Peki çocuğun beslenmesinde aileler nelere dikkat etmeli?
En önemlisi bazı çocuklar sabahın erken saatlerinde iştahsız oluyorlar. En azından bir bardak süt mutlaka içirilmeli. Çok kahvaltı yapamıyorsa da özendirilmeli. Tost gibi bir şey mutlaka yanında götürmek için hazırlanmalı.
Okul başarısını etkileyen psikolojik faktörler nelerdir?
Okul korkuları, hem okula yeni başlayan çocuklarda hem de büyük çocuklarda görülebiliyor. Okula yeni başlayan bir çocukta okulda kaybolma veya okulda unutulma, yemek yeme ve tuvalete gitme konusunda ya da başarısız olma, dersi anlayamama gibi korkular olabilir. Bunlar hem anne babalar hem de rehber öğretmenler aracılığıyla yenilmeli. Çocuklardaki önyargılar azaltılmaya çalışılmalı.
Bu korkunun aşılabilmesi için anne babalar neler yapmalı?
Okula yeni başlayan çocuklara mutlaka evde okula özendirici konuşmalar yapılmalı. Hatta okul önceden gezdirilip okulda neler yapıldığı, neler öğretileceği anlatılmalı. Yeni arkadaşlar edineceği söylenmeli. Okul bittikten sonra onu almak için anne babasının orada olacağı söylenerek güven duygusu aşılanmalı. Bu tip şeylerle okul korkusu yenilmeli.
Eğer çocuk bu korkuyu aşamıyorsa bir uzmana yönlendirilmesi gerekir mi?
Bu konuda bir pedagog, bir çocuk psikiyatristinden mutlaka yardım alınmalı. Çünkü bu da okul başarısını çok etkileyen bir konu.
Bunları unutmayın!
Okula başlamadan öncelikle tam bir fizik muayene yapılmalı, akciğerlerde bir sorun olup olmadığına bakılmalı.
Çocukluk çağında sık rastlanan demir eksikliğine bağlı kansızlık durumunda beyine yetersiz oksijen gittiği için çocuklar okulda dikkatsiz ve dolayısıyla başarısız olur. Bu nedenle kesinlikle kan tetkikleri yapılmalı.
Okula başlayacak çocukların diş doktoruna da başvurmasında fayda var.
Özellikle başta ailesinde görme kusuru olan çocuklar ve okul çağı dönemine kadar hiç göz muayenesi olmamış çocukların bir göz hastalıkları uzmanı tarafından muayene edilmesi şart.
Okullarda hijyen açısından sorunlar yaşandığından dışkıda parazit olup olmadığının da araştırılması gerekir. Parazit çocuklarda halsizlik, dikkatsizlik, kansızlık yapar.
Omega-3 okul başarısını arttırır
Okul başarısını artıran besinler var mı?
Son günlerde omega-3 balık yağı çok popüler oldu. Derslerde başarı artırdığına dair birtakım yayınlar var. Bu nedenle çocukların balık yemesini öneriyoruz. Öncelikle düzenli ve dengeli beslenmeyi tavsiye ediyoruz. Ancak çocuk sağlıklı beslenemiyorsa balık yağı takviye olarak verilebilir.
Grip aşısı her çocuğa yapılmalı mı?
Eylül, ekim, kasım döneminde grip aşısını yapıyoruz. Altı aydan itibaren çocuklara grip aşısı önerilmekte. İlk seferinde iki doz, daha önce aşılanan çocuklara tek doz yapılıyor. Grip aşısını öneriyoruz çünkü çocuğun sık enfeksiyon geçirip okuldan geri kalmasını ve üzerine boğaz, kulak enfeksiyonu eklenmesinin önüne geçebiliyoruz.
Ayşegül Aydoğan Atakan
Milliyet