DENİZ GÜÇER / AKŞAM
Prof. Pınar Tezcan ile yardımcı doçentler Fuat Bayram ve Hediye Ergin'in araştırmalarını yansıttıkları kitapta, işyerinde psikolojik taciz uygulayan mobbingcilerle kurbanlarının profilleri çıkarıldı.
Dünya genelinde 'mobbing' olarak bilinen, 'işyerinde psikolojik taciz'in kitabı çıktı. Üç akademisyen tarafından ortaklaşa kaleme alınan kitapta, tamamen bilimsel verilere dayanılarak belirlenen birbirinden ilginç 15 ayrı 'mobbingci' tipine yer verildi. Prof. Dr. Pınar Tezcan ile yardımcı doçentler Fuat Bayram ve Hediye Ergin'in kitabında, mobbingcilerin tacizine uğrayan kurbanların karakter yapılarına ilişkin tespitler de yapıldı ve 18 ayrı kurban tipi sıralandı. 'Çalışma Psikolojisi ve Hukuki Boyutlarıyla İşyerinde Psikolojik Taciz' isimli kitapta, mobbing mağdurlarının hukuki hakları da ayrıntılı şekilde anlatıldı. Çeşitli ülkelerde yaşanan mobbing olaylarından örnekler verilen bilimsel çalışmada, Türkiye'deki olaylar ile İtalya'daki olaylar arasındaki benzerliklere de dikkat çekildi.
MOBBİNGCİ TİPLERİ
Kitapta, işyerinde psikolojik taciz uygulayan yöneticileri bu davranışa iten ortak özelliğin 'kendi eksikliğini gidermek' olduğu vurgulanarak, 15 ayrı mobbingci tipi de sıralandı. İlginç mobbingci tiplerinden bazıları şöyle:
Fesat mobbingci: Yeni kötülükler arayan bir kişidir. İftiralarla başkalarını yaralamaya çalışır.
Pusuda bekleyen mobbingci: İzleyici konumundadır, hedef kişiye bariz saldırmasa da pusuda bekler. Mağdura yapılan tacizi durdurmaya çalışmaz.
Hiddetli mobbingci: Karakter özelliği nedeniyle fevridir. Sürekli bağırma, beddua etme modundadır. Sinir ve huysuzluk krizleriyle işyerini çekilmez yapar.
Megaloman mobbingci; Kendisini herkesten üstün görür. Kendine olan güvensizliği başkalarına karşı kıskançlık, nefret ve saldırganlık olarak yansır. Bu kişiye göre tüm kaynakların kontrolü kendisindedir. Uydurduğu kurallara herkes uymak zorundadır.
Sadist mobbingci: Başkalarını köşeye sıkıştırmaktan, mahvetmekten büyük zevk duyar. Bu kişi 'sapkın narsist' olarak da tanımlanabilir. Hiyerarşik kademelerde yükselebilmek için her yola başvurabilir.
Eleştirici mobbingci: Başkalarının yaptığı işten hiç memnun kalmaz, sürekli eleştirir. İşyerinde memnuniyetsizlik ve gerginlik dolu bir iklimin oluşmasına sebebiyet verir.
Dalkavuk mobbingci: Amirlerinin gözüne girmek için yaranma halindedir ve her şeyi yapmaya hazırdır. Amirin dalkavuğu gibidir.
Zorba mobbingci: Sadist mobbingciye benzer. Son derece acımasız ve zalimdir. İnsanlara köle gibi davranır.
Korkak mobbingci: Bir başkasının daha başarılı olacağı, yükseleceğini düşünerek paniğe kapılır. Kendini korumak için mobbing uygulamayı seçer.
MAĞDUR TİPLERİ
Mobbing olaylarını mercek altına alan kitapta, işyerinde psikolojik tacize uğrayan mağdurların karakter yapıları da tahlil edildi ve 18 ayrı mağdur tipi sıralandı. İşte mağdur tiplerinden bazıları:
* Dalgın: Etrafında olan bitenin farkında değildir.
* Neşeli: Arkadaşlarını eğlendirir, güldürür. Devamlı neşelidir.
* Gerçek dost: Herkesle iyi geçinir, içten duygularla yaklaşır. Popülerliği kıskançlığa neden olur.
* Günah keçisi: Grup içinde her türlü suç üzerine atılır. Eleştirilerin değişmez hedefi odur.
* Kendini beğenmiş: Kendisini herkesten üstün görme eğilimi vardır. Çok önemli biri olduğuna inanır. Çoğu kez böyle olmadığını göstermek isteyenlerin tacizine uğrar.
*Uşak: Her zaman amirini mutlu etmek ister. Bu tarz davranışlar diğer çalışanların tacizde bulunmaları için ortam yaratır.
* Dürüst iş arkadaşı: Çok dürüst ve doğrudur. Ancak dürüstlüğü nedeniyle açıkça her problemin üstüne gitmesi rahatsızlık yaratır. Dürüstlüğü birtakım kişilerin işine gelmediği için mobbing kurbanı olmaya adaydır.
* Hipokondriyak: Hastalık hastası olarak tanımlanan bu kişi, sürekli şikayet eder. Bu yakınmalar sıkıntı vermeye başladığı için hedef haline gelir.