Uyku en temel ihtiyaçlarımızdan biridir. İnsanlar uzun süre uykusuz bırakıldıklarında ki - bu tür deneyler genellikle 3 ila 4 gün sürebiliyor - istem dışı olarak kısa süreli olarak uyuyakalıyorlar.
Uyku yoksunluğu deneylerinde, 3 günün sonunda gerginlik, sinirlilik, zaman algısında çarpıklık, hayal görme, kekeleme, konuşulanları anlayamama gibi belirtiler ortaya çıkıyor.
Bunları giderek ellerde titreme, vücutta yanma, ağrılar ve görme bozuklukları, şüphecilik, hatta paranoyak düşünmeler, ayakta rüya görmeler izliyor. Her insan için gerekli olan uyku süresi ve zamanlaması genetik faktörlerin etkisi ile kişiden kişiye değişiyor. Günlük uyku ihtiyacımızı büyük ölçüde genetik şifremiz belirliyor.
Dr. Sabri Derman, her insanın kendisi için normal bir uyku süresi olduğunu söylüyor ve ekliyor "günümüzde sadece birkaçı yaygın olarak bilinmesine rağmen sayıları gittikçe artan ve uluslararası uyku bozuklukları sınıflandırmasında listelenmiş toplam 88 hastalık var. Hekimler arasında bile uykunun önemi yeni yeni anlaşılıyor. İnsanlar uykuyla sıkıntıları olsa bile bunun zararlarının farkında değiller.
Yaşlandıkça artıyor
İlk ve ortaöğrenimde çocukların uyku şikâyetlerine yaklaşık yüzde 10, 20 yaşın üstündekilerde yüzde 19'u oranında rastlanıyor. İnsanlar yaşlandıkca uykusuzluktan yakınma oranı artıyor. Kadınlar daha uykusuz. Orta yaşlarda strese bağlı olan, daha sonra menopoz ile birlikte uyku sorunu oranı yüzde 40'lara ulaşıyor. Aynı yaş grubu erkeklerde oran yarı yarıya, yüzde 20. Uykusuzluk çekenlerin yüzde 35'i de uzun süreli ve ciddi boyutlarda olmak üzere uykusuzluk ile iç içe yaşıyor. Türkiye'de oranların Batı ülkelerindekine yakın olduğuna işaret eden araştırmalar var. Bir tahmine göre Türkiye'de 5 milyon kişi ciddi boyutlarda uykusuzluk çekiyor.
Çanakkale çevresinde yapılan 5 bin kişilik bir anket, taramaya katılanların yüzde 28'inin uykusuzluk şikayetleri olduğunu, yüzde 10'unun da 3 haftadan uzun süre ve haftada 3 gece ya da daha fazla sıklıkla uykusuzluk çektiğini gösteriyor. Uzun süreli uykusuzluk çekenlerin yüzde 10'u uyku ilaçları ve antidepresanlardan medet umuyor.
Alkol yerine uyku testi yapılsın
Şehirlerarası yollardaki trafik kazalarının yüzde 32'sinin nedeninin uykusuzluk, yorgunluk, dalgınlık, dikkatsizlik olduğunu söyleyen Dr. Sabri Derman "Alkolün sebep olduğu kazalar ise sadece yüzde 3. Yollarda alkol kontrolü yapılacağına uyku kontrolü yapsalar daha iyi olacak. ABD'den de bir rakam vereyim: Şoförlerin yüzde 30'u hayatları boyunca en az 1 sefer direksiyon başında uyuduklarını bildirmişler. Yaklaşık 150 milyon ehliyetli sürücü var orada! Uykusuzluk yüzünden her sene ortalama 100.000 kaza meydana geliyor. Yorgunluğa bağlı tahmini can, dolayısıyla mal ve iş kaybı 300 milyar dolar! ABD'de özellikle uçak şirketleri, nakliye firmaları ve ordu uyku sağlığına özel önem veriyor" dedi.
Dr. Derman uykusu ile ilgili herhangi bir sorunu olanların en kısa zamanda bir uyku bozuklukları uzmanına başvurmalarını öneriyor. Uyku bozukluklarının teşhis ve tedavisi uyku bozuklukları uzmanı, psikolog, psikiyatrist, kulak-burun-boğaz uzmanı, akciğer hastalıkları uzmanı ve solunum terapisti, kardiyolog, endokrinolog, diyetisyen, nörolog, fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanı ile pediatrist'ten oluşan bir ekip tarafından yürütülüyor.