Fırat Üniversitesi (FÜ) Fen Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Yaman yaptığı açıklamada, dünyada hava kirleticileri arasında ilk sırayı alan polisiklik aromatik hidrokarbonlar (PAH), kurşun, pestisit ve tütün dumanı gibi toksik maddelerin özellikle anne karnındaki ve 0-6 yaş grubundakiçocukların IQ değerlerini ciddi oranda düşürdüğünün 1970'li yıllardan beri yapılan araştırmalarla ortaya konulduğunu belirtti.
Özelllikle büyük kent merkezlerinde artan insan faaliyetlerine bağlı olarak egzoz, ev ve fabrikabacalarından atmosfere yayılan benzo(a)piren gibi PAH'ların, tetraetil kurşun ve poliklorofenil gibi toksik bileşiklerin havadaki konsantrasyonunun sürekli artmakta olduğunu ifade eden Yaman, şunları söyledi:
"Uzmanlar tarafından kan kurşun düzeyindeki her 1 mikrogram/desilitrelik artışın IQ'da 0,25 puan azalmaya neden olduğu saptanmıştır. Amerika'da yapılan bir araştırmada ise PAH ve poliklorofenil gibi toksik maddelerin solunması sonucu IQ değerlerinde neden olunan azalmanın kurşundan üç kat daha fazla olduğu belirlenmiştir. Ankara'da yapılan bir araştırmada ise trafiğin yoğun olduğu bölgelerde yaşayançocukların kan kurşun düzeyleri trafikten uzak bölgelerde yaşayanlarınkinden daha yüksek bulunmuş ve maruziyet süresinin artması ile kan kurşun düzeylerinin anlamlı derecede arttığı saptanmıştır."
KÖYLERDE YETİŞENLERİN IQ'SU DAHA YÜKSEK
Hava kirliliğine maruziyetin daha az görüldüğü küçük kentlerde, ilçelerde ve hiç görülmediği köylerde yetişen çocukların IQ değerlerinin yüksek olmasının bu durumun bir sonucu olarak ortaya çıktığını vurgulayan Yaman, IQsu yüksek taşra çocukların ise öğretmen yetersizliği ve ailelerin bilinçsizliği gibi birtakım nedenlerden dolayı ya okulu bıraktıklarını ya da yeteri eğitim alamadıklarından üniversitekapısından içeri giremediklerini dile getirdi.
İÇ KARIŞIKLIĞIN SEBEBİ, IQ'SU DÜŞÜK YÖNETİCİLER
Üçüncü dünya ülkelerinde baskıcı rejimler nedeniyle iç karışıklıkların eksik olmadığına dikkati çeken Yaman, bunda, elit üniversitelerde sadece şehir merkezlerinde yaşayan elit aile çocuklarının okuyabilmesi sonucunda üst bürokrasinin IQ değeri düşük olan yöneticilerden oluşmasının katkısının büyük olduğunu öne sürdü.
Yaman "Okuma-yazma oranlarının yüksek olması önemli olmakla birlikte, ülkelerin gelişmesi, müreffeh ve caydırıcı olmaları, kaliteli yüksek öğrenim ve öğrencilerin yüksek öğrenime geçmelerinde fırsat eşitliğinin sağlanmasıyla mümkündür. Günümüzde üniversitesi olmayan ülke olmamakla birlikte kaliteli yüksek eğitimin verilememesi sonucu Asya ve Afrika'daki çoğu ülke, zengin yer altı kaynaklarına rağmen yoksul yaşamaktan kurtulamamaktadır. Tipik olarak, dünyanın sekizinci büyük petrol ihracatçısı olan 180 milyon nüfuslu Nijerya'da halk aydınlatma için hala mum, odun, gaz lambası ve çok pahalıya elektrik üreten jeneratör kullanmaktadır. Gelişmiş ülke olmakta sınır yoktur ancak lisans ve montaja dayalı üretim ile dünyada söz sahibi olunamayacağı açıktır" dedi.