Tükenmişlik üzerine yaptığı araştırmalarla tanınan Amerikalı psikoloji profesörü Maslach tükenmişliği ‘’ İş yaşantısı gereği yoğun duygusal taleplere maruz kalan ve devamlı olarak insanlarla yüz yüze olan bireylerde görülen fiziksel bitkinlik, uzun süreli yorgunluk çaresizlik ve umutsuzluk duygularının, yapılan işe, hayata ve diğer insanlara karşı olumsuz tutumlarla yansıması ile oluşan bir sendrom. ‘’ olarak tanımlar.
Tükenmişlik aslında uzun süredir yaşanan yüksek düzeydeki stresin sonucunda karşılaştığımız bedensel yakınmalara sebep olabilen psikolojik bir problemdir ve birey üzerinde ciddi derecede olumsuz etkileri vardır, semptomları kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Kişi hayattan zevk almamaya başlar, sorumluluk almaktan kaçınır, insanlarla paylaşımda bulunmaktan kaçınır, yorgunluk ve bitkinlik hissi giderek artar, hayatın akışında hiçbir şeye yetişemeyeceğini düşünmeye başlar, uyku bozuklukları gelişir, kişi uykudan uyandığında sanki hiç dinlenememiş gibi hisseder, kişi gittikçe kendini daha öfkeli ve mutsuz hisseder, yapılan işe karşı negatif duygular artar ve performans düşüklüğü görülebilir.
Günümüz yaşam ve çalışma şartları ile mücadele ederken bu belirtilerle günlük yaşantıda karşılaşılabiliriz bu nedenle belirtileri göz ardı edebilir veya ayırt edemeyebiliriz dolayısıyla semptomlar zamanla daha da belirginleşir , şiddeti artar ve günlük işlevselliğimizi ciddi derecede etkilemeye başlar.
Tükenmişlik sendromu belirtileri nelerdir ?
Tükenmişliğin bedensel, zihinsel ve duygusal bir çok belirtisi vardır.
- Olumsuz düşüncelerde artış
- Bedensel tükenmişlik hissi
- Duygusal tükenmişlik hissi
- Dikkat dağınıklığı
- Öfke kontrol problemleri yaşama
- Sosyal ilişkilerden kaçınma
- Unutkanlık ve dalgınlık
- Uyku problemleri
- Karamsarlık
- Sürekli yorgunluk ve bitkinlik hissiyatı
- Basit işleri bitirmekte zorlanma
- İşten soğuma
- Sindirim sistemi problemleri
- Kalp çarpıntısı
- Yüksek kan basıncı
- Kronik yorgunluk
- Kas gerginliği
- İştah problemleri
Baş, sırt ve bacaklar başta olmak üzere vücudun belirli bölgelerinde ağrılar
Tükenmişlik sendromu öncelikle işyerinde gerekli sosyal desteği alamamak, duyguları paylaşamamak, çalışma arkadaşlarıyla güven ortamının olmaması, işyerinde yaşanan stres, mobbing, iş yerinde yaşanan çatışmalar, düzensiz çalışma saatleri , iş kaybı korkusu, yüksek düzeyde sorumluluk getiren bir işte çalışıyor olmak, iş yaşamında yüksek talepler, özel hayatta karşılaşılan sorunlar ve iş-özel hayat dengesini kuramamak, hem iş hem de sosyal hayatta gereğinden fazla sorumluluk almak, mükemmeliyetçi olmak, hayır diyememek ve gereğinden fazla fedakarlık yapmak. Bütün bunların yanında uçucuların tükenmişlik sendromuna yakalanma riskini artıran nedenler ise uçuşlarda yaşanan stres, kısa uçuşlarda servisi yetiştirmek adına zamanla yarışmak bunun getirdiği stres ve kaygı nedeniyle de daha fazla enerji harcamak, er uçuşlarından sonra bozulan uyku düzeni, ekip arkadaşlarıyla yaşanan çatışmalar, düzensiz çalışma saatleri ve uzun uçuşlar nedeniyle yapılan uzun mesailer, yolcu şikayeti alma endişesiyle tetikte olmak, ciddi derecede sorumluluk getiren bir iş yapıyor olmak gibi bir çok nedeni sıralayabiliriz.
Peki tükenmişlik sendromuyla nasıl baş edebiliriz ?
Öncelikle tükenmişlik sendromu çok sinsi ilerleyen psikolojik bozukluk olması nedeniyle semptomların önceden farkedilip müdahale edilmesi ve en kısa sürede bir uzmandan yardım alınması çok önemlidir. Tükenmişlik sendromunun nedenlerini belirlemek ve tanımak tedavinin önemli adımlarından biridir. Tükenmişlik gelip kapıyı çalmadan önce bazı önlemler almakta tabii ki fayda var. Duygularınızı paylaşın, sosyal aktivitelerinizi arttırın, kendinize zaman ayırın, er uçuşlarında uyku düzenini korumak pek mümkün değilse de boş günlerinizde uyku düzeninize dikkat edin, sakinleştirici hobiler edinin, hayatınızı sadece işinize odaklamayın, tükenmişlik sendromunun bedensel yakınmalarından biri de sindirim problemleridir bu nedenle sağlıklı beslenin çünkü gece uçuşları ve er uçuşları yeme düzeninizi oldukça etkilemekte, bedeninizin ve zihninizin tükenmişlik sendromu ile ilgili size verdiği sinyallere kulak verin.